Muziek

Jaarlijst 2008: #9

Wat een nostalgie! Voor sommigen zijn de Beach Boys nostalgie, of The Clash. Voor sommigen zelfs Charlie Barnet. Maar denk eens even terug aan de tijd dat de eerste versie van Doom op de markt kwam, dat Bill Clinton president van Amerika werd en je elke avond afleveringen van Airwolf keek. In diezelfde tijd werd het genre IDM (nogmaals: “Intelligent Dance Music”) gevormd door artiesten als μ-Ziq en Aphex Twin. Ook Hannah Davidson uit Manchester is groot geworden met de voor die tijd typerende Warp-sound. Zij heeft tevens besloten om die muziek precies na te maken. Weinig origineel, zou je zeggen. Als het allemaal zo makkelijk is, waarom is IDM als genre dan op sterven na dood en vinden platen alleen nog maar aftrek onder nerds die in de tijdgeest zijn blijven hangen? Omdat ze gedateerd klinken? Onzin, goede jazz platen zijn ook tijdloos. Dat hetzelfde kan met het soort acid house uit pakweg 1994, bewijst Hannah aka Mrs Jynx met haar (debuut)album The Standoffish Cat.

Beter een goede kopie dan een slecht origineel is een gezegde waar ik mijn reet mee afveeg. Echt originele muziek bestaat al lang niet meer en elke muzikant heeft wel bepaalde invloeden en vergelijkingen. Mrs Jynx maakt het gewoon gemakkelijk voor de recensent. De mellow melodieën zijn warm en zacht als de vacht van een kat. Wel van een ongecastreerde kater die met verve zijn territorium verdedigd. Mrs Jynx slaat van  zich af met arcadische, harmonieuze ambient passages en uit de maat lopende beats, clicks en cracks, precies volgens het handboek van IDM. Even lijkt het of we gewoon naar …I Care Because You Do aan het luisteren zijn.

Nee, vernieuwend is het niet, en Mrs Jynx voegt hiermee niets toe aan het genre. Het niveau van dit soort muziek is sinds de hoogtijdagen evenwel zelden geëvenaard als met The Standoffish Cat. Dusty bijvoorbeeld is een weldadig nummer met zachte klanken en subtiel geritsel dat het ritme bepaald. My Friend  T3 (Remix of Resynthesize) borduurt voort op deze aangename lounge (over gedateerde muziek gesproken) maar duwt er een wat frivolere beat onder wat het nummer meer onderhoudend maakt. Verder moet je niet veel variatie verwachten op dit album; de schoonheid is van een constante factor.

Mrs Jynx schudt de liefhebbers met deze plaat enigszins wakker: acid als muziekgenre hoeft nog niet begraven te worden. Daarom verdient ze meer waardering dan alleen maar de kloon of imitatie van Aphex Twin genoemd te worden. Zelden zo’n nostalgisch gevoel gehad bij muziek als bij dit album. Maar ondanks dat The Standoffish Cat louter superlatieven verdiend, plaats ik ‘m op #9, toch vanwege het feit dat het genre al geruime tijd is ingehaald.

#09. Mrs Jynx – The Standoffish Cat (Planet Mu)
#10. Frightened Rabbit – The Midnight Organ Fight (FatCat Records)

Jaarlijst 2008: #10

Afgezaagd, voor nerds, een momentopname. Ja, ik weet het. Jaarlijstjes zijn niet meer van deze tijd, maar iets voor Radio 2. Toch is het voor mij een instrument waarmee ik uit misschien wel meer dan duizend gehoorde albums in één jaar de beste eruit kan pikken. En vooral wil ik een traditie in stand houden. Begin van dit decennium leverde ik mijn jaarlijstjes al in bij de lokale platenboer, De Waterput, en nu bij De Spin. Ook op de website waar ik voorheen mijn schrijfsels publiceerde, MusiqueMachine, sierde enkele jaren mijn bevindingen in de decembermaand.

Bij het opstellen van een top 10 zijn er veel afvallers. De nummer 10 op de lijst is er altijd eentje die in een andere bui gemakkelijk vervangen kan worden door een andere plaat. Op deze plek zouden makkelijk MGMT, M83, Bohren Und Der Club Of Gore, Ignatz, A.A. Bondy, Conor Oberst, Blitzen Trapper, Black Mountain, The Welcome Wagon en nog vele anderen kunnen staan. Maar een top 100 samenstellen vind ik geen kunst. Ik heb gekozen voor Frightened Rabbit omdat ik nu het idee heb dat de muziek van deze band beter geschikt is om een relatief lange tijdslijn te omvatten, daarmee rekening houdend met mijn eigen muzieksmaak. Zo´n jaarlijst blijft tenslotte altijd persoonlijk.

De Schotten hebben hun debuut Sings The Greys ruim overtroffen. Het debuutalbum had vooral last van een rommelige productie, dat mij deed afhaken, waar het label – een van mijn favorieten FatCat – ook  The Twilight Sad bood met hun eveneens Schotse accent. Die wisten het zelfs tot mijn jaarlijst van 2007 te schoppen (#5). Afgezien van de soms onverstaanbare Schotse uitspraak hebben de bands weinig gemeen, muzikaal gezien. The Twilight Sad moet het vooral hebben van post-rock en shoegaze gitaarmuren. Folk neemt dit jaar een prominentere plek in op mijn jaarlijst en daar legt Frightened Rabbit meer de nadruk op.

Dankzij producer Peter Katis (o.a. Interpol) klinkt The Midnight Organ Fight een stuk beter dan het debuut. Speerpunt is de naar het einde snakkende stemgeluid van bandoprichter Scott Hutchison, en natuurlijk scoort het Schotse accent punten op het gebied van originaliteit ten opzichte van Amerikaanse collega’s. Voor mij is echter het sterkste punt de drumpartijen van Scott’s broertje Grant. Niet vanwege de technische hoogstandjes; de kwaliteit is juist de eenvoud en de ritmiek waarmee hij het soms tegendraadse gitaarwerk bijeenhoudt. De wat stevigere uptempo nummers worden zorgvuldig afgewisseld met wat meer rustigere, gevoeligere liedjes. Old Old Fashioned vertelt precies waar het in deze band om draait. Een traditioneel gevoel van vroeger, verpakt in een modern catchy indierock jasje.

Hoewel te vergelijken, denk ik niet dat Frightened Rabbit de reputatie van bijvoorbeeld een Okkervil River kan evenaren, daarvoor zullen ze nog meer moeten groeien. Ze zijn desondanks al verschenen in de welbekende serie Grey’s Anatomy, waarvan ik overigens persoonlijk nog geen seconde heb gezien. En ik vind ze vermakelijker. De progressie ten opzichte van het debuutalbum is bij dezen een plaats in mijn top 10 van 2008 waard.

#10. Frightened Rabbit – The Midnight Organ Fight (FatCat Records)

Welcome To The Welcome Wagon

Het gonst van de geruchten. Het is dan ook al een tijdje geleden dat Sufjan Stevens materiaal heeft uitgebracht onder zijn eigen naam. Zijn geplande levenswerk om aan elke staat van Noord-Amerika een album te wijden is vooralsnog blijven steken bij Michigan (2003) en Illinoise (2005). Sufjan heeft zich ondertussen vooral beziggehouden met produceren, zo lijkt het. Onder andere de Castanets en de Danielson familie kregen zijn geluid mee. The Welcome Wagon is het volgende wapenfeit. Sufjan nam het album op, produceerde, arrangeerde, verzorgde een passende lay-out en trad op als gastmuzikant en -zanger. Hoewel “gast”? De getalenteerde muzikant uit Detroit drukt een zodanig grote stempel op dit album dat je al naar gelang het aantal luisterbeurten, je steeds meer gaat afvragen of The Welcome Wagon niet gewoon een opzichtige maskerade is van een nieuw Sufjan Stevens album.

Volgens het label Asthmatic Kitty is The Welcome Wagon een duo uit Tecumseh, Michigan, bestaande uit de Presbyteriaanse pastoor Vito Aiuto en zijn vrouw Monique. Iemand die nu goed oplet herkent deze namen van enkele kerstliedjes die Sufjan in de loop van de jaren opnam en bij elkaar bracht in de 5CD boxset Songs For Christmas. Een live optreden en een interview doen de misschien wel verlangde twijfel en paranoia verdwijnen. The Welcome Wagon is echt.

Vito en Monique trouwden in 1998 en Vito kocht een gitaar op eBay. Vrienden, waaronder Sufjan dus, leerde hem de fijne kneepjes van het vak in het knusse appartement van de Aiuto’s in Brooklyn.  Gedurende een jaar of zeven zorgde de opnamewoede van Sufjan dat de muzikale output van het ongeoefende paar steeds meer de vorm ging krijgen van een volledig album. Natuurlijk heeft Sufjan hier ook weer een grote rol in gespeeld. Waar had het koppel gestaan zonder hem?

Vito en Monique zijn simpele muzikanten met een boodschap. Hun oprechtheid en hartstocht hebben vermoedelijk ook Sufjan bewogen om hier een echt album van te maken. Ik stel mij voor dat zonder hem de muziek kaal en ingetogen klinkt, maar wel een gevoelige snaar weet te raken. The Welcome Wagon hengelt veel uit de grote vijver van de traditionele Noord-Amerikaanse folk muziek, en uiteraard antieke gospel. Maar weer Sufjan steelt de show met zijn karakteristieke rijke arrangementen en geluiden, waarbij de trompetten, hoorns en Chicago-koortjes de eerste linie bezetten, met vlak daar achter de welbekende banjo. Daardoor, en ook dankzij het hoge meeklapgehalte (zoals het hoort in de kerk), sijpelt er gedurende het album een vrolijk jaren 60-pop sfeertje door in de muziek.

Het album loopt over van de blije Christengevoelens en ook in de teksten wordt het diepe geloof niet onder stoelen of banken gestoken – bijna kitsch. Het geloof wordt met zoveel overtuiging gebracht dat zelfs Anton Lavey zijn drietand zou opbergen en zich afvragen of hij toch misschien het verkeerde pad heeft gekozen. Maar ook God heeft het soms zwaar. De zoektocht naar gelukzaligheid is geen gemakkelijke. De rode draad die tekstueel gezien door het album loopt is die van opoffering, boetedoening en de dood, en daarmee verschillen deze artiesten wezenlijk van bijvoorbeeld het overdreven The Polyphonic Spree. Van slechts drie nummers schreef Vito Aiuto de teksten zelf, en de andere gebruikte teksten zijn in een paar gevallen van opmerkelijke oorsprong, voor iemand die een kerk leidt. Zo wordt Half A Person van The Smiths onder handen genomen, en Jesus van The Velvet Underground krijgt een bombastische behandeling waar je van moet houden.

Welcome To The Welcome Wagon kan je gemakkelijk in de kast zetten als zijnde het nieuwe Sufjan Stevens album. Zijn kenmerkende stijl is veelvuldig aanwezig en haalt bovendien zonder twijfel het niveau van zijn latere albums. Ik zie mezelf niet direct op zondag met de hele familie deze liedjes meezingen, maar The Welcome Wagon is een prachtig staaltje van een warmbloedige kerstgedachte, verpakt in muziek. En ook uitstekend geschikt om met Pasen te draaien.