Elektrisch

De belofte van enige tijd geleden dat er na alle elektronische muziek weer wat meer folk op de website zou verschijnen, ben ik niet geheel nagekomen. Of geheel niet, dat mag u zelf invullen. In mijn onvoorspelbare muzikale belevingswereld spelen de laatste tijd heel voorspelbaar opnieuw albums af, die sterk gerelateerd zijn aan elektronische muziek. Of het ís gewoon elektronische muziek, dat mag u zelf invullen.

Warp (ja, die weer) pakt groots uit met het debuut van Brian Eno op het label. Zijn pionierende ambient albums alsMusic For Airports en Apollo: Atmospheres and Soundtracks staan nog steeds fier te pronken in mijn kast, maar die verbleken bij de drie verschillende en sommige zeer uitgebreide edities van Small Craft On A Milk Sea. Pionier kun je Brian Eno vandaag de dag niet meer noemen. En toch, voor een kerel van boven de zestig gaat hij nog aardig met zijn tijd mee. Small Craft On A Milk Sea klinkt als een modern album dan zeker niet tijdloos is. Gitaren kwamen wel vaker terug in zijn muziek, ook wat de ambient albums betreft. Op zijn nieuwe album neemt het instrument – na een paar opwarmertjes – echter een dermate grote rol op zich dat ik de vergelijking met een ander geniaal shoegaze-dance album van dit jaar niet meer uit de weg kan gaan. Trentemøller deed dat met zijn Into The Great Wide Yonder al. Dat doet niets af aan de kwaliteit van Brian Eno’s kunstje.

Piiptsjilling’s Wurdskrieme is van een hele andere orde. De muziek is weliswaar elektronisch van aard, maar is tevens erg organisch. Piiptsjilling is het project van een viertal zeer getalenteerde muzikanten en kunstenaars uit verschillende delen van Nederland. Het zijn de Friese broers Jan en Romke Kleefstra die een stempel op het geluid drukken, daar waar de klanken van Rutger Zuydervelt aka Machinefabriek er omheen improviseren. Mariska Baars behoort ook tot collectief, waarin zij met haar stem en gitaar volledig is geïntegreerd. Op electro-akoestische wijze worden dromerige soundscapes gecreëerd, waarin de natuur centraal staat. De gedichten in Friese taal van Jan Kleefstra, somber en schijnbaar misantropisch voorgedragen, versterken dit. De taal geeft Wurdskrieme zeker iets bijzonders mee. Het meeste luisterplezier wordt echter bereikt door muziek en poëzie als geheel te zien, want ze zijn op deze plaat om ingenieuze wijze met elkaar verweven.

Naar bovenstaande releases luisterde ik met enige vooroordelen. Brian Eno en Machinefabriek hebben bij mij gewoon een naam, en worden daarom bij voorbaat al subjectief benaderd. Datzelfde gebeurt bij De Tuinen, maar dan om een andere reden. Koen van Bommel woont weliswaar niet meer in Middelburg, maar is er nog regelmatig te vinden, al dan niet als dj Sir Winston Churchill. Met zijn botanische project maakt hij kosmische ambient die mij doet denken aan het oudere werk van Raison D’être gecombineerd met krautklanken. Zijn albums zijn gewoon gratis verkrijgbaar; het luisteren ervan is een uitstekende voorbereiding voor het optreden eind november op het Avonduren festival.

Broderick

Het regent. Het is donker. Een avond om binnen te blijven en jezelf aan het haardvuur te warmen. Het liefst nog met muziek die zachtjes de slaap opwekt doch niet doorzet. Klanken die ontspannen en toch spannend genoeg zijn om het gehoor te blijven boeien. Melancholie zo overtuigend gebracht dat je er weer vrolijk van wordt. Genieten in een roes. Voor dit soort praktijken hoef je tegenwoordig helemaal niet meer thuis te blijven: bij Avonduren kan men alles vinden wat men nodig heeft op een druilerige herfstavond. Dat was zeker het geval afgelopen vrijdag, de eerste keer dan Middelburg werd bezocht door Peter Broderick.

Hij stond al vaker op deze site. In januari van vorig jaar beloofde ik na de release van Home dat we nog wel meer van Broderick zullen horen. Ook op piano. En zo geschiedde. Broderick strooide werkelijk met releases de afgelopen twaalf maanden: 4 Track Songs, Blank Grey Canvas Sky, Music For A Sleeping Sculpture Of Peter Broderick, Music For Falling From Trees, Ten Duets, How They Are en de meest recente Music For Contemporary Dance. Het schijnt dat hij bezig is met een opvolger van het singer-songwriter album Home (naast wat een magistrale samenwerking moet worden met Nils Frahm), maar de laatste tijd heeft hij zich vooral geconcentreerd op de klassieke muziek en piano.

How They Are is een spontaan album geworden. Zo verzon hij het openingsnummer rijdend in de auto, bij gebrek aan een werkende radio. Door een knieoperatie was Broderick ook een tijdje aan huis gebonden. Je kunt dan natuurlijk bij het haardvuur gaan zitten, maar bij de multi-instrumentalist stroomt muziek door de aderen. In vier dagen tijd nam hij misschien wel zijn meest pure album op. Wanneer het tweede nummer Human Eyeballs On Toast – om één van de zeven hoogtepunten te benoemen – begint, word ik meteen in het weemoedige hart geraakt. How They Are is in Middelburg het middelpunt van Broderick’s set in de stemmige kamer. Ik geniet.

Music For Contemporary Dance is anders. Het tweeluik bestaat uit composities die gemaakt zijn voor choreografieën, zoals de titel impliceert, en zijn daarom volledig instrumentaal. Wanneer dat ook nog wordt gepresenteerd op doorzichtig vinyl, ben ik helemaal gelukkig (ja, ik koop steeds meer vinyl, daarover later wellicht meer). De piano verdwijnt naar de achtergrond en de liefde voor strijkinstrumenten en elektronica wordt zichtbaar, zonder dat de muziek niet meer te classificeren is als klassiek. Men kan mij gerust wereldvreemd noemen wat betreft dansvoorstellingen. Toch kan ik me goed voorstellen dat er uit pompeuze en orkestrale stukken als Understanding iets sierlijks uit de bewegende mens te halen valt. Meer dan de beelden van Broderick die bij Avonduren ogenschijnlijk eenvoudig wisselt van instrument heb ik niet nodig.

Wat de albums betreft durf ik nog geen voorspellingen te doen, maar het optreden bij Avonduren zorgt er in ieder geval alvast voor dat Peter Broderick in een jaarlijstje beland met mijn naam eronder. Met overigens ook een grote pluim voor het voorprogramma Tsukimono, waarvan ik graag meer had gezien dan het kwartiertje dat hij nu zijn kunsten liet horen. Het verslag dat ik namens 3voor12/Zeeland schreef, is hier te lezen.

Kiss The Anus Of A Black Cat – Hewers Of Wood And Drawers Of Water

De wedstrijd Nederland – België is mijns inziens altijd al bij voorbaat beslist in het voordeel van onze zuiderburen, wat muziek betreft dan. Neem nu Kiss The Anus Of A Black Cat uit Gent, een act dat sinds het debuut If The Sky Falls, We Shall Catch Larks (2005) door ondergetekende onafgebroken de hemel ingeprezen wordt. Doorgaans wordt er op gereageerd met wat gegniffel om de bandnaam – verwijzend naar een middeleeuws ritueel – zonder de muziek een kans te geven. Wellicht trekt het derde volledige album Hewers Of Wood And Drawers Of Water nu wel potentiële luisteraars over de streep.

Het wordt al snel duidelijk dat in de zoektocht naar een groter publiek, bewust of onbewust, Kiss The Anus Of A Black Cat voor een makkelijker geluid heeft gekozen. De vorige EP, The Nebulous Dreams (recensie hier), brak met die lijn die was ingezet op An Interlude For The Outermost, maar is dus een uitstapje gebleken. Meer dan ooit kiest Stef “Irritant” Heeren op deze nieuwe plaat voor echte liedjes, duidelijke composities met een voorspelbare kop en staart. Aan de andere kant is het geluid minder overweldigend dan op de voorgangers. Ondanks een instrumentatie van gitaar, banjo, bass, orgel, piano, drums en achtergrondvocalen van producer Koen Gisen en zijn beter bekende vriendin An Pierlé is de stijl sober en minimalistisch. Gitaarerupties zoals op The Firesky of rituele noisegeluiden (Dyptich) zal je niet terugvinden op dit nieuwe album. Het is diep melancholische folk wat de klok slaat, gedragen door de droevige stem van Stef Heeren.

Bij de eerste luisterbeurten van Hewers Of Wood And Drawers Of Water kreeg ik vooral zin om een dutje te gaan doen. Het vertragende doom / drones element in de muziek van Kiss The Anus Of A Black Cat is vandaag de dag tamelijk aanwezig, waardoor echt pakkende liedjes uitblijven. Uitzondering is Feathers Of The Wings Of The Angel Gabriel, dat dankzij de tokkelende banjo echt zo op een album van 16 Horsepower past zonder dat het zou opvallen. Maar goed, de overige acht nummers hebben aan de oppervlakte nogal weinig om het lijf. Dat maakt het moeilijk om door te dringen in de dreigende onderlagen waarin de band zich wel degelijk van zijn beste kant laat zien. Het lichtvoetige All Your Ghosts Are Worried bijvoorbeeld, laten de versterkte gitaren de luisteraar in afwachting van een climax, die uiteindelijk niet plaatsvindt maar wel zorgt voor een delicate spanning. Zo ook in Veneration, een duistere verheerlijking van het rituele folk geluid gevoed door hemeltergende klanken en hypnotiserende percussie.

Al sinds de start van wat eigenlijk het soloproject van Stef Heeren is, staat Bijbelse thematiek centraal in de teksten. Hierin gaat hij nu verder dan ooit tevoren. De titel van het album verwijst natuurlijk al naar de passage Jozua 9:27, waarin de opvolger van Mozes de Chiwwieten beschermt tegen de Israëlieten door ze tot houthakkers en waterputters voor heel Israël te maken. Een sarcastische kijk op het geloof, het lijden voor de Heer en afkeer hiervan sijpelt steeds duidelijker en met minder omwegen door in de tekstuele eigenschappen van Kiss The Anus Of A Black Cat. Op de brandstapel hoeven ze in deze tijd niet meer. Het onderwerp sluit juist naadloos aan op de stijl waarin Stef Heeren zijn zang ten gehore brengt: belijdend, bedroefd en desavouerend.

Dat Hewers Of Wood And Drawers Of Water mij in de eerste instantie niet wist te overtuigen is gelukkig slechts tijdelijk gebleken. De truc van herhaling werkt net als in de repeterende klanken op het album verslavend en bovendien openbarend. Daarmee zorgt de band ervoor dat ze alsnog een hoogtepunt aan de discografie heeft toegevoegd, zonder dat het oude werk erbij verbleekt. Daarnaast kan ik zeggen dat Kiss The Anus Of A Black Cat – tegen de verwachting in – niet beschuldigd kan worden van herhaling van het eerder gedane. Deze sterkst geproduceerde plaat tot nu toe brengt de band hopelijk een verdiend stapje hoger op de ladder.