Het blijft een lastig te volgen muzikant, die Richard Youngs. Maar voor een verzamelaar als ik zorgt hij ook voor een heerlijke uitdaging. Drie verschillende releases binnen een maand tijd is namelijk geen uitzondering, zo is afgelopen maand gebleken. Eerder dit jaar prees ik op site al Atlas Of Hearts en een split 10” met Annelies Monseré.

Jagjaguwar is een beetje het thuislabel geworden van Youngs, waarop we minstens één keer per jaar een release mogen verwelkomen. Dit jaar is dat Amplifying Host, een album dat de elektronica op de voorganger op dit label (Beyond The Valley Of Ultrahits) verder achter zich laat dan je zou verwachten, en eerder terugkeert naar de bluesgeïnfecteerde folk van pakweg zeven jaar terug. De gitaar is als zodanig terug te horen, en wordt nu eens een keer niet tot microscopisch kleine details ontleedt. Die ogenschijnlijk simpele begeleiding, waarin ook drummer Damon Krukowski (Galaxie 500) een bescheiden rol speelt, leidt de aandacht in de eerste instantie af van wat Youngs’ platen zo bijzonder maken. Zijn manier van zingen lijkt soms willekeurig en expres buiten de door de instrumenten gebaande paden te treden, maar in werkelijkheid zijn de twee elementen onlosmakelijk met elkaar verbonden, zij het met een dunne draad. Op Amplifying Host daagt hij zichzelf constant uit om met zijn door arpeggio’s gevormde, abstracte stem te reageren op de muziek en andersom. Zeker niet altijd gemakkelijk voor de luisteraar, tenzij een geduldig type. Want Youngs levert met dit album wederom een prachtig gedetailleerd werk af, dat met de afsluiter This Is The Music zijn hele oeuvre lijkt te willen concluderen met de woorden “This is the time of fulfillment”.

Richard Youngs – Tessallations

Gelukkig is Richard Youngs nog niet aan het einde van zijn inmiddels meer dan twintig jaar durende carrière. I Dream Of Mezzanine / Cloudplanes zou zijn veertigste soloalbum kunnen zijn, talrijke samenwerkingen niet meegerekend. Maar eigenlijk is iedereen de tel allang kwijtgeraakt, vermoed ik. In ieder geval heeft het kleine label The Spring Press uit New York er behoorlijk werk van gemaakt. Een prachtige foto van Tierney Gearon siert de hoes, met de artiest en titel in reliëf gedrukte gouden letters. De pikzwarte kleur van de 200 grams plaat vertelt dat we hier met “virgin” vinyl te maken hebben, geperst zonder bijmening van oud, hergebruikt vinyl. Dat kwaliteitskenmerk is één van de redenen dat ik I Dream Of Mezzanine / Cloudplanes in huis heb gehaald. Vanzelfsprekend scheppen deze aspecten hooggespannen verwachtingen voor de muziek. Die worden helaas niet geheel waargemaakt. Op beide zijden experimenteert Youngs met lo-fi elektronica als tegenhanger voor zijn zuchtende en steunende vocalen, vervormd door de pitchshifter, soms woordeloos, soms eindeloos zinnen herhalend. Vooral in I Dream Of Mezzanine ontaart die combinatie niet zelden in een chaos, met broken beats uit een goedkoop klinkende drumcomputer en allerlei schijnbaar willekeurige clicks & cuts. Zeker geen onbekend terrein voor Youngs, maar het mist hier zijn uitwerking. Op de kant van Cloudplanes gaat hij meer bedeesd te werk, en dat heeft een hypnotiserend effect. Dit nummer klinkt meer naar onze hoopvolle verwachtingen, maar weet het onbevredigde gevoel niet geheel te compenseren. Aan de andere kant weet je nooit wat je van Richard Youngs kan verwachten, en dat maakt hem ook zo bijzonder.

De Amerikaanse singer-songwriter Simon Joyner bracht in het verleden enkele albums uit op het eerder genoemde Jagjaguwar en runde een platenlabel genaamd Sing, Eunuchs! Records. Die laatste hobby bleek echter financieel niet haalbaar en het label stopte nog in de vorige eeuw. Joyner heeft echter een nieuwe manier gevonden om muziek aan de man te brengen. Samen met Ben Goldberg (Ba-Da-Bing Records) startte hij de Grapefruit Record Club, waar het gelimiteerde vinyl alleen verkrijgbaar is via een exclusief abonnement. Eén van de vier artiesten die dit jaar meedelen in het project is Richard Youngs, met Long White Cloud. Het is een album geïnspireerd door zijn rondreis op de twee eilanden van Nieuw-Zeeland, en als zodanig ook opgedeeld in een noord- en zuidkant. Na een a capella intro op het noordelijkste puntje wordt al snel duidelijk dat Youngs hier een volksverhaal wil vertellen, het verhaal van zijn reis: de mensen, geschiedenis, natuur en landschap van het land. Daar heeft hij weinig middelen voor nodig. Zijn altijd bijzondere stem wordt in dit geval begeleid door hoofdzakelijk de akoestische gitaar of piano (in Big Waves Of An Actual Sea), alsof hij bij een laat kampvuur liedjes uit zijn mouw schudt. Het experiment blijft – relatief gezien – achterwege. De nummers klinken poppy vergeleken met zijn andere werken en Long White Cloud zou daardoor kunnen doorgaan voor een echt singer-songwriter album. De zuidkant is echter een stuk ruwer, en de zang lijkt een bezwerend ritueel van de Maori’s te willen nabootsen. Een zin als Rotor-Manga-Papa-Maru bijvoorbeeld, blijft maar in je hoofd hangen. Het hoogtepunt is afsluiter Mountains Into Outer Space, waarop Youngs zowel de gitaar als zijn stem (door middel van echo) meer ruimte geeft. En dat in wat een rommelige opname mag heten, want Long White Cloud is live opgenomen in een kast op een 4-track recorder, in de lo-fi sfeer van kiwipop eind jaren negentig. En dat hoor je.

Richard Youngs – Rotor-Manga-Papa-Maru

Twee uit drie, dan sta je nog steeds op winst, toch? Eigenlijk gelden dat soort scores niet bij Richard Youngs. Elke stukje van zijn discografie is er één met een achterliggende gedachte, en niet op kwantiteit gericht. Hij behoort tot mijn favoriete artiesten omdat hij op eigenzinnige en onvoorspelbare wijze zijn stem dan wel muziek op zoveel verschillende wijzen profileert, en dat ook aan het publiek laat horen, wetende dat het niet in ieders straatje gaat passen. Om die reden alleen al vind ik de aanschaf van alles met zijn naam erop gerechtvaardigd. Hopelijk kan ik die smoes dit najaar nog steeds gebruiken; dan komt er weer een album uit op het Root Strata label…