Muziek

Ssaliva – We Never Happened / Elko B. – I Bambini Di Basilisco

Noem mij gerust een fanboy als het gaat om het Antwerpse platenlabel Ekster. Het geesteskind van grafisch designer Victor Robyn en producer Roman Hiele (laatstgenoemde kwam al eerder voorbij op mrbungle.nl) hebben in de enkele jaren van het bestaan kwaliteit, creativiteit en durf getoond als het aankomt op albums in meestal de elektronische hoek. Mijn favoriete voorbeelden zijn Hantrax, de platen van Roman Hiele zelf, een fabuleuze soundtrack – Saints – en een tweetal prachtcompilaties genaamd EXO. In dit nog verse jaar zijn er al twee releases op de wereld gezet en ik had uiteraard weer driftige haast om er iets van te vinden.

Ssaliva is het pseudoniem van de Luikse producer François Boulanger (niet te verwarren met die gloeiend irritante presentator van Lingo), die met We Never Happened al aan zijn zesde album toe is. Eerder verschenen er al prachtige 10″ platen op het Brusselse Vlek label en een 12″ minialbum op Ekster; een nieuwkomer is hij dus niet bepaald.

Dat hij ervaring heeft in de elektronische muziek horen we ook in zijn invloeden terug. Bij de meest prille luisterbeurten duiken namen als Orbital, Aphex Twin en Autechre op. Toch is zijn sound verre van typisch Brits; warme en exotische klanken die uit het verre oosten lijken te komen voeren net zoveel de boventoon in Ssaliva’s retrospectieve kijk op toekomstige dansmuziek. Melancholisch uitdijende symfonische synthpartijen, doezelende chillwave en haperende acid gaan in twaalf nummers moeiteloos samen.

Wie de Antwerpse muziekscene een beetje volgt moet welhaast Elko Blijweert kennen. Alles opnoemen is geen doen, maar hij is onder andere betrokken – al dan niet geweest – bij bands als Dead Man Ray, Kiss My Jazz, Gruppo Di Pawlowski en The Tone Zones als gitarist, toetsenist en/of componist. Maar gek genoeg bestond er in de vijftien jaar dat hij nu zo ongeveer actief is, nog geen soloplaat. Achter de afkorting Elko B. kan hij zich echter niet verbergen, I Bambini Di Basilisco is zijn debuut waarop hij alle soorten stijlen waarmee hij heeft geschermd, bijeen laat komen.

Elko componeerde onder andere soundtracks voor een moderne dansvoorstelling en een poppenspel voor de kleintjes, iets wat zich op deze plaat vertaald in kinderlijk vrolijke melodieën en vloeiend, expressionistisch gitaarspel. Maar ook filmmuziek uit een klassieke Western of John Carpenter-achtige synthesizermist komt voorbij. En passant gooit hij er nog wat verwijzingen naar het tropische dierenrijk doorheen met titels als Krokodil en Afrikakat en verfrissende laid-back elektronica die je normaal gesproken in een andere continent plaatst. Met zo’n omschrijving weet je niet meer in welke genrebakken je dit vinyl moet gaan zoeken, toch past het gehele geluid van “de kinderen van de basilisk” verrassend goed bij elkaar.

Een groot pluspunt van Ekster’s output zit hem onder meer in het visuele gedeelte dat zonder precies consequent te zijn altijd bijzondere vormen aanneemt. Zo kwam er al eens een vacuümverpakte 10″ uit met een theezakje uit China, en zijn de genoemde twee lp’s voorzien van bedrukte transparante platenhoes. Ssaliva pronkt met artwork van Charles-Henry Sommelette, Elko B. doet er zelfs nog een schepje bovenop door de plastic bescherming van een glow in the dark-effect te voorzien, waardoor de hagedis op de cover je ook ’s nachts aan de draaitafel gekluisterd houdt.

KRAAK festival 2017: preview

Zelf ben ik nog duizelig van de line-up, de moshpits, speciaalbiertjes en de trappenhuizen van vorig jaar, maar ondertussen staat de 19e editie van het jaarlijkse KRAAK festival alweer voor de deur. Tijd voor de traditionele vooruitblik. Of misschien eerst een korte terugblik: in 2016 keerde het circus na zes jaar Aalst terug naar Brussel in de Beursschouwburg, en werd tegelijkertijd uitgebreid naar drie dagen in plaats van één. In het eerste weekend van maart wordt dit recept herhaald, dus ik kan mij wederom opmaken voor een uitgebreide muzikale en lichamelijke beproeving.

De vrijdag schuif ik direct aan, want de openingsdag geldt niet als opwarmronde gezien de artiesten die er op het programma zijn te vinden. Het uit Toulouse afkomstige duo Nibul heb ik een paar maanden terug kunnen aanschouwen op het Eastern Daze festival en daar waren ze één van de hoogtepunten. Een vreemde combinatie van percussie, sax en elektronica ontaard in een boerderij-versie van opzwepende traditionele dronefolk. Mocht je het nu afvragen, het is geen uitzondering dat er voor het KRAAK festival diverse nieuwe genrebenamingen moeten worden uitgevonden. Bij Johns Lunds worden de termen minimalisme, klassieke muziek, improvisatie en freejazz van stal gehaald. Met zijn verschillende soorten saxofoons heeft de Deen al een scala aan platen uitgebracht waar hij het beste van genoemde genres hermaakt in wat een serie bizarre ademhalingsoefeningen lijkt na te bootsen.

Op zijn meest recente soloalbum Nadir grossiert Steven Warwick – graag geziene gast op het gerenommeerde PAN-label en lid van Birds Of Delay – in geniale elektronische samplepop cq huiskamerhouse, alsof DJ Shadow naar een duistere futuristische wereld is gekatapulteerd. Ik ben de laatste tijd volledig verslaafd aan zijn platen, dus ook benieuwd wat hij er live van gaat bakken. De verwachtingen bij de voorstelling van Roman Hiele en Lieven Martens zijn minstens zo hooggespannen. De Antwerpenaren zijn immers verantwoordelijk voor een paar van de mooiste Belgische releases van de afgelopen paar jaar. De energieke onbevangenheid van Hiele en de exotische composities van Martens moeten samen voor vuurwerk gaan zorgen. Afsluiters zijn de Portugezen Von Calhau!, die vanachter de draaitafels zorgen dat de avond niet met een sisser afloopt.

De zaterdag verliep 12 maanden terug enigszins chaotisch. Niet helemaal vertrouwd met de zalen en routes in de Beursschouwburg kwam ik menigmaal in een andere ruimte (meestal: het café) terecht dan ik eigenlijk van te voren had bedacht. Mijn enige goede voornemen voor dit jaar is in Brussel beter mijn best doen om zo min mogelijk van de optredens en het filmprogramma (waar zouden we zijn zonder Floris Vanhoof?) te missen. Hoog op mijn verlanglijstje staat de uitvoering van Zweeds geluidskunstenaar Johannes Bergmark. Met zijn lichaam in een soort ruimtepak, hangend aan pianosnaren boven het podium, zoekt hij de verborgen klanken op in alledaagse attributen. Dat wordt ongetwijfeld een onwerkelijk schouwspel.

Wanneer we dan toch buiten gebaande muzikale paden treden, dan kan meteen Festoen genoemd worden. Ik weet niet wat ik kan verwachten; de omschrijving meldt dat deze twee dames uit Gent staan voor een bevreemdende theatervoorstelling waar lichaamsbeweging centraal staat. Weer eens wat anders dan een moshpit. De metalliefhebbers onder ons hoeven gelukkig niet te wanhopen. Het Finse Pymathon combineert de vuilste, smerigste, meest ruwe black metal met noise. Elementen uit de improvisatie staan een goed ritmegevoel voor het zwaaien van de haardos misschien in de weg, maar daar heb ik de gemiddelde Anton Lavey-adept nooit over horen klagen.

Aan de andere kant van het muzikale spectrum vinden we Ánde Somby. Zijn plaat Yoiking With The Winged Ones – waarop hij de aloude vocale muziek van de Sami laat echoën in de fjorden van de Noorse Lofoten eilanden – belandde net buiten de top tien in mijn jaarlijst. De stijl is even extreem als natuurlijk. Ietsje lager in de jaarlijst (doch nog steeds heel erg goed) stond Annelies Monseré met haar vierde album Debris. Het is alweer de stem die betovert, fluisterzacht en met gevoel voor de Britse folktraditie, begeleid door een vertraagde somberheid uit kale keyboard-, melodica-, cello- en pianoklanken. Mijn voorspelling is dat dit een erg goed optreden gaat worden. Een andere dame op het podium van het KRAAK festival is Beatriz Ferreyra. Met haar tachtigste verjaardag in aantocht is ze van een heel andere leeftijd. Het is een bekend kenmerk van het KRAAK festival, dat altijd zoekt naar een balans tussen figuren die de weg allang hebben gevonden en karakters die geen idee hebben welke kant ze überhaupt op willen gaan. Desalniettemin moet gezegd worden dat deze kranige pensionado nog altijd op zoek is naar nieuwe geluiden sinds ze een halve eeuw geleden assistent van Pierre Schaeffer mocht zijn in de befaamde GRM-studios. Elektro-akoestisch, kosmisch en musique concrète zijn de hashtags hier.

Een absolute must-see is Frank “gangsta folk” Hurricane. Deze unieke, zelden zwijgende verhalenverteller schut een aardig potje psychedelische folk uit de mouwen en die combinatie drijft  menig genre-tagging fanaticus tot wanhoop. Sinds de afmelding van Lil B in 2011 waren we niet meer zo dichtbij rap op het KRAAK festival. Eveneens solo brengt beeldend kunstenaar en componist Henry Andersen een bezoek aan de beursschouwburg in zijn hometown Brussel. Of de tekst op de festival website enig beeld vormt van zijn performance en de debuut plaat op het KRAAK label later dit jaar, is vooralsnog een verrassing.

De zaterdag is lang niet klaar; bekende muziek- en kunstkenners zoals Dennis Tyfus, Gerard Herman en Spencer Clarke spelen voor discjockey, al dan niet bewust opererend onder schuilnamen. Op het podium brengt de chaotische Franse act Zad Kokar & Les Combi Beyaz – compleet met gekke kostuums – springerige en schreeuwerige no wave, wiens energie compleet opgezogen wordt door de eigen lo-fi attitude. Bij het Amerikaanse duo Inhalants houdt men net zo min van een opgepoetst geluid. De ruwe techno is doordrenkt met ruis, tegendraadse ritmes en analoge synthesizers. In diezelfde electronicahoek vinden we last but not least Moleglove. Wie kent het Berlijnse Column One nog? De heren van dit legendarisch collectief gaan onder de nieuwe naam voor een abstract, geïsoleerd en puur geluid dat gezien de reputatie climax van de dag moet worden.

Waar de zondag vorig jaar één show omvatte, kunnen we nu spreken van een aanzienlijk uitgebreider programma. De  relatief rustige stijl op de afsluitende dag is perfect geschikt om weer een beetje tot bezinning te komen. Brecht Ameel bijvoorbeeld, kennen we van Razen en Br’lâaB; hij speelt op gitaar en mandoline een voorproefje van zijn aanstaande solo lp. Het Franse Accident Du Travail zal het inmiddels in trance verkerende publiek verder in vervoering brengen met langgerekte geluiden uit de ondes martenot en harmonium. Ik hoop daarbij hun lp Très Précieux Sang te scoren want die valt in het genre moderne droneklassieker. Geheel exclusief en buitengewoon speciaal is de aanwezigheid van Brunhild Meyer, de vrouw van componist Luc Ferrari. Wellicht altijd in de schaduw van, produceerde ze zelf bijzonder verfijnde tapecollages, dikwijls met geluiden uit de archieven van haar man als basis. Zeker de moeite waard dus om het volle weekeinde uit te zitten.

Tickets, previews, interviews en alle info kun je terug vinden op de KRAAK festival website.

Mattias Gustafsson – Nattmusik

De uit Zweden afkomstige Mattias Gustafsson (niet te verwarren met zijn landgenoot en saxofonist Mats Gustafsson) zullen de kenners onder ons vooral onder de naam Altar Of Flies in de kast hebben staan. Met tapes en electronica maakt hij doorgaans een soort musique concrète met een ruw industrial-randje, dat zowel spijker-etende fijnproevers als emotioneel beladen minimalisten aanspreekt. Vanuit het pittoreske Mjölby runt hij ook nog het noiselabel Hästen & Korset. Deze maand verschijnt Nattmusik op het Belgische label B.A.A.D.M., een vinyldebuut als je op zijn geboortenaam afgaat. Gustafsson en zijn projecten zijn goed voor een stuk of twintig albums in de afgelopen tien jaar; we zullen eens luisteren of hij de kwaliteit hoog weet te houden.

Van B.A.A.D.M. kunnen we net als op de eerdere releases natuurlijk weer een conceptalbum verwachten. De lat lijkt dit keer hoger te liggen dan ooit. De artiest in kwestie kreeg de ambitieuze opdracht mee de connectie tussen het menselijke temperament en de aarde om ons heen muzikaal te vertalen. Een kalm individu bijvoorbeeld, zou volgens de Grieks/Romeinse arts Claudius Galenus verband houden met een koude winter, opvliegendheid met een hete zomer. Gustafsson probeert deze onontkoombare verwevenheid en de verstrekkende gevolgen ervan in 36 minuten uit te leggen, terwijl ik zelf vergeefs de verbinding tussen mijn karakter en de grond onder mijn voeten probeer te vinden.

Eén ding is zeker: Gustafsson gaat hier minder vijandig te werk dan bijvoorbeeld op zijn laatste Altar Of Flies album Rörelsen Mellan Rummen. Tussen de het geruis en gekraak in de opening Hålrum klinkt namelijk een melancholieke piano, en ook in Äntra Tunneln lijkt een orgel de instrumenten van na de industriële revolutie te overstemmen. Laatstgenoemde is dan ook meteen het minst subtiele stuk van de plaat, want zoals de titel al impliceert is het een album voor de nachtelijke uren en lieflijk staren in de duisternis. Zonder zorgen en zonder angst, zo vertelt het afsluitende nummer; emotioneel en menselijk verval is onlosmakelijk met de wereld en haar toestand verbonden en de ondergang derhalve onvermijdelijk. Akoestische klanken worden langzaam overstemd door vervormde elektronische geluiden tot de schijnbare tegenpolen zich na 11 minuten volledig vermengen met elkaar.

Waarom er de laatste paar jaar sprake lijkt te zijn van een opleving in de Zweedse experimentele muziek, ik weet het niet. Misschien is het mijn eigen focus, misschien zijn de Scandinaviërs als geen ander in staat om het huidige kille klimaat (niet alleen de weersgesteldheid) muzikaal weer te geven. In ieder geval hebben we met Nattmusik weer een fascinerend persoonlijk werk te pakken, dat op een prachtige manier treurige melodieën met grimmige electronica verbindt. Wat zou nu de homo sapiens voorstellen en wat de aarde? Ik heb wel een idee. In die zin is Gustafsson ook geslaagd in de opzet van het album.

De lp en de bijkans fantastische glossy hoes eromheen kun je bestellen bij B.A.A.D.M. totdat de 300 exemplaren zijn uitverkocht.