Muziek

Sunset Rubdown – Dragonslayer

Diegenen die het optreden van Sunset Rubdown in Vlissingen hebben gemist mogen zich – voor zover ze dat nog niet aan het doen waren – vanaf 23 juni achter de oren krabben tot de huidschilfers de ondergrond onder hun schamende lichamen bedekken. Op deze dag zal het nieuwste werk uit de handen van de muzikale octopus van de Canadese indiescene, Spencer Krug, vanaf grote hoogte neerdalen in de rekken van de platenwinkels. Als het aan mij ligt, zijn die rekken snel weer leeg. Dragonslayer, volledig album nummer drie van Sunset Rubdown, is een epische en bijna tot groteske proporties uitgegroeide opus, geminimaliseerd doch niet gekleineerd tot een compact album met eclectische indierock.

Spencer Krug, vooral bekend van Wolf Parade, maar ook van Swan Lake en Frog Eyes, is bijna niet bij te houden. Zelf lijkt hij er geen problemen mee te hebben. De laatste Swan Lake heeft nog maar net de grond geraakt of het geflipte kalf onder zijn kindjes, Sunset Rubdown, maakt alweer wilde sprongen. En dat terwijl Random Spirit Lover van het voorgaande jaar eigenlijk nog niet eens diep onder de huid wist te kruipen. Dragonslayer is beter, om maar eens vroeg met een conclusie te komen. Wat mij terstond opvalt, is dat het nieuwe werk directer is opgenomen, met veel “live” gevoel en derhalve minder studio gefriemel. Dat maakt de soms toch wel ingewikkelde muziek beter luisterbaar, of in ieder geval meer aanstekelijk.

De opener Silver Moons vertelt al direct, zowel in tekst en geluid, dat het vijftal is gegroeid, letterlijk ouder is geworden. De pianomelodie en de zanglijnen maken dit tot een lief en melancholisch nummer, verlangend naar vroeger. Het is echter geen hunkering naar een eerder geluid van Sunset Rubdown. Het tweede nummer Idiot Heart maakt snel duidelijk dat de band op dit album helemaal in topvorm is; ritmische gitaren stuwen de muziek naar een ongekende spanning, wachtend op een uitbarsting. Het explodeert op gecontroleerde wijze, zonder dat er ook maar wat van de adrenaline verloren gaat. Spencer’s bereikvolle stem wordt op Dragonslayer regelmatig aangevuld door Camilla Wynne Ingr (ook percussie, xylofoon, toetsen). Dat blijkt een additie die een diepere laag geeft, soms gevoelig, dan weer poppy. Het bewijs wordt vooral in het refrein van het derde nummer Apollo And The Buffalo And Anna Anna Anna Oh!, wat bijna neigt naar progrock.

Black Swan, het vierde nummer, is de muzikale metafoor voor de intensiteit van het eerder genoemde optreden. De energie spat werkelijk uit de speakers, terwijl de rustige stukken juist voor ongekende opbouwende spanning zorgen. Met enorm veel distortion en effecten op de gitaren is Black Swan in de eerste instantie de blikvanger van het album. Paper Lace is een herinterpretatie van het nummer van één van de andere bands van Spencer, Swan Lake. Het geeft aan hoe gemakkelijk Spencer schakelt tussen zijn diverse uitlaatkleppen, zonder dat ze allemaal (teveel) op elkaar lijken.

Wanneer You Go On Ahead (Trumpet Trumpet II) inzet wordt langzaam maar zeker duidelijk dat deze track bijna (rock)opera-achtige vormen aanneemt. De bezeten drummer neemt hierin een hoofdrol op zich. In tegenstelling tot alle pretentieuze muzikale grootsheid blijft dit op een bepaalde manier erg catchy, helemaal op het moment dat het concludeert met het intense “add up, add up”, wederom met dubbele vocalen. Trouwens, dit hoogtepunt zou weer zo een vervolg kunnen zijn van Trumpet, Trumpet, Toot! Toot! van het vorige album.

Nightingale / December Song is een melancholisch intermezzo waarin Spencer zijn beeldspraak en gevoel voor metaforen nogmaals de mond doet openvallen. Het hele album staat bol van mythologische en fantasierijke thema’s en referenties, zoals de albumtitel al deed vermoeden. Ook ouder worden, de onvermijdelijke dood en het leven daar tussen in wordt knap symboliserend beschreven in de teksten. Draken zijn vooral in de tien minuten overschrijdende afsluiter Dragon’s Lair het zinnebeeldige onderwerp. Het is letterlijk en figuurlijk een conclusie van formaat.

Sunset Rubdown is met Dragonslayer aan de ene kant een richting ingeslagen van een poppier geluid ten opzichte van de rauwe voorgangers. Desondanks is de complexiteit naar een hoger plan getild, zonder dat dit een onnavolgbare plaat heeft opgeleverd. Echt popmuziek kan je het natuurlijk niet noemen – daarvoor is het te vreemd, te afstandelijk en bij vlagen te hard. Een vlakkere productie heeft wel geholpen aan wat meer toegankelijkheid. Naast Spencer’s altijd waanzinnig hoogstaande teksten maakt dat Dragonslayer tot een album dat tot de beste van dit halve jaar gerekend kan worden.

Somatic Responses – Reformation

Somatisch betekent letterlijk lichamelijk, in relatie toch het lichaam en niet tot de psyche. Het is een verrassende tegenstelling in de artiestennaam van de gebroeders John en Paul Healy uit Ammanford, Wales. De mechanische elektronica van Somatic Responses doet namelijk bijna gerobotiseerd aan en heeft weinig menselijks. Wandelend door een nauwelijks verlichte fabriekshal waar enkel machinale armen door de kille lucht zwaaien geeft een beeld van de sfeer die al sinds 1992 geproduceerd wordt onder deze naam. Een duistere sfeer die bepaald wordt door de psyche.

Staat hun naam bol van antithese, hun eindeloze streep van releases is zeer eenduidig. Somatic Responses heeft zijn eigen niche uitgevonden binnen de elektronische muziek; een combinatie tussen rauwe idm, een softe vorm van breakcore, gruizige clicks & cuts en oude rave in een modern jasje. De duisternis in de klanken van Somatic Responses doet de mondhoeken omlaag krullen. Of omhoog, het is maar hoe je het bekijkt. De kwaliteit is namelijk al veertien jaar torenhoog.

Ik beschouw mijn eerste kennismaking Augmented Lines uit 2001 nog steeds als het muzikale hoogtepunt. De gebroeders Healy bleven daarna redelijk trouw aan Hymen, alhoewel ze aardig hebben lopen hoereren bij andere labels. Eén daarvan is het Berlijnse Ad Noiseam, welke onder leiding staat van Nicolas Chevreux. Chevreux had ten tijde van de release van Augmented Lines weer mijn favoriete online magazine voor elektronische muziek, Recycle Your Ears, nu helaas ter ziele. Het nieuwe album genaamd Reformation vindt weer zijn release op Ad Noiseam. Zo zie je maar weer dat in een kleine wereld de kwaliteit elkaar altijd weet te vinden.

Reformation is een treffende titel. In tegenstelling tot wat ik net eerder beweerde, zijn de heren op deze release op zoek gegaan naar een nieuwe uitdaging, een ander geluid. Grote inspiratie is vandaag de inmiddels al naar het vasteland overgewaaide Britse dubstep hype, waarbij het woord “hype” inmiddels met een vaatje zout genomen kan worden. Menigeen zal zich afvragen of Somatic Responses hiermee een goedkope slag wil slaan, of dat ze serieus op zoek zijn gegaan naar een reformatie van de instrumentatie en gevoel die de muziek altijd al uitstraalde.

De oudere liefhebber hoeft heus niet direct in paniek te raken. Het aangename wordt duchtig met het noodzakelijke verenigd op Reformation. Het geluid is dieper, meer drukkend maar zeker niet minder duister of ingenieus dan het voorgaande werk. Het typische synthetische, mechanische lawaai is nog steeds aanwezig maar is wellicht wel gewoon wat meer met de tijd meegegaan. Eén ding is in ieder geval zeker: Reformation is geen goedkope kopie van het huidige dubstep geluid. Als Skream!, Benga, Burial of Kode9 fan kan je een gemakkelijk luistersessie namelijk vergeten. Dit album is een uitdagende manier om het genre een nieuwe dimensie mee te geven, en gelijk het geluid van Somatic Responses onder een verfrissende douche te dompelen.

De frequenties van de diepe, zware wobble bass kunnen nauwelijks verwerkt worden door mijn koptelefoon. Rauw als een vers geslacht schaap draait de lopende band onder begeleiding van donkere ambientstukken richting de kamer waar de buiken geopend worden. Zoals het goede dubstep betaamd wordt de maag met een goede basversterker gestimuleerd om in beweging te komen. Ondertussen ritselen er als een opgefokte ratelslang allerlei elektronische effecten rond je oren. De bliepjes zijn de artificiële insecten die je gedoogd.

Reformation is geen afwisselend album, maar weet gedurende ruim veertig minuten de balans te vinden tussen noise, warmte, afstandelijkheid en intimiteit. Wat mij betreft is er daarmee weer een nieuw deugdelijk hoofdstuk aan het boek van Somatic Responses toegevoegd.

Concertbezoek in de kapel van Roepaen

Je hebt concertzalen en je hebt concertzalen. Over het algemeen zijn deze in te delen in twee categorieën. De eerste is het moderne architectonische monster, een zo’n praktisch ingericht stalen of betonnen gebouw, al dan niet gesponsord door een frisdrankmerk. Toegankelijk voor zowel lichamelijk als verstandelijk gehandicapten, en zo een heleboel subsidie binnengraaiend. In deze zalen met een flinke capaciteit spelen dan ook vaak de artiesten van faam of blaam voor een prijsje waar alleenstaande bijstandsmoeders een week van kunnen eten. Een biertje uit een plastic bekertje kost gerust meer dan 5 gulden. Hoewel je met de geluidsinstallatie een familielid in een dorp vijf kilometer verderop uit bed blaast, graaft een vaak pretentieuze geluidsman zich in als een bang konijn en valt het geluid meestal vies tegen in dit soort zalen. Het is natuurlijk absoluut niet links om in dit kapitalistische paradijs naar een concert te gaan, maar de varia en de kwaliteit van de programmering brengt zelfs de kleinkinderen van Roel van Duijn naar het podium.

De tweede categorie is eerder het tegenovergestelde. Dit is vaak een veredelde kroeg waar simpelweg een houten plaat over het biljart wordt gelegd om voor een podium te zorgen. Of er is helemaal geen podium en het publiek plukt net zo vaak aan de snaren als de gitarist zelf. De in de jaren zestig geverfde muren bladderen voort voor een psychedelisch effect. Zodra de band begint te spelen valt de flipperkast uit en de rook die uit de oldskool luidsprekers komt ruikt naar paardenstront. Qua rook- en blowverbod heerscht hier pure anarchie, en een beugel Grolsch kost één euri vijftig. Daarvoor sta je bij enig toiletbezoek wel tot je enkels in een soepje van pis, kots en bloed. De bands die in dit soort etablissementen spelen doen er vaak niet toe, het gaat om de “gezelligheid”. Tot je spijt wordt je de volgende dag wakker in een treinwagon op rangeerterrein Kijfhoek, met een nieuw maar besmeurd t-shirt van Rectal Smegma aan.

Gelukkig zijn er ook nog plekken die op het bovenstaande een uitzondering bieden. Eén daarvan mocht ik kort geleden bezoeken voor een optreden van de Canadese band Great Lake Swimmers, waarover ik al eerder mijn enthousiasme liet blijken. Rivier de Niers zal niet iedereen bekend in de oren klinken, maar aan het Nederlandse gedeelte in Noord-Limburg grenst het kloostercomplex landgoed Roepaen. De historie van het terrein en de bijbehorende gebouwen gaat terug tot de zeventiende eeuw. Wat voor het heden vooral belangrijk is dat er tegenwoordig een succesvolle evenementenorganisatie huist, die regelmatig niet de minste artiesten naar de kapel van het klooster weet te lokken.

Voor een Zeeuw is de reis naar het vlakbij de Duitse grens gelegen Ottersum alsof Europa vaarwel wordt gezegd, maar als in de verte het torentje van de kapel opdoemt, borrelt het landelijke gevoel weer op. Wanneer we het gebouw betreden wordt duidelijk dan hier een bijzondere en authentieke sfeer hangt.  De trappen (lekker rolstoelvriendelijk) leiden naar de imposante kapel. Het geloof in God heeft hier inmiddels plaatsgemaakt voor de religie van muziek, lijken ook de portretten van muzikanten als Zappa, Marley, Dylan en anderen te willen zeggen, hangend onder de nog wel traditionele glas-in-loodramen. Programmeur Chris Tangelder, door wie we overigens hartelijk worden ontvangen, heeft niet alleen een uitstekende smaak; ook artiesten schijnen zich hier te beseffen dat de kapel van Roepaen een bijzondere locatie is voor een optreden. Tony Dekker, die zijn laatste album opnam in onder andere een desolate kerk, keek dan ook uit naar dit laatste Nederlandse optreden van de Europese tournee.

Het voorstelling zelf was intiem en rustiek. De lieflijke Sharon van Etten mag de spits afbijten met haar minimale folk met een rijke stem. Gevoelig probeert zij op haar gitaar een weg te banen naar de harten van de toeschouwers. Zelf raakt ze er ook emotioneel van, bij een liedje voor haar vader. Ze past goed in het straatje van Meg Baird of Alela Diane en haar nieuwe album Because I Was In Love wordt dan ook niet toevalligerwijs op het label van Greg Weeks, bekend van acid-folk outfit Espers, uitgebracht.

De Great Lake Swimmers lijken hun set aan te passen aan de stemming in de kapel. Hoewel Lost Channels best wel een aantal energieke uptempo countrysongs kent, lijken ze vanavond voor de langzame, vredige nummers te kiezen. Het zittende publiek is misschien wat belegen, maar de band kan daardoor wel in alle stilte hun indrukwekkende optreden afwerken. Alleen bij het geweldige nummer Your Rocky Spine wordt door middel van handgeklap om geluid uit het publiek gevraagd.

Ik had een galmend geluid verwacht in zo’n hoge en lange smalle ruimte, maar alles is perfect op elkaar afgestemd, zelfs met vijf instrumenten. Toch is de zalvende Tony Dekker solo op het podium het meest indrukwekkend. De cover Harvest van Neil Young wordt eerst met twijfel ontvangen,  maar later met een welverdiend applaus. Zo ook de rest van de show op een onvergetelijke plek.