Muziek

Brood, daar komt wat uit!

“Brood, daar zit wat in!” is een wijdverspreide reclameslogan in Nederland. Brood zit vol koolhydraten voor de nodige energie, ijzer om de bloedarmoede tegen te gaan en voedingsvezels voor een goede darmwerking. Brood is dus gezond. “Brood, daar komt wat uit!” is een nog niet zo bekende reclameslogan in Nederland. Dat zal deze maand anders worden. Dat komt, de Canadese formatie Elliott Brood (spreek uit “broet” met een Amerikaans boerenaccent) toerde door onder meer Nederland in februari en deed onderwijl zelfs mijn geboortestad – tevens woonplaats – aan. Ik had op ZB Digitaal (na mrbungle.nl de best bezochte website van Zeeland) al aan Ed beloofd dat ik de recensie zou doen. En ik ben een man van m’n brood. Eh…woord.

De band werd gevormd door Mark Sasso (zang/gitaar/banjo/ukelele) die geïnspireerd door de film The Natural het psychotische broertje van Harriet Bird verzon. Ja, hij had de naam verkeerd verstaan. Solo wist hij niet boven het kroegpubliek uit te komen, dus een tweede gitarist (Casey Laforet) en een drummer (Stephen Pitkin) met toen al een status werden erbij gehaald. Het geluid van de band veranderde vermoedelijk van eenzame troubadourmuziek waar de honden geen brood van lusten in opzwepende “death country”, zoals ze het zelf noemen. Het debuutalbum Ambassador scoorde vooral in het thuisland goed en werd zelfs genomineerd voor de Canadese Grammy Awards. Ook voor het laatste album, Mountain Meadows, is het trio genomineerd voor twee van deze Juno Awards. Dat brengt aardig wat brood op de plank, waardoor ze de tijd hebben om intensief te toeren door Europa.

Wederom was het Bart van de leukste winkel van Middelburg die deze act van formaat naar de hoofdstad wist te halen. Dit keer bleek de CD & LP zaak te klein voor een instore, en vond het optreden plaats in kunst- en cultuurcentrum De Spot. Kunst uit Canada en een beetje cultuur uit Texas. Elliott Brood begint vurig met hun combinatie van de punky rock ’n roll van Social Distortion en de subtiele rootsfolk dan wel bluegrass van pakweg Great Lake Swimmers. Dat laatste komt vooral door het regelmatig gebruik van de banjo en ukelele (een instrument vernoemd naar het nummer Joekelille van Nico Haak en de Paniekzaaiers). Het eeuwig kritische Middelburgse publiek beweegt nog maar mondjesmaat de voetjes, maar de band weet hoe ze een feestje moet bouwen. Hun gevoel voor popmuziek doet de gedachte van lijndansen met een blokjesbloes aan snel verdwijnen. Een nummer als Write It All Down For You bijvoorbeeld is zo aanstekelijk als het heersende griepvirus.

Dat de urban hillbillymuziek van Elliott Brood geen vrolijke teksten draagt, doet de naar een massale slachtpartij vernoemde laatste album al vermoeden. Dat soort verhalen moeten natuurlijk niet verteld worden met een stem zoals die van Marc-Marie Huijbregts, maar met een met alcohol-doordrenkte schuurpapierstem. Dat lukt de charismatische Mark Sasso aardig, zonder dat hij vergeet op de momenten dat het hoort toch helder te klinken. Casey Laforet, zittend de gitaar mishandelend en druk met zijn hoofd op en neer bewegend, laat zich echter niet de kaas van het brood eten en zorgt voor een uitstekende aanvulling door de microfoon. Ook bespeeld hij met zijn sokken gepassioneerd de baspedalen van zijn Roland PK-5. De drummer lijkt met zijn hoedje zich te vinden in een bijrol, maar eigenlijk is de ritmiek van de drums één van de sterkste kanten van de band. Het publiek staat niet voor niets tegen het einde van het optreden al wild te dansen en te springen. Wanneer de band in een door de bezoekers zeer gewilde toegift nog even Neil Young & The Crazy Horse (was het Powderfinger?) en Ring Of Fire van The Man In Black langs laat komen, kan het wervelende optreden niet meer stuk.

Elliott Brood, daar komt wat uit. De band geeft energie, de scheurende gitaren zijn hard als ijzer en de deprimerende teksten, vezelig gezongen met een authentieke countrystem, zorgen voor een goede darmwerking. Elliott Brood is dus gezond. Geen Becel nodig! En dat is geen broodje aap verhaal.

Bill Baird – Songs The Sound Of Myself, As Written By Others

Ik was toch wel een beetje teleurgesteld. Het beloofde “prachtige boek volledig gemaakt van gerecycled materiaal (waaronder bananenblad) en bijeen gebonden met hennepdraad” bleek een dun vodje met onregelmatig afgesneden papier, rommelig als een werkstuk die je op de basisschool maakte. De “excellent” zwart-wit foto’s zijn vooral zwart-wit omdat ze onder een kopieerapparaat hebben gelegen, wat ook nog eens de op een ouderwetse typemachine getikte teksten vrijwel onleesbaar maakt. De CDR zelf, verpakt in een soort beschilderd en met nietjes vastgezet toiletpapier, is beplakt met stukjes pleister, waarop dan nog wel met een vilstift enige identificatie is geschreven. Aan de andere kant hou ik ook wel weer van dit soort DIY-gedrag. En het gaat uiteindelijk allemaal om de muziek toch?

Nou ja, DIY. Bill Baird, een selfmade muzikant, schilder, dichter en kunstenaar uit Austin, Texas, heeft op dit album zich vooral laten inspireren door anderen. De titel geeft het al aan, hij heeft dertien nummers gecoverd van soms alledaagse invloedrijke musici, soms onvindbare artiesten uit zijn eigen omgeving. De grote lijn wordt gevormd door folk en singer-songwriter materiaal uit de stoffige staten van Amerika. Treurige zang, zwijmelend over een vergane cowboycultuur en enkel begeleid door gepingel op de akoestische gitaar. Dat hebben we allemaal eerder gehoord. Daarom was ik aangenaam verrast dat ik van de liedjes op dit album bijna geen enkel origineel voor de geest wist te halen. Zonder de originelen kun je covers niet beoordelen, dus een dubbele ontdekking.

Bill Baird begint met The Dirt van local Mark Ashworth. De oorspronkelijke versie vond ik eigenlijk alleen in een wazig filmpje op YouTube. Daaruit maak ik op dat hij niet veel aan het nummer heeft gesleuteld. Bill zorgt voor een ietwat rijker geluid met elektronische strijkers, maar benaderd de zachte en allerminst zware stem van Ashworth tot op korte afstand. Robert Wyatt, de oude draak, ontbreekt ook niet. Het dromerige en op een typisch Engelse manier “romantische” Sea Song krijgt ook wat meer body met een bariton saxofoon maar behoudt de piano. Zonder rekening te houden met Wyatt’s carrière, spreekt de latere versie mij meer aan. Dat van het onbekende Sparrow House de trombone wordt vervangen door een fluit vind ik minder geslaagd. Ik heb wel meteen de Falls EP besteld, want het origineel, dat smaakt naar meer.

Hoogtepunt van de CDR is wel Shady Grove. Gevoelig gepluk aan de snaren, een pakkend refrein en hartverwarmend, dichterlijk stuk tekst laten dit nummer een tijd lang in je hoofd hangen. Het is dan ook al een langere periode een hit. Het is namelijk gebaseerd op het traditionele Matty Groves, toegeschreven aan de Amerikaan Francis Child uit de 19e eeuw, maar dat zelfs teruggaat naar de 17e eeuw. De versie van Doc Watson uit 1966 krijgt hier een behandeling die je het origineel niet meer terug laat herkennen. Diezelfde versie van Doc Watson doet mij overigens ook beseffen dat ik nog veel goede muziek te ontdekken heb uit die tijd, want die is minstens zo fantastisch.

Het nummer van Sam Sanford genaamd The Ballad Of Sammy Mudd en uitgebracht op cassette, is de enige waarvan ik de eerder verzonnen uitgave niet kon traceren. Niet gek, want Bill Baird schrijft in de bijgesloten notities dat er maar een paar exemplaren bestaan. Zweverige folk, met echoënd gezang. De volgende track is van Townes Van Zandt, die vooral klinkt als Johnny Cash; in de cover vertelt Bill Baird het verhaal I’ll Be Here In The Morning met de stem van Cash maar dan met een ballenklem om. Goed gevonden, maar niet helemaal geslaagd. Hoopvol zet ik Rake & Rambling Boy op, eigenlijk van Joan Baez uit 1960, echter hier vormt de versie van de Carter Family de basis. Bill Baird weet het nummer op ingenieuze wijze te verkrachten met een solo op de harmonica met noisy distortion. Desondanks blijft het een onderhoudend stukje muziek.

Baird houdt van echo’s en effecten, zo blijkt uit de remake van The Flying Burrito BrothersHot Burrito #2. Het oorspronkelijke nummer klinkt als afgrijselijk gedateerde country rock, daarentegen weet Baird er een tijdloos en rustiek folk nummer van te maken. Expecting To Fly van Buffalo Springfield is natuurlijk een prachtig nummer, alleen te overtreffen door de versie van Neil Young. Dat is natuurlijk nogal gewaagd om op je coveralbum te zetten, en eerlijk gezegd weet de blonde kunstenaar ook hier niet te overtuigen. Maar dat is misschien ook wel wat veel gevraagd. Bill doet zijn eigen freaky folk ding en dat is ook bewonderenswaardig. Ook de jazzy country van Patsy Cline krijgt een onalledaagse behandeling van het nummer Walking After Midnight.

In de afsluiting van deze CDR wordt naar een gevoelig soort minimalisme gezocht. Het nummer van de excentrieke Bill Fay Be Not So Fearful is voor wie weleens een concert van Wilco heeft bezocht (of de DVD heeft gezien), niet onbekend. Dat ligt anders bij een live radioversie van Bill Baird’s eigen nummer, Diamond Deserts. Een E-bow wordt door een zogenaamde lag time accumulator gehaald, een instrument dat de geluiden eindeloos regenereert. Het nummer loopt naadloos over in This Land Is Your Land (1965) van Woody Guthrie. Door het doorlopende geluid van het vorige nummer krijgt de simpele, patriottische klassieker ook nog enige psychedelische effecten. Overigens zijn de teksten intact gehouden, hoewel die bij het origineel ooit werden aangepast bij de start van de Koude Oorlog omdat deze te sociaalkritisch zouden zijn.

Als ik alles alleen maar voor de muziek zou aanschaffen, kocht ik wellicht louter mp3’s. De bijzondere verpakking en het feit dat er slechts 100 handgemaakte exemplaren zijn geeft toch een meerwaarde aan de toch al speciale muziek. Songs The Sound Of Myself, As Written By Others overtuigt misschien niet elk nummer, maar ik wist dankzij dit album een aantal klassiekers te (her)ontdekken die als liefhebber niet in je collectie mogen ontbreken. En dat is ook wat waard.

Alela Diane – To Be Still

Nevada City, Californië. Een klein mijnstadje met nauwelijks drieduizend inwoners, ergens in de 19e eeuw gesticht tijdens de goudkoorts. Een typisch Amerikaanse dorpje met uitzicht op de bergtoppen. Net als in iedere andere Amerikaanse vlek op de landkaart drinken de inwoners zwarte koffie en eten ze ”pie” in het plaatselijke café. Niets bijzonders. Je zou zelfs zeggen: saai. Toch heeft Nevada City iets bijzonders. Op zo weinig inwoners is het aantal dorpse muzikanten dat de lokale boerenschuur is ontstegen, opmerkelijk te noemen. Ik doel uiteraard niet op Supertramp-oprichter Roger Hodgson, maar op twee jonge dames die zich de laatste jaren aardig hebben laten gelden in het nieuwerwetse folk genre. Harpiste Joanna Newsom met haar eigenzinnige stem, en Alela Diane met bescheiden herder-uit-de-bergen-folk zijn voor mij de belangrijkste (voormalige) inwoners van Nevada City.

Over Joanna Newsom gaan we het nu even niet hebben (hoewel ik toch wel even wil laten vallen dat haar twee albums tot het beste in het genre behoren). Leeftijdsgenoot Alela Diane – 25 lentes jong – verdient met haar tweede album To Be Still een plekje op deze site. Niet dat het debuutalbum The Pirate’s Gospel ondergesneeuwd is door de briljantheid van haar dorpsgenoot, integendeel. Dit album, vol met sobere en minimale singer-songwriter folk, begeleid met slechts een gitaar, heeft langzaam maar zeker een flinke reputatie weten op te bouwen, met een Europese tournee tot gevolg. Tussen de optredens door schreef ze de opvolger, afgemaakt in de studio van haar eveneens muzikale vader, Tom Menig, en wat vrienden waaronder Pete Grant en Michael Hurley. Allemaal thuis in Nevada City.

Haar muziek is diep geworteld in traditionele Amerikaanse folk. Haar simpele zelfgeleerde speeltechniek lijkt ondergeschikt aan het gevoel dat ze wil uitdragen; dat wordt vooral bepaald door haar hemelse stem. Het bereik overstijgt met gemak een aantal octaven maar blijft te allen tijde prachtig zuiver. Op To Be Still heeft ze gekozen voor een rijker geluid dan op het debuut. Naast de gitaar maken een viool, banjo, pedal steel en lichte percussie hun opwachting. Ik vind het allerminst een slechte ontwikkeling. Vaak weet een leeg muzikaal omhulsel de melancholische sfeer die de folk lijkt te willen overbrengen, het beste te benaderen, maar hier zijn de extra arrangementen een meerwaarde. De bluegrass- en countryelementen geven daarnaast meer jeu aan het album. De rijkere productie zorgt voor een volwassener geluid en dat is een aanwinst.

Ook tekstueel is Alela Diane gegroeid. Poëtisch brengt ze haar verhaal; de onorthodoxe zinsvorming met alledaagse woorden zet aan tot denken. Ik denk vooral: wat een prachtig album. To Be Still is een verrijking voor de platenkast. En voortaan houd ik het geboorteregister van Nevada City in de gaten.