Richard Youngs, geboren en getogen in Hertfordshire maar nu residerend in Schotland, is een veelzijdig artiest. Dat wordt wel van meer muzikanten gezegd, maar de Brit heeft als geen ander bruggen gebouwd tussen stijlen, instrumenten, platenlabels en samenwerkingen. De laatste jaren wordt zijn muziek gekenmerkt door geïmproviseerde elektronica, met Youngs’ kenmerkende stem als middelpunt. Maar wat gebeurt er wanneer compagnon van het eerste uur Andrew Paine hem vraagt eens een keer een “fatsoenlijk pop album” te maken?
Het resultaat, genaamd Beyond The Valley Of Ultrahits, werd vorig jaar door Sonic Oyster Records op een gekopieerde cd getoond aan de wereld. Zij het zeer beperkt, want de originele twee edities telden bij elkaar niet meer dan tweehonderd exemplaren met een goedkoop geel papiertje als identificatie. Gelukkig tilde – wederom – het internet deze plaat naar een ietwat groter publiek. Een publiek dat zo enthousiast werd dat het label Jagjaguwar er wel brood in zag om dit album van een fraaie vinyl release te voorzien. En zo geschiedde.
In hoeverre er van “popmuziek” gesproken kan worden hangt in het geheel af van de fantasie van de luisteraar. Het blijft immers wel Richard Youngs. De structuren van de songs zijn bij nadere bestudering wel degelijk meer gerelateerd aan iets wat voor populaire muziek moet doorgaan dan zijn andere veeltallige werken. Opener The Valley In Flight zou best een dancetrack kunnen zijn, ware het niet dat een compulsieve drang naar het onorthodoxe dit nummer – en eigenlijk het hele album – naar de ondergrond trekt. Pas echt goed op dreef komt Youngs op Like A Sailor en Collapsing Stars, waarin hij als een “contemporary” David Bowie, dreinend en mijmerend, diep weet te ontroeren.
Beyond The Valley Of Ultrahits bevat tien nummers en klokt net over het half uur, zoals het een pop album betaamt. In elk van de tien is echter een cryptische factor te vinden in de vorm van op de achtergrond opererende geluiden die niet direct zijn thuis te brengen. De zeer subtiele noise- en elektronica effecten die Youngs inbrengt zorgen ervoor dat deze LP langer houdbaar is dan de volksgezondheid zou willen toestaan. Het album is dan ook erg gevarieerd. Dikke keyboardlagen (Sun Points At The World), akoestische jams (Summer Void), gitaarelektronica (Radio Innocents) of het op percussie gebouwde Oh Reality; hij brengt het feilloos allemaal bij elkaar.
Is Beyond The Valley Of Ultrahits geslaagd als pop album? Geslaagd als album, in elk geval. Maar ik val in herhaling. Bij het presenteren van mijn jaarlijst 2009 viel deze zelfde plaat net buiten de boot. Grote kans dat Richard Youngs dit jaar de beste tien platen niet weet te ontlopen. Hij speelt zaterdag 18 september op het Incubate festival in Tilburg. Raden wie je daar tegen komt.