Muziek

Dolphins Into The Future – Canto Arquipélago

Het moet een inspirerende omgeving zijn, archipel de Azoren. Grillig gevormde vulkanische eilanden, doorlopend geteisterd door de woest beukende golven van de Atlantische oceaan, en bedekt met wilde natuur. Een geïsoleerde plek, waar het omringende water zowel vriend als vijand is. Schoonheid en drama gaan hier hand in hand. Iemand die het kan weten is Lieven Martens, die recent een aantal maanden verbleef op de vulkanische kegel Pico. Als Dolphins Into The Future brengt hij met het zijn nieuwste album Canto Arquipélago een heus eerbetoon aan de eilandengroep.

Door middel van field recordings ademt het album al direct in de openingstrack Jardim Dos Tufãos het klimaat van de Azoren. We horen hoe de oceaan meedogenloos op de kust slaat, de briesende wind en regen, maar verderop ook hoe de kleurrijke natuur (vogels, krekels) tevens rustgevend kan zijn. Het versterkt de new age elementen waarmee deze plaat doorspekt is. De elektronische effecten die schijnbaar spontaan uit de synthesizer komen borrelen en vanaf het begin het geluid van Dolphins Into The Future kenmerken en van een uniek geluid voorzien, zijn alom aanwezig. Ze zorgen onherroepelijk voor een meditatieve staat, of in ieder geval een heerlijk slaperig gevoel waarbij je jezelf op een exotisch eiland waant.

In vergelijking met eerder werk van Dolphins Into The Future, wordt er op Canto Arquipélago meer gebruik gemaakt van percussie. Niet zozeer om een ritme aan te duiden als wel om een gevoel van traditie over te brengen. Het nummer Verde gaat hierin nog iets verder dan het eerder genoemde openingsnummer. De omgevingsgeluiden nemen eveneens een prominentere plek in dan voorheen en we horen zelfs een soort vertraagde zang voorbij komen. Of dit een bewust pad is dat Lieven Martens heeft gekozen, zal de toekomst uitwijzen. Het helpt hem hier wel te slagen in dit eerbetoon aan de Azoren.

Na het beluisteren van Canto Arquipélago vraag je jezelf af waarom niet meer muzikanten verlichting zoeken op deze eilanden. Het licht lekker centraal in de Atlantische oceaan en je kunt er gewoon met euro’s betalen. De fenomenale natuur en de afgezonderde ligging doen je ongetwijfeld nadenken over het nietige bestaan van de mens, doch ook hoe volhardend men kan zijn in overleven. Bij mrbungle.nl staat in ieder geval een bezoekje aan de Azoren direct bovenaan de verlanglijst. Tot dan, droom ik lekker weg met deze lp op Underwater Peoples Records.

Februari 2012

Het is frappant dat de beste albums van de maand februari – afgezien van Jozef van Wissem en Jim Jarmusch – terug grijpen naar het verleden. Om te beginnen twee re-releases van essentiële albums, in twee uiteenlopende genres. Niente van Gruppo di Improvvisazione Nuova Consonanza (met helden als Ennio Morricone en Egisto Macchi in de gelederen) werd in 1971 opgenomen, maar krijgt nu pas een vinyl release. Het is een fantastisch document die de groep laat horen op top van hun kunnen; ongedwongen freejazz, ingewikkeld en spannend doch ook enorm sfeervol. Die andere is Twilight Peaks van Robbie Basho, van origine een cassette uit 1985, en één van zijn laatste werken. Het Belgische label Smeraldina-Rima heeft deze American Primitivism-klassieker terecht op vinyl laten persen en van prachtig artwork voorzien.

Ook de geweldige Lixiviation verzamelaar van Suzanne Ciani, die deze maand uitkwam, blikt terug. En wel op de periode 1969 tot 1985, muziek van vóór haar doorbraak, en toen ze net was uitgeleerd bij pionier Don Buchla. Betoverende synthesizermuziek, maar ook vooruitstrevende geluidseffecten en reclamejingles komen langs. Biosphere houdt het met de Compilation 1991-2004 wat dichter bij het heden. Er staan al dan niet zeldzame compilatietracks op, die zowel de dance-achtige beginjaren als de verstilde ambient van later in zijn carrière omvatten.

Gloednieuw, doch voorzien van een oldskool sound is Morinde, het nieuwe album van de Vlaamse black metal band Alkerdeel. De sfeervolle, slepende tracks zou je ook kunnen betitelen als doom; het is het smerige geluid van de gitaren die meer aan Noorwegen anno begin jaren negentig doet denken. De leden van deze band zouden buren kunnen zijn van de heren van Sylvester Anfang II. Ook dit ensemble heeft in februari een nieuwe release aan de discografie mogen toevoegen, net als het gerelateerde Hellvete en Bear Bones, Lay Low. Uitgebreide beschrijvingen van die titels volgen in maart.

Het was heus niet allemaal nostalgie wat de klok sloeg in februari. Zo was ik zeer te spreken over het recente Muzika Electronic van Frak. Je zou deze obscure Zweden kunnen betichten van (te)veel luisteren naar de Detroit ambienttechno van Drexciya, ware het niet dat Frak eerder rondliep, en inmiddels alweer een kwart eeuw meegaat. Een beter voorbeeld van een hedendaagse sound is het album Abtu Anet van Gultskra Artikler. Hier gaat de Russische Alexey Devyanin achter schuil, en op zijn fantasierijke, melancholische collages van drones, folk, ambient, modern klassiek en field recordings is geen genrestempel te drukken.

Probeer ook eens de cassette Whalley Range van de Britse act Le Drapeau Noir aan een genre te koppelen. Deze bevat een korte registratie van het optreden van deze band (met leden van Part Wild Horses Mane On Both Sides) in september vorig jaar. Meditatie, rituelen, noise, feedback, hippiefolk, drones, vrij improvisatie en vervormde vocalen die recht uit het slachthuis lijken te komen. Nee, dan zet Disappears met Pre Language ons wel weer met beide benen op de grond. Vuile Sonic Youth-gitaren en ritmes die uit de krautrock lijken voort te komen; het mag voor nu naast de energydrinks in de schappen staan.

De meest gehypte release van de laatste weken is ongetwijfeld Kindred van Burial. Ik hou eigenlijk geen hypes bij, dus het is maar een gokje. Gezien de kwaliteit van deze ep kan ik mij het echter goed voorstellen. William Bevan heeft van iets wat ooit dubstep heette eigenzinnige, donkere muziek weten te maken omgeven met mysterie en met ijzersterkte beats en ijzige ambient. De gelijknamige dubbel cd van Blondes is wat minder duister maar bevat desalniettemin niet minder vette beats. De singles van dit minimale electro duo zijn hierop verzameld, plus een cd vol remixes.

Ja, het is weer moeilijk kiezen deze maand voor muziekliefhebbende alleenstaande moeders in de bijstand. Een uitkomst zou A Victim Of Stars 1982-2012 van David Sylvian kunnen bieden, een compilatie die voor een schappelijk prijsje een soort van best-of moet voorstellen. Of, voor de meer beweeglijke mens onder ons, de Shangaan Shake compilatie. Hierop wordt de muziek behorende bij de snelste streetdance ter wereld (uit Zuid-Afrika) geschikt gemaakt voor het Europese publiek. Een prima opwarmertje voor de komende zomer, maar het verhitte origineel Shangaan Electro is uiteraard beter.

Jozef van Wissem & Jim Jarmusch

Jozef van Wissem (geboren te Maastricht, wonend in New York) poogt al een aantal jaren de luit te bevrijden van haar middeleeuws stramien, met een aantal prachtige en evenzo sfeervolle albums tot gevolg. Wanneer we filmmaker Jim Jarmusch naast hem op de hoes van Concerning The Entrance Into Eternity zien staan, krabben we ons even achter de oren: een vreemde combinatie. Denken en luisteren we verder, dan zien we eigenlijk twee stijlen die perfect bij elkaar passen.

Beiden delen een liefde voor muziek, experiment, en in zekere zin een drang naar onafhankelijkheid. Op alledaagsheid zal men ze in ieder geval niet betrappen. Jarmusch speelde vroeger in een aantal verschillende nowave- en punkbands en focust zich bij zijn films zeker niet alleen op beeld. Deze samenwerking kwam dan ook tot stand toen Jarmusch Van Wissem vroeg de soundtrack van een nieuwe film te verzorgen. Het project groeide echter uit tot een heus album, terwijl de bewuste film nog gemaakt moet worden.

Van Wissem bespeelt de dertiensnarige luit zoals we dat van hem gewend zijn: minimale folkcomposities, die zijn terug te voeren op de renaissance- en barokke stijlperiode, gestoeld op herhaling. Complexe palindromen (die de stukken achterstevoren hetzelfde laat klinken) en terugkerende patronen zijn kenmerken die we op al zijn albums terugvinden. Zo ook op The Joy That Never Ends uit 2011, waarop Jarmusch voor het eerst – in één nummer – zijn opwachting maakte op de elektrisch gitaar.

Met een geluid ondergedompeld in feedback creëert Jarmusch lichte drones – gitaarambient is misschien een betere benaming – die een zoemende ondergrond vormen voor Van Wissem’s spel. Soms overheerst de één, soms eist de ander de hoofdrol op. In de openingstrack Apokatastasis (Restoration) zijn de heren aardig in balans, maar in het titelnummer bijvoorbeeld wordt Jarmusch meer naar de achtergrond gedrongen. Om in The Sun of the Natural World is Pure Fire keihard terug te slaan, met een negen minuten durende woedende muur van gitaarfeedback. Overigens zonder dat de luit ondergesneeuwd raakt. In het afsluitende nummer horen we Jarmusch donkere, autoritaire stem nog een tekst oplezen op dit voor de rest instrumentale album. Het is een tekst die net als de titels afkomstig is van de Zweedse wetenschapper, filosoof en theoloog Emanuel Swedenborg. Zonder verdere herkenningspunten ademt de muziek de genialiteit en mystiek van zijn werken.

Mijn favoriete film van Jarmusch is misschien wel Coffee And Cigarettes. Een film in zwart-wit met nauwelijks een soundtrack, maar wel met een rits excentrieke muzikanten in de hoofdrol. Op Concerning The Entrance Into Eternity zijn het Van Wissem en Jarmusch die met elkaar in gesprek gaan. Niet met koffie en sigaretten, maar met een luit en gitaar. Een intrigerende dialoog tussen twee boeiende personages is het gevolg. Een ontspannen, losse conversatie, waarbij men elkaar laat uitpraten maar waar nodig is ook perfect aanvult. De slotzin kan dan ook niet anders luiden dan dat het album tot mijn favorieten van dit moment behoort.