Muziek

Freak & andere folk

De folkfestivals lijken in Middelburg als paddenstoelen in de herfst uit de grond te schieten. Zelfs in de meteorologische lente. Nog niet zo lang geleden was De Spin locatie voor een avond met subtiele roots- en folkmuziek, afgelopen zaterdag was het weer De Spot dat toneel was voor een freak folk swing balkan klezmer -avond, zoals ze het zelf aankondigden. Om wederom mijn goede smaak te tonen en deze tot het uiterste te testen (Hertog Jan bier) hoefde ik gelukkig niet ver te lopen.

Jay Minor mocht dit keer de aftrap verzorgen. Hij liet op het huiskameroptreden in De Spin al een aardige indruk achter, zoals hopelijk uit mijn verslag is gebleken. Dit maal heeft hij wel zijn laptop meegenomen voor enkele elektronische effecten. Deze bestaan voornamelijk uit subtiele blipjes en blopjes, die wat ritme in de muziek aanbrengen. Hoewel Jay zich hiermee weet te onderscheiden van vergelijkbare artiesten zonder laptop, heeft zijn muziek dit niet nodig. De prachtige, fragiele stem van de jonge Zeeuw spreekt eigenlijk voor zichzelf en de zachte akkoorden op de gitaar zijn wat mij betreft voldoende wat begeleiding betreft. Hoewel zijn show in het begin last heeft van de opstartproblemen van de geluidsman, wordt ook dit optreden zonder meer enthousiast onthaald door het publiek.

Het navolgende Moi, Le Voisin uit het bekende stadje Kutrecht weet mij aanzienlijk minder te overtuigen. De akoestische punkfolk & post folkorism komt rommelig over en daarom ook niet helemaal uit de verf. Wanneer ik de vierkoppige band zie spelen, denk dat ze veel effectiever zou overkomen als duo, met Benjamin van Vliet op zang en gitaar of accordeon en Lot Broos op de cello en achtergrondvocalen. Nu zijn daar ook nog een basgitaar en elektronische piano bij, wat mijn aandacht doet verslappen. Overigens gaat de stem van de zanger bij vlagen door merg en been, maar daar zijn vast liefhebbers voor te vinden.

Op het moment dat een bebaarde dwerg met een grappig Italiaans accent in het Engels zijn optreden aankondigt, zijn alle ogen weer op het podium gericht. Het is Bob Corn, die naar verluid zijn naam heeft te danken aan het feit dat hij de eerste was die een concert van Korn in Italië wist te organiseren. Dat hij hele dagen op maïskolven loopt te knagen heb ik ook als uitleg horen waaien, maar dat was deze avond niet te merken. Eigenlijk heet de enthousiaste en sympathieke liedjesschrijver gewoon Tiziano Sgarbi. Naast het organiseren van optredens in zijn thuisland Italië heeft hij een eigen platenlabel, Fooltribe genaamd, en maakt hij rustige (Engelstalige) singer-songwriter muziek. Zijn stijl is simpel en oprecht, en valt goed in de smaak. Wat vooral aan hem opvalt, is zijn voetenwerk. Trappelend met zijn te korte beentjes als een peuter die voor het eerst kennismaakt met het fenomeen water schuifelt hij zijn schoenen over de oppervlakte van het podium, tevens op het gebied van geluid vertier biedend. In een kort gesprek na het aanschaffen van zijn laatste album We Don’t Need The Outside blijkt uit zijn tomeloze enthousiasme dat hij een echte muziekjunk is en eigenlijk over niets anders kan en wil praten.

Bob Corn ligt iets gemakkelijker in het gehoor (en geheugen) dan Long Conversations And The Closet Orchestra. Toch weet de band rond de zanger Olaf Caarls uit Zuid-Holland, ondersteund door wat percussie en een basgitaar, best te boeien. Ik ben van de honingzoete doch krachtige, zuivere stem van de 24-jarige Caarls, aangevuld met basgitaar en enige percussie, tamelijk onder de indruk. Evenwel valt de muziek op het debuutalbum The Getaway enigszins tegen. Daarop wordt nog wat viool- en cellospel aangehaald, maar dat kan de typische Nederlandse – en dus niet internationale – kwaliteit niet verhullen.

Het optreden dat wel allerlei internationale gevoelens weet boven te toveren is die van de Balcony Players uit Rotterdam. In de hoofdrol: twee jongedames waarvan Moniek de Leeuw op indrukwekkende wijze de viool bespeelt en Ilse Roskam het accordeon. Aangevuld met een contrabas en gitaar laat deze veelal instrumentale klezmermuziek de aanwezige toeschouwers hartstochtelijk meeswingen en –klappen. Ze doen mij zelfs denken aan één van mijn favoriete albums aller tijden, Buck Fever van Estradasphere. De Balcony Players gebruiken dezelfde elementen uit de traditionele Balkan- (en nog meer naar het Oosten) muziek, met veel swing en dramatiek. De viool is een instrument die daar natuurlijk uitstekend geschikt voor is. Die lui mogen ook weleens op mijn balkon komen spelen. Ik wacht met smart tot ik hun demo ontvang, aangezien deze na het optreden reeds uitverkocht was. De bijbehorende foto is overigens op ingenieuze wijze genomen van duizend meter afstand door mijn makker David.

De grote lappen tekst hierboven lijken overbodig te zeggen dat ik meer van dit soort festivals in Middelburg met klem aanmoedig.

The Whitest Boy Alive – Rules

Nog niet zo lang geleden zag ik mezelf als The Whitest Boy Alive. Ik hield me vooral bezig met nerdachtige activiteiten waaronder aan computers sleutelen, vertoonde mijn persoon alleen ’s nachts buiten wanneer ik de kroeg uit kwam, at eenzaam hamburgers en pizza’s en droeg bij voorkeur zwarte kleren, in de hoop dat niemand mij zag. Vakanties naar de zon interesseerden mij niets. Tijdens een kortstondig bezoek aan Berlijn een paar jaar geleden was mijn verbazing dan ook groot toen ik in de Duitse Bijenkorf KaDeWe op de muziekafdeling een album aantrof van The Whitest Boy Alive. De CD was verzegeld met plastic doch ik was zo benieuwd of er een foto van mij in het boekje te zien was, dat ik besloot het schijfje bij de kassa af te rekenen.

Geen foto’s in het uitklapboekje, gelukkig. Het bleek om een project te gaan van de Noorse muzikant Erlend Øye (spreek uit: Ojee!) en zijn Duitse vriendjes. Blijkbaar waren er in thuisstad Bergen teveel bebaarde singer-songwriters en black metal muzikanten en kon Erlend daar niemand vinden die met hem een disco- en electropopband wilde starten. Hij heeft het naar verluid nog gevraagd aan de leden van Turbonegro, maar die hadden geen tijd vanwege de promotie van hun toen laatste single Wipe It Til It Bleeds. In het wel vooruitstrevende Berlijn kwam hij Marcin Öz (bas) en Sebastian Maschat (drums) tegen en het debuutalbum Dreams was een feit. Op de combinatie van dromerige indiepop en voorzichtige electrodeuntjes durfde zelfs nerds de heupjes licht te wiegen, en The Whitest Boy Alive overstijgt daarom al snel het succes van Erlend’s andere folkpop band, Kings Of Convenience.

Tijden veranderen. The Whitest Boy Alive vond inspiratie voor nieuwe muziek in het snikhete Mexico en Daniel Nentwig kwam erbij als toetsenist. Toen ik kleurrijk gekleed en een frisse salade etend in de brandende hitte op Lowlands 2007 de groep aanschouwde, bleek ze het publiek uistekend te vermaken met een meer dansbaar geluid. Dat is ook de richting die The Whitest Boy Alive voor ogen had. Er ligt meer interactie tussen drums en basgitaar wat de ritmiek ten goede komt, en dat neigt naar de dansvloer. Aan de andere kant heeft de band gekozen voor oprechtere klanken, zonder elektronische effecten of overdubs. Een hoofdrol is hierin weggelegd voor de Rhodes piano en de vintage Crumar synthesizer.

Eigenlijk is er geen reet veranderd. Het nieuwe album Rules klinkt precies als de vorige. Makkelijke, soezerige popmuziek met gitaar, bas, drums en synthesizer. En natuurlijk de bekende warme, melancholische stem van Erlend. Ook is de plaat weer afgemixt in Villa Qrella, in mijn collectie op meerdere albums prettig aanwezig, maar wel wederom met eenzelfde productie. Ik had verwacht dat ze de electro-kant opgingen zoals ze op hun eerste single Inflation klonken. Nee hoor. Geen vernieuwing, een eerder kunstje herhaald; het lijkt te goedkoop. Zo ook de teksten van Erlend. Met “a rollercoaster ride of emotions” durft Lee Towers zelfs vandaag de dag niet meer mee aan te komen.

Menig lezer zal bij de vorige alinea al aan voelen komen dat er een negatieve conclusie volgt. Niets is minder waar. De melodieën liggen comfortabel in de oorschelp, de zang is nergens irritant en het ritme is aanstekelijk. Rules is daarom, net als zijn voorganger, een perfecte popplaat die veel verschillende luisteraars zal bekoren. Folk, indie, electro, pop; net als bij eten werkt het in de muziek zelden door gewoon alle lekkere ingrediënten bij elkaar te gooien om tot een summum te komen. The Whitest Boy Alive is daarop een uitzondering. Het luistert heerlijk weg en is bovendien überhip. Rules is de veiligste aankoop van het jaar, en dat terwijl de houdbaarheidsdatum van Dreams nog niet eens is overschreden.

Kraak festival 2009

Het Walhalla voor de muziekliefhebber wiens experimenteerdrift geen grenzen kent. Dat zal de omschrijving van het jaarlijks terugkerende Kraak festival wel niet helemaal dekken, maar het komt aardig in de buurt. Over een kleine twee weken vind de inmiddels alweer elfde editie plaats in Recyclart te Brussel. Dat op deze plek geen nieuwe Marco Borsatan, Krezkut of andere artiesten van lik-me-vessie worden ontdekt, mogen duidelijk zijn. Hier komen niet alleen de ondergrondse crème de la crème van de experimentele muziek, maar ook stokoude pioniers die de pluimen allang hebben verdiend. We praten hierover harde noise, psychedelische rock, elektronisch gemanipuleerde geluidscollages, freejazz, wazige techno, net-niet-pop, verkrachte Franse chansons en ondefinieerbare bizarradelia, niet zelden gespeeld op zelf gebouwde instrumenten.

In tien uur tijd komen een veertiental avontuurlijke kunstenaars voorbij. Stuk voor stuk zijn ze een belevenis op zich, maar waar men zeker naar zal uitkijken is de uit Gent afkomstige Jürgen de Blonde, die onder de artiestennaam Köhn dwarrelende spacey synthesizer muziek maakt en iedereen gaat verrassen met zijn vierde album We Need More Space In The Cosmos. Dat album, waarop we zeven jaar hebben moeten wachten, wordt op het Kraak festival voor het eerst aan het publiek gepresenteerd.Qua aloude pioniers komt onder meer Henry Flynt voorbij. Deze filosoof vond het cognitieve nihilisme uit en zijn naam wordt vaak in verband gebracht met de Fluxus kunststroming. In zijn muziek speelt de viool een centrale rol, gecombineerd met avant-gardistische noise en minimalisme, wat de door hem bespeelde genres laat uitdijen van drones, hillbilly folk en country tot boogie en klassiek avant-garde. Op de weg terug kan je mooi Blueprint for a Higher Civilization lezen. Andere oudgedienden zijn onder meer Geoff Leigh (progressieve jazz op diverse blaasinstrumenten), Alan Silva & Burton Greene (contrabas & piano) en Ame Son (psychedelische prog). Een bijzondere man is ook Ken Butler. Hij maakt zonder concessies snaarinstrumenten die niet alleen prachtig zijn om te zien, maar ook om te horen.

Mijn aandacht gaat toch vooral uit naar nieuwere artiesten, het onbekende. Kurt Vile bijvoorbeeld, maakt subtiele maar krankzinnige Amerikaanse popliedjes met invloeden van Devendra Banhart. Zwevende lo-fi met veel psych en vertragende, galmende vocalen van een grote schoonheid. Net als de Amerikaanse band Wavves is dit nogal anti-avant-garde vergeleken met de andere artiesten op het festival. Nathan Williams uit Californië, de man achter Wavves, klinkt als een oude LP van de Beach Boys waar een schuurmachine overheen raast. Opzwepend en melodieus maar met een noisy gitaarmuur die de Wilson fans waarschijnlijk doen schrikken.

De jonge Italiaan Valerio Cosi gooit het weer over een andere boeg. Met zijn 24 jaar heeft hij al een onwaarschijnlijk uitgebreid oeuvre achter de rug, waarop hij met zijn fabuleuze saxofoonspel de muziek naar zijn hand zet. Verwacht hoogstaande freejazz die Oosterse kanten op duikt, maar net zo goed het andere pad kan volgen. Laurent Gérard oftewel él-g heeft met zijn LP Tout Ploie al menig wenkbrauw doen fronsen. Franse chansons, maar dan in je ergste nachtmerrie. Het eveneens Franse Vomir schijnt vooral leuk te zijn om een gehoorbeschadiging op te lopen en het Engelse Ice Bird Spiral moet je vooral gaan zien vanwege de grote geitenmaskers van papier-maché. Vervelen wordt toch al moeilijk, met ook nog eens drie vertoningen van muziekdocumentaires.

Het Kraak festival 2009 biedt wederom een intrigerend kijkje in de ondergrond van de experimentele muziek. Radical taste in radical music, de nieuwe slagzin van het gelijknamige platenlabel, past daarom perfect. Na het bezoek aan dit feestje wil je voorlopig geen radio meer horen, tenzij die stoort. Tickets (€ 15) zijn verkrijgbaar op de festivalsite of in de Fnac winkels.