Muziek

Jaarlijst 2009: #5

Vorig jaar haalde Black Mountain’s geweldige gemoderniseerde jaren zeventig psychrock album In The Future nét niet mijn jaarlijst. Te grillig, en te weinig uitschieters voor een plekje tussen de tien beste platen, denk ik nu nog steeds. Ook het spontaan opgerichte bandje Lightning Dust van bandleden Amber Webber en Joshua Wells, met kale lo-fi woestijnfolk, wist mij in het verleden niet te overtuigen. Op nieuw werk van Black Mountain moeten we waarschijnlijk nog even wachten, maar laatstgenoemde act heeft dit jaar wel de discografie aangevuld met het tweede album Infinite Light.

Het is als een goede Côte de Beaune; een paar jaar gerijpt, en meteen een volle body en een fruitigere smaak. De productie op Infinite Light is aanzienlijk verbeterd ten opzichte van het debuutalbum, waardoor het talent van het duo om prachtige dromerige pop te combineren met minimale folk uitstekend wordt belicht. De psychedelica uit de moederband wordt niet vergeten. Al meteen bij opener Antonia Jane valt de lome half nasale, half snikkende stem van Amber op naast de groteske pianoklanken en het orgeltje op de achtergrond.

Dat Lightning Dust geen band is uit de vorige eeuw maken ze al snel duidelijk in het tweede nummer I Knew. Een dof dreunende drumcomputer maakt van het nummer – een van de weinige met echt een beetje flowerpower – een energieke opsteker voor optredens. Want voor de rest moet Lightning Dust zich met intelligent schrijver- en muzikantschap bewijzen dat het allerminst stoffig is. Het overgrote deel van het album is tamelijk monotoon en rustig. Monotoon, rustig, en briljant.

Een albumtitel zegt duizend woorden; de muziek is als een eenzame zonnestraal die eeuwig je geest verlicht. Amber en Joshua hebben een gevoel voor authenticiteit wat betreft de folk en neoklassieke strijkarrangementen, maar ze hebben vooral ook een neus voor aanstekelijke songs. Nergens raken de nummers ontspoort, doch overal grenzen ze aan ongelooflijke schoonheid. Enya zal haar oude platen ritueel in haar Ierse openhaard verbranden, mocht ze ooit de goddelijke conclusie van Never Seen horen.

Het sombere Wondering What Everyone Knows is door de overduidelijke aanwezige drums een uitschieter onder uitschieters. Afsluiter Take It Home doet daar nog een schepje bovenop: de melancholische strijkinstrumenten leiden naar een emotioneel hoogtepunt. Hemelser dan de poort, heiliger dan Petrus, deugdzamer dan de Bijbel. Infinite Light van Lightning Dust is een paradijselijke luisterervaring.

#5. Lightning Dust – Infinite Light (Jagjaguar)
#6. Fever Ray – Fever Ray (Rabid)
#7. Kurt Vile – Childish Prodigy (Matador)
#8. Au Revoir Simone – Still Night, Still Light (Moshi Moshi)
#9. Fuck Buttons – Tarot Sport (ATP)
#10. A Place To Bury Strangers – Exploding Head (Mute)

Jaarlijst 2009: #6

De Mexicaanse griep, Spaanse griep, varkensgriep, Hollandse griep, Q-koorts; allen kregen geen grip op mijn immuunsysteem. Mijn lichaamstemperatuur steeg desalniettemin regelmatig naar ongezonde waarden, dankzij het debuutalbum van Fever Ray. Een koortsachtige trip door de duistere wereld van Karin Dreijer Andersson.

De Zweedse Karin Dreijer Andersson kennen we natuurlijk al van de meeslepende, eigenaardige techno gemaakt met haar broer Olof onder de naam The Knife. Ook is haar stem regelmatig terug te vinden op singles van het Noorse electropopduo Röyksopp. Niettemin is Fever Ray is meer dan alleen een solo uitstapje als afleiding, of in afwachting van nieuw werk van eerder genoemde acts. Fever Ray is na de release van het gelijknamige album in maart uitgegroeid tot een artiest die het eerdere succes doet verbleken.

Fever Ray laat de beats uit The Knife weg, maar het gevoel van afstandelijkheid en de donkere sprookjesklanken zijn gebleven. Wat ontstaat, is een bijna rituele en zeer atypische elektronische pop plaat waar warmte en angst constant met elkaar in gevecht zijn. Hoewel de keyboardklanken rustig voortkabbelen, kan je bij het luisteren van Fever Ray onmogelijk stil blijven zitten. Een gevoel van onbehagen bekruipt je. Dit beeld wordt ingenieus versterkt in de videoclips en indrukwekkende liveoptredens (met veel zwart en lasers).

Karin weet als geen ander de luisteraar te boeien met haar stem, al dan niet elektronisch vervormd. Met haar aparte klanken – die echt nergens mee te vergelijken zijn – vertelt ze verhalen die uit het leven zijn gegrepen. Soms tragisch, soms gewoon alledaags. Alledaags is het debuut echter allerminst geworden. Eerder een enerverende tocht door een inktzwarte kosmos.

#6. Fever Ray – Fever Ray (Rabid)
#7. Kurt Vile – Childish Prodigy (Matador)
#8. Au Revoir Simone – Still Night, Still Light (Moshi Moshi)
#9. Fuck Buttons – Tarot Sport (ATP)
#10. A Place To Bury Strangers – Exploding Head (Mute)

Jaarlijst 2009: #7

Kurt Vile staat eigenlijk in mijn jaarlijst van dit jaar met een heuse oeuvreprijs. Dat is normaal voorbehouden aan muzikanten die reeds aarde in hun mond hebben zitten, maar Kurt Vile is een uitzondering. Hij is dan ook een uitzonderlijk artiest. Dit jaar zal hij herinneren als het jaar waarin er werd doorgebroken naar een groter publiek. Dat had ook alles te maken met zetten van een handtekening onder een contract bij Matador Records, dat zijn Childish Prodigy op de markt zette. Zeker geen kinderachtige opvolger van Constant Hitmaker.

Ik krijg nu al nostalgische gevoelens bij het luisteren van Kurt Vile’s debuutplaat. Wat een glorie. Ik heb heel 2009 geroepen dat Constant Hitmaker – de naam zegt het al – in 2008 eigenlijk op nummer één had moeten staan in mijn jaarlijst. Te laat ontdekt is de reden dat het niet zo had mogen zijn. Gelukkig bracht de beste man in het jaar van de Os genoeg nieuw werk op de markt om een positie in deze jaarlijst voor puristen als ik te rechtvaardigen.

Het beste werk van 2009 is echter niet Childish Prodigy, zoals ik in oktober al typte. Begrijp mij niet verkeerd, de kwaliteit benodigd voor een positie in een jaarlijst is wel degelijk aanwezig. Maar alléén Childish Prodigy op nummer acht plaatsen, zou de andere releases uit dit jaar te kort doen. De 12” God Is Saying This To You is minstens zo briljant. Dromerige, zweverige psychedelica, getoverd uit de hoed van John Fahey. Echoënd gitaargetokkel, zachtjes zoemende elektronische effecten en slordige zang vanuit de verte. Ultiem rustgevend.

Minder rustgevend is de EP The Hunchback met zijn vast begeleidingsband The Violators. Dat geeft niks. Ook met echte psychrock kan Kurt Vile uit de voeten. Repeterende riffs hypnotiseren de luisteraar, waardoor het titelnummer eindeloos door je hoofd blijft spoken. Losing It is evenzeer zo’n nummer, waarbij cineastische beelden van een oude cabrio rijdend door een verlaten Amerikaans landschap door de hersenstam flitsen.

Op de Fall Demons en He’s Allright 7” singles spookt Kurt Vile verder. De verzamelaar Meet The Philly Elite, ook al op 7″ vinyl, laat hij weer zijn liefde horen voor lo-fi gemanipuleerde geluiden van zijn gitaar. De man is van alle markten thuis. Veelzijdig als een Zwitsers zakmes. Zo speelde hij tevens nog een deuntje trompet op het Local Flavour album van Blues Control. Een oevreprijs dus voor de held van 2009.

#7. Kurt Vile – Childish Prodigy (Matador)
#8. Au Revoir Simone – Still Night, Still Light (Moshi Moshi)
#9. Fuck Buttons – Tarot Sport (ATP)
#10. A Place To Bury Strangers – Exploding Head (Mute)