Muziek

Eight Trails, One Path

Dat Record Store Day tegenwoordig vooral een door de grote platenlabels gedomineerde commerciële gebeurtenis is, zal niemand ontgaan zijn. De zogenaamde exclusieve uitgaven van platen die iedere muziekliefhebber allang heeft, zijn vaak alleen interessant voor oude mannen met linnen tassen die hun Beatles collectie graag compleet willen houden, of voor snelle ratten die hetzelfde spul even later aan al wat verder gedementeerde oude mannen via Ebay verkopen. Ik heb zodoende een gloeiende hekel gekregen aan het fenomeen, doch ik moet bekennen dat één “speciale” release afgelopen zaterdag zonder meer mijn aandacht trok.

Eight Trails, One Path is de eerste release van Three Lobed Recordings die speciaal is samengesteld voor Record Store Day, en was bovendien die dag alleen in winkels in de Verenigde Staten verkrijgbaar. De exclusiviteit komt echter vooral door de inhoud; acht niet eerder verschenen nummers van net zoveel verschillende hedendaagse gitaarhelden, zich ophoudend onder de randen van de experimentele muziek. Acht verschillende stijlen ook, die samenkomen op het gebied van grenzen opzoeken: de mogelijkheden van de mens en zijn gitaar verkennen.

De ritmische improvisatie op akoestische gitaar van Alvarius B. (Sun City Girls) zet de toon, waarna William Tyler (Lambchop, Silver Jews) het stokje overneemt met een wat vriendelijker en melancholisch nummer. In het derde bedrijf van deze compilatie, Late November van Danny Paul Grody, gaat het tempo omlaag en lijken we andere instrumenten te horen dan alleen de gitaar. De zachte ambient echter, moet welhaast van de subtiel geroerde snaren komen.

Een track die er echt uitspringt, is Stranded On Io van Ben Chasny oftewel Six Organs Of Admittance. Het fingerpicken verdwijnt hier onder een ondoorzichtig gordijn van echoënde effecten en we horen zelfs zachtjes repeterende zang op dit verder instrumentale album.  Deze soundtrack voor een niet-bestaande stoffige western mag je gerust een aangename verrassing noemen. Aan het begin van de andere zijde van het vinyl speelt Steve Gunn dan weer echte Appalachen countryfolk zoals we dat van hem gewend zijn.

Wie het recente Between The Times And The Tides van Lee Ranaldo (Sonic Youth) in de kast heeft staan, kan met het primitieve en droevige By The Window even gas terug nemen; van rock is hier geen sprake. David Daniell is de enige gitarist op deze compilatie wiens muziek ik nog niet eerder had gehoord. Housewarming past desalniettemin prima tussen de andere gitaarhelden, waarvan Sir Richard Bishop (ook weer Sun City Girls) de afsluitende track mag verzorgen. Hij doet dat in stijl en met een typisch snufje Arabië, wat Quarter Wheel zowel opzwepend als ingetogen maakt.

“Kopen natuurlijk” is de conclusie van dit verhaal, maar dat is allemaal niet zo makkelijk als het klinkt. De meeste exemplaren zijn reeds op Record Store Day verkocht en dus zullen liefhebbers zich toch weer tot shops als Ebay en Discogs moeten wenden, of zich tevreden moeten stellen met een digitaal exemplaar via Bandcamp. Ja, de liefhebber betaalt soms een hoge prijs voor de exclusiviteit van Record Store Day. Het zou eigenlijk iedere dag van het jaar Record Store Day moeten zijn.

Franco Falsini – Cold Nose

Halverwege de jaren zeventig nam Franco Falsini – lid van de Italiaanse progrock groep Sensation’s Fix – zijn solo album genaamd Cold Nose op. Het was een soundtrack voor een film, die uiteindelijk nooit het publiek bereikte. De plaat gelukkig wel, en bijna dertig jaar na de originele release blijkt deze één van de mooiste parels van de Italiaanse progressieve rock uit die tijd.

Falsini was met zijn techniek de tijd ver vooruit. Zijn spel is uniek en klinkt vandaag de dag nog steeds modern. De drie stukken zijn een schoolvoorbeeld voor spacy krautrock, zuiver als kristal, en subtiele ambient, zweverig maar ook intens door de golvende EMS en Minimoog synthesizer klanken. Aan het einde van deze bijna veertig minuten durende caleidoscopische trip neemt hij verrassend de microfoon ter hand, om de luisteraar vervolgens zachtjes in slaap te zingen.

Tijdens de opnames maakte Falsini gebruik van een mechanisme van de Bio-Electronic Meditation Society, dat zijn hersenactiviteit in kaart bracht. Alleen wanneer hij alfa- (geassocieerd met ontspanning) en thetagolven (creativiteit, inspiratie, beeldend denken) produceerde, nam hij muziek op. Of dit van invloed is geweest zullen we waarschijnlijk nooit weten, maar het prachtige en rustgevende resultaat spreekt eigenlijk voor zich. Terecht dus, dat het Spectrum Spools label deze klassieker vorige maand opnieuw heeft uitgegeven.

FRKWYS Vol.9

De FRKWYS serie van het label RVNG International heeft een aantal bijzondere combinaties opgeleverd. Door relatief nieuwe artiesten uit de experimentele scene te koppelen aan meer gelouterde en ervaren muzikanten van een eerdere generatie, ontstaat er dikwijls een bevreemdende mix van verleden en heden. Vorig jaar besprak ik al aflevering nummer zes en sindsdien is de reeks alleen maar interessanter en avontuurlijker geworden. Het nieuwste hoogtepunt is deel negen, genaamd Icon Give Thank. De plaat maakt de onwaarschijnlijke combinatie tussen Sun Araw, vriend en producer M. Geddes Gengras en de vermaarde Jamaicaanse dub groep The Congos werkelijkheid.

De in Los Angeles woonachtige Cameron Stallones (nog geen 30 jaar oud) laat sinds een jaar of vier met enige regelmaat zijn borrelende psychedelische drones op de wereld los. Onder de naam Sun Araw bouwt hij vervormende lagen synthesizers en lazy gitaarklanken, dermate veel massa met zich meedragend dat het ruimte-tijd-continuüm bij wijze van spreken zou kunnen buigen. Wat Sun Araw anders laat smaken dan de gemiddelde drone-artiest is de positieve vibe die zijn sound kenmerkt, bijna new age- en surfachtig. Die stemming is de enige reden die ik vooralsnog kan bedenken waarom Stallones zich tien dagen lang bij The Congos zou gaan aansluiten.

The Congos, bestaande uit “Congo Ashanti” Roydel Johnson, Cedric “Bongo” Myton, Watty Burnett en Kenroy “Tallash” Fyffe, maakten in 1977 onder leiding van de legendarische producer Lee “Scratch” Perry Heart Of The Congos, een album dat gerust als een mijlpaal in de dub- en reggaemuziek gezien kan worden. Met een verre van traditioneel geluid en bijzondere zanglijnen staat dit album meer dan dertig jaar na dato nog steeds als een huis, en heeft het in de tussentijd een hoop inspiratie gevormd voor andere muzikanten. Speciaal voor het FRKWYS project kwamen de vier inmiddels pensioengerechtigde heren weer bij elkaar in hun compound nabij Kingston.

In Jamaica is het gemiddeld 28 graden, het hele jaar door. Zo ook in januari 2011, toen Cameron Stallones en M. Geddes Gengras neerstreken in het broeierige St. Catherine. Van zweten was echter geen sprake. The Congos leerde hen – ondanks de leeftijds- en cultuurverschillen – al snel het ontspannen Jamaicaanse leven aan. Ze aten, rookten, relaxten en sliepen er samen, en tussendoor werd er op het gemakje muziek gemaakt in de studio. Wat eigenlijk niet meer dan één van de kamers in het complex is.

De man achter Sun Araw had al wel wat schetsen klaarliggen, maar was van plan redelijk onbevangen met de opnames aan de slag te gaan. Dat er vervolgens niet eens een drumstel aanwezig bleek te zijn, zette het creatieve proces meteen in gang. Een metalen oliedrum en wat rond liggende traditionele percussie instrumenten brachten uitkomst. Stallones’ en Gengras’ elektronische klanken vormden het geraamte waaraan The Congos een vier-stemmige harmonie toevoegden.

The Congos geven iets door uit het verleden. Toch FRKWYS Vol.9 is geen echt dub of reggae album, evenmin als Heart Of The Congos dat eigenlijk was. De prikkelende, fantasierijke productie  geeft de unieke tenor, falset en bariton stemmen de volledige ruimte om op speelse wijze het elektronische doch organische geluid in te vullen. Dat levert naast de hit Happy Song ook een loom relaxnummer (Sunshine), een donkerder en melancholisch nummer (Food, Clothing And Shelter) en experimentele meezingers (Jungle) op. Invocation is een persoonlijke favoriet, met spacy synthesizers die een vreemd contrast vormen met de zanglijnen. Afsluiter Thanks And Praise is met zijn akoestische gitaargeluid dan weer een echte “feelgood song”.

Het maakt van FRKWYS Vol.9 één van de meest verfrissende albums van het moment. De plaat wordt overigens vergezeld door de dvd Icon Eye met bijna een uur aan materiaal dat geschoten is tijdens de trip aan Jamaica, en die maakt de aanschaf van een fysieke editie meer dan de moeite waard.