Muziek

Af Ursin & In Camera

Wie de lp Aika van Af Ursin in de kast heeft staan, mag gerust zeggen dat hij een klassieker in huis heeft, ook al is de plaat nog maar vier jaar oud. Dit solowerk van Timo van Luijk is wat mij betreft nagenoeg ongeëvenaard in compositie, samenstelling, sfeer en artwork. Het is een album die je naar verre werelden brengt: een hedendaags verleden waar alles donker, melancholisch en poëtisch overkomt. Het lijkt welhaast een onmogelijke opgave Aika te evenaren, of überhaupt voor een opvolger te zorgen. Toch zorgt het gloednieuwe Trois Mémoires Discrètes wederom voor kippenvel.

Met behulp van authentieke en afgeleefde (veelal akoestische) instrumenten als de Engelse hoorn, fluit en Hammond orgel creëert Af Ursin filmische soundscapes, voortbewegend op intuïtie en gestuurd door een minimale samenstelling en bespeling. Sylphide is een lang, klagend nummer op de hoorn, dat tergende drones voortbrengt. Beelden van een mistroostig en verscheurd landschap doemen op, in verkreukelde sepia kleuren. Taciturne krijgt door de fluit iets van Oosterse mystiek mee, dat verderop weg lijkt te kwijnen in een dikke mist van vertraagde neoklassiek. Het derde en afsluitende Elégie is het meest beweeglijke stuk, waarbij nu het orgel de hoofdrol opeist. Zonder dat je kan spreken van enige melodie of structuur worden volgen de toetsaanslagen elkaar in langzaam tempo op, slepend naar een snikkend einde. Ondanks dat Trois Mémoires Discrètes nog meer gestript is dan zijn voorganger, is het wederom een aangrijpend meesterwerk te noemen.

Timo van Luijk is ook actief in diverse projecten, meestal duo’s, met onder meer Kris Vanderstraeten, Andrew Chalk (Eloldie), Raymond Dijkstra (Asra) en Christoph Heemann. Met laatstgenoemde wordt onder de naam In Camera muziek uitgebracht. De heren hadden nog wat op de planken liggen want deze maand verschenen er maar liefst twee lp’s, Rumours en Frampton Comes Alive.

Rumours bestaat uit live opnames voor de VPRO, opgenomen in augustus 2006. Dit iets meer dan een half uur durende stuk verscheen eerder op cdr, bij een zeer gelimiteerde versie van het Open Air album. Dat deze opnames de moeite waard zijn om opnieuw uit te brengen op vinyl, blijkt wel wanneer we de plaat opzetten. Dronemeester Heemann weet met minimale alteraties in zijn klanken een ruimtelijk geluid neer te zetten, dat zich vermomd als elektronische ambient. Af Ursin’s inbreng bestaat hier vooral uit onderhuidse speldenprikken, wanneer plotseling een “echt” instrument opduikt, en in de invloeden uit de klassieke muziek die een deken van droefenis over de twee zijden van het vinyl leggen.

Afgezien van de titel zijn er op Frampton Comes Alive goddank geen verdere verwijzingen te vinden naar het live album van Peter Frampton. Het niet eerder uitgebrachte materiaal is gedeeltelijk ook weer afkomstig uit de VPRO studio, aangevuld met nieuwe opnames. In vergelijking met Rumours is dit bijna progressief, met een rijker geluid en meer te ontdekken tussen de abstracte, geïmproviseerde drones. De muziek is even fragiel als dreigend, tevens geholpen door de afwisseling van zware, donkere industrial in het eerste deel met een soft romantisch pianospel in het tweede en derde.

Met de drie genoemde albums heb ik drie hoogtepunten van dit jaar in één klap in huis gehaald. Zowel Af Ursin als In Camera laten horen dat Timo van Luijk een uniek muzikant is, die met een duidelijke missie zijn fascinerende ideeën naar buiten brengt. Daarbij horen ook prachtige, vaak zelfgemaakte hoezen en deze zijn daarop geen uitzondering. Af Ursin en In Camera’s Frampton Comes Alive verschijnen op Van Luijk’s eigen label, La Scie Dorée. Rumours verschijnt op Dom Bartwuchs, van Christoph Heemann.

Djin Aquarian & Plastic Crimewave Sound – Save The World

Het is samenwerking om van te dromen, letterlijk en figuurlijk: Djin Aquarian en Plastic Crimewave Sound. Eerstgenoemde gitarist heeft zijn historie in het legendarische Ya Ho Wha 13, dat onder leiding van Father Yod in de eerste helft van de jaren zeventig een aantal behoorlijk zweverige albums maakte. Steve Kraków staat bekend als Plastic Crimewave en wordt gezien als “guru” op het gebied van psychedelische kunst (het handgetekende magazine Galactic Zoo Dossier wordt uitgegeven door Drag City). Zijn acid punk slingert hij met enige regelmaat de wereld in met de toevoeging “Sound” achter de artiestennaam. Ze vonden elkaar in 2009, toerden samen en begonnen te werken aan een album, die de titel Save The World heeft meegekregen.

Het album gaat nog rustig van start met een korte demonstratie van de spirituele zang van Djin, slechts minimaal ondersteund door wat elektronische effecten: een geslaagde poging om de luisteraar in een hypnose te brengen ter voorbereiding wat komen gaat. Het daarop volgende en een kwartier durende Ride My Merkabah is namelijk meteen het prijsnummer. Met de pedalen vol ingedrukt bespeelt Djin zijn akoestische gitaar, terwijl de bas en drums een krauty ritmesectie neerzetten. Een tempoverlaging achterlatend gaat het nummer na de helft richting kosmische hoogten, terwijl de effecten het gitaargeluid omvormen tot een rasp die het laatste stukje hersenen gekoppeld aan het bewustzijn wegneemt.

I’m Gonna Take You Home is een klassieker uit de Ya Ho Wha 13 collectie. Versie nummer twee, hier present, doet niet onder voor het origineel op het gebied van wazige psychedelica, al doet het gitaargeluid van de moderne variant vermoedelijk heel wat meer stof opwaaien. Met de afsluitende jams (alles is live opgenomen) Dinosaurs Revisited en Ethereal Pastures wordt de plaat steeds meer een ruimteschip, zeker wanneer Hands Of Hydra nog een handje meehelpt op de sitar. Het maakt ook van kant B een verslavende trip, waarin je ook na het afslaan van het vinyl graag nog even in blijft hangen.

Als dat nog niet genoeg is, zal de waanzinnige hoes de twijfelaars wel over de heilige streep trekken. De binnenkant beeldt een gevecht tussen goed en kwaad uit, de bandleden in de hoofdrol, getekend in de typische comicstijl van Plastic Crimewave. Hallucinerende effecten zijn gegarandeerd, mits de afbeelding onder blacklight wordt geplaatst. Save The World komt uit bij Prophase Music, 250 exemplaren op blauw vinyl, en 250 in goudkleur. You know what to do.

Juli 2012

Zomerstop? Niet bepaald. Ik genoot eerder deze maand al van The Black Twig Pickers, Jaap Blonk & Machinefabriek en van drie nieuwe releases waarbij Pat Murano bij betrokken is (met als hoogtepunt de LP van Raajmahal). Ook dook ik in de nog prille discografie van Eiderdown Records, met onder andere Ernesto Gonzalez en Glen Steenkiste van Sylvester Anfang II-faam op cassette.

Dat brengt mij meteen bij de volgende release die de moeite van het horen waard is. Het is al een druk jaar voor de mannen van Sylvester Anfang II met twee albums, maar ook bij de diverse soloprojecten is het eind nog niet in zicht. Steenkiste’s Hellvete kwam in juli met ’t Orgelorkest aanzetten, een cassette op het Japanse Crooked Tapes. Prachtig artwork, en voor wie van dromerige als ook hypnotiserende orgeldrones houdt zeker een aanrader.

Herinnert u nog het optreden van Hermann Nitsch op het Incubate festival in 2009? De vier minimalistische stukken op het orgel van de Pauluskerk in Tilburg zijn sinds kort vereeuwigd op een dubbele LP, uitgebracht op Dead Mind Records (en reeds uitverkocht). De Oostenrijkse kunstenaar gaat subtiel van zacht naar hard, van minimalisme naar bombast en van rustgevend naar bezeten. Met een hoes verwijzend naar zijn controversiële Aktion performance op hetzelfde festival.

Mijn meest geluisterde LP van afgelopen maand is ongetwijfeld So Higher van het Amerikaanse drietal Koi Pond. Deze verschijnt op het label van Justin Wright, bekend van Expo ’70, waardoor het geen verrassing is dat de band in de psychedelica opereert. Orgels en synths ondersteunen groovende en noisy stonerriffs met eentonige ritmes die je bijna buiten bewustzijn brengen. Vooral de B-kant is een dreunend genot.

De releases van Köhn zijn voor mij nog nooit een teleurstelling geweest, en Soulastalgia is daarop geen uitzondering. Hij brengt hier enkele recente liveopnames bijeen, en komt dan ergens uit tussen de spacende synth van We Need More Space In The Cosmos en de minimalistische geïmproviseerde orgelklanken van het vorig jaar uitgebrachte Random Patterns. Door het ontbreken van livegeluiden kun je deze plaat gerust zien als een volwaardige release, dat in kwaliteit niet onder doet voor zijn studioalbums. Het album komt uit bij Deep Distance, een offshoot van het Great Pop Supplement label, geïnspireerd door de zelf uitgegeven lp’s van Conrad Schnitzler in de jaren 70.

Juli was ook een maand met enkele prachtige heruitgaven. Om te beginnen twee van de legendarische Egisto Macchi, die onterecht vaak in de schaduw heeft gestaan van zijn landgenoot Ennio Morricone, waarmee hij samen in Gruppo D’Improvvisazione Nuova Consonanza zat. Op I Futuribili worden modulaire synthesizers afgewisseld met strijkarrangementen en gitaar, beelden oproepend aan spannende passages van Italiaanse films uit de jaren zeventig. Voix is net zo’n meesterwerk, doch gericht op klassieke composities voor zang, ondersteund door musique concrète en duistere, soms bombastische soundscapes. Beide lp’s verschijnen bij The Roundtable.

De Franse avant-garde muzikant Ghédalia Tazartès is minstens zo ongrijpbaar. Voyage À L’Ombre werd in 1997 op cd uitgebracht, maar krijgt dankzij Hot Releases ook een uitgave op vinyl. Zijn bizarre transities in zijn stem zorgen voor een excentrieke mix van folk, klassiek, punk en electro-akoestische muziek. Experiment, maar ook gepolijste ethnopop vinden we terug op de re-release door Blackest Ever Black van Flaming Tunes, het enige album dat Gareth Williams maakte buiten This Heat om, samen met Mary Currie. En nu we toch met heruitgaven bezig zijn: probeer The Tropics van Masato Minami (acid folkrock op Klimt Records) eens, of het postume Raining van Rolf Julius (weergaloos mooie field recordings temidden van een regenbui, op Western Vinyl).

Ook in augustus staan er weer een hoop mooie releases op stapel, waarvan ik uiteraard verslag zal doen, voor zover de tijd dat toelaat.