Muziek

Kraak festival 2012: preview

Traditioneel kunnen we ons begin maart weer verheugen op het leukste festival van het jaar. Niet op een zomerse, hip gesponsorde weide, maar in het doorgaans futloze en grauwe Aalst, in het midden van België. Een stad die zo rond carnaval een kleurrijke gedaanteverwisseling ondergaat, en dankzij KRAAK de belangrijkste artiesten van verleden en heden herbergt. Traditioneel ook, duik ik met een nieuwsgierig en onderzoekend oor de line-up in, de taart proevend voordat deze wordt aangesneden.

Meer dan ooit staan er artiesten op het KRAAK festival die in meer of mindere mate mijn muziekdragers al bevolken. Iemand als Alvarius B. bijvoorbeeld, stond bij menig kenner hoog in de jaarlijstjes vorig jaar met zijn album Baroque Primitiva. Als medeoprichter van Sun City Girls (volgens de website dé favoriete band van minstens de helft van het KRAAK festivalpubliek) zou hij een perfecte headliner zijn, ware het niet dat het festival niet met headliners werkt. Verwacht avant-garde singer-songwriter muziek met humor en exotica.

Amen Dunes oftewel Damon McMahon is een artiest wiens laatste album Through Donkey Jaw misschien wel mijn meest onderschatte plaat van vorig jaar is. Een uniek stemgeluid en zwevende jams op de echoënde gitaar laten de emmer van melancholie en psychedelica overstromen als de Dender een paar jaar geleden. Angels In America is een duo uit Brooklyn en ook zij komen uit bij geestverruimende muziek, al is de weg ernaar toe hier meer elektronisch van aard. Wavepop in slowmotion, en door een noisefilter.

De tot seksuele zelfhulp gedoemde leden van het Deense Girlseeker mochten vorig jaar in huize mrbungle de wisselbeker ophalen voor de prijs van coolste band. Ze kwamen niet opdagen, maar met de gedachte in het achterhoofd dat ze diezelfde beker in 2012 niet hoeven in te leveren, is dat ook niet erg. Het KRAAK festival vormt namelijk decor voor de re-release van hun album 1-800-GREED op vinyl (goddank geremastered). Girlseeker staat garant voor cheesy popmuziek zoals u nog nooit gehoord heeft, en lachstuipen.

Ik noem nog een act die ik eerder op mrbungle.nl heb besproken: de kosmische neger Jamal R. Moss, bekend als Hieroglyphic Being. Mijn recensie van zijn laatste album op audioMER moet voldoende zijn om u ervan te overtuigen dat deze Sun Ra-adept een niet te missen act is. Wat ik ook niet wil missen is (Tom) Darksmith. De noisy tape collages en ruisende field recordings zijn op zich niet zo bijzonder, maar de agressieve performance zal menigeen achteruit doen deinzen. Darksmith koestert een diepe haat tegen live optredens; hij scheldt uit volle borst, gooit met wat voorhanden is en nog niet zo lang geleden kwam hij met een hand in het gips thuis van een show.

Het KRAAK festival staat ook altijd garant voor verrassende ontdekkingen. Mijn favoriet is ongetwijfeld Lukas Ligeti, zoon van de vermaarde Gyorgy Ligeti. Op het album Afrikan Machinery op Tzadik bijvoorbeeld, laat de componist/percussionist zijn talent voor experiment en polyritmiek horen op de marimba lumina, een midicontroller met ingebouwde synthesizer. Wie ook gegarandeerd de wenkbrauwen gaat doen fronsen, is de Utrechtse kunstenaar Peter Fengler. Zijn optreden in de Vleeshal in Middelburg heb ik helaas moeten missen, maar ik mag nog een poging wagen. Misschien luisteren we het hele optreden wel naar een tikkende metronoom, maar wie daar de humor van inziet, zal ook het kunstzinnige ervan kunnen waarderen.

Räjäyttäjät is gemakkelijker te typen dan uit te spreken. Gelukkig is het Finse trio geen band om over te discussiëren, maar om van uit je plaat te gaan. Onvervalst effectieve en rommelige lo-fi rock-’n-roll. Waar ook ongebreideld gejamd wordt, is in het Wild Classical Music Ensemble. Muziek door mensen met écht een verstandelijke beperking; iedere muzikant die denkt dat een zorgvuldig uitgedachte compositie het summum is, zal lelijk op zijn neus kijken. Paul Dutton behoort niet tot die groep; de Canadese schrijver staat bekend om zijn geïmproviseerde stemkunst. Zonder instrumenten zal hij menigeen versteld doen staan met zijn diversiteit aan klanken.

Roscoe Mitchell (1940) mag gerust één van de beste saxofonisten ter wereld genoemd worden. In de jaren zeventig en tachtig maakte hij furore in het Art Ensemble Of Chicago, doch ook solo zal hij ongetwijfeld zijn legendarische status bevestigen en het festival naar een climax leiden. Als Rodger Stella zijn bizarre noise op het publiek loslaat, ontstaat er misschien wel een anticlimax. Deprimerende scapes die het brein uithollen is de specialiteit van dit voormalig lid van Macronympha, dat bekend stond om de gewelddadige en obscene act.

We zijn nog niet klaar. Gelukkig maar, want de droneblues van Keijo willen we niet aan ons voorbij laten gaan. Zijn vele releases kenmerken zich met klagelijke keelzang en een primitieve combinatie van traditionele en hedendaagse elementen. Op het festival zal hij vergezeld worden door de psychedelische Finse all-star band The Rambling Boys. Van de audiovisuele kunst van Sally Golding is het een kleine stap naar het filmprogramma, dit maal in handen van Cinema Nova. Er zijn ook nog tentoonstellingen en kunstenaar Joris van de Moortel laat zijn rijnaak nog even in de Dender liggen voor onder meer zijn Audi 80 installatie. Genoeg te beleven dus.

De veertiende editie zal op 3 maart aanstaande plaatsvinden in het centrum voor hedendaagse kunst, Netwerk. Via de website zijn op het moment van spreken nog kaarten verkrijgbaar, doch zou ik iedereen willen aanbevelen niet te lang te wachten met bestellen. De kans bestaat dat u heel 2012 weer achter de feiten aan rent wat betreft relevante muziek en een aantal onwaarschijnlijke shows mist.

2x Richard Youngs

Nee, dit is geen beknopte samenvatting van mijn eerdere bericht, in augustus vorig jaar. Richard Youngs is écht een artiest die meerdere platen per jaar kan uitbrengen en daarnaast telkens weer iets bijzonders weet te creëren, bijzonder genoeg om er opnieuw over te typen. Core To The Brave en Amaranthine zijn mijn laatste aanwinsten met Youngs’ naam erop.

Core To The Brave komt uit bij Root Strata en valt vrijwel direct op door zijn agressiviteit. Zware bassen, gitaarloops voorzien van veel distortion en uit de maat springende beats brengen de luisteraar volledig uit balans. En dan is daar die onmiskenbare stem die iedereen weer met beide benen op de grond zet. Zoals altijd weet Youngs zijn voordracht feilloos op de goede momenten in te passen, een vooraf onmogelijk geachte symbiose vormend. Toch staat Core To The Brave ver af van zijn relatief brave folk-achtige of electro-pop albums, waar hij zijn status voor een groot deel aan heeft te danken. De doommetal van We Are The Messengers of het venijnige Forever Hills Of Everyday zetten de luidsprekers op scherp. Een meesterlijk bruut album.

Met Amaranthine bewijst Richard Youngs dat je kunt blijven vernieuwen en tegelijkertijd je eigen stijl kunt behouden. Deze lp op Mie Music omschrijven als een percussie-gedreven free jazz plaat met de stem in plaats van een gierende sax, komt misschien nog het meest in de buurt. Opnieuw wordt er veel gevraagd van de luisteraar. De drums vormen weliswaar de fundering, meedogenloze gitaarfeedback en een zes minuten durende solo op de skakuhachi zijn zomaar elementen die kunnen opduiken in de vier nummers die Amaranthine telt. State I’m In (California) is een nummer dat herinneringen oproept aan martial neo-folk uit de jaren negentig, dat fans van het eerste uur zeker zal aanspreken. Toch is Amaranthine bovenal een album waarop Richard Youngs zijn eigen grenzen van de avant-garde verlegt, zonder identiteit te verliezen.

Twee platen zo vroeg in het jaar geeft goede moed voor de Richard Youngs-verzamelaar. Afvragen of de volgende ook weer de moeite waard zal zijn, is niet aan de orde. Dat bewijst hij al een jaar of twintig.

Januari 2012

Terugkijken op de eerste maand van het jaar lijkt makkelijk: doorgaans staat januari in het teken van inhaalwerk uit het vorige jaar en uitkijken naar wat komen gaat. Inhaalwerk had ik inderdaad genoeg. Ik typte over een nieuwe cassette van Floris Vanhoof, de lp’s van Adolf Butler en Ping Pong Tactics en de mysterieuze release van Teen Radiation. Opvallend is dat al deze acts uit Nederland en België komen. Van een opleving wil ik echter nog niet spreken; België heeft daar sowieso geen last van, daar is de kwaliteit doorgaans altijd goed.

In mooi voorbeeld van dat laatste is de plaat Terrestreality van Innercity op Aguirre Records. Antwerpenaar Hans Dens gaat hier aan de slag met spacy elektronica met een donkere, maar ook speelse, psychedelische ondertoon. De lp behoort tot de betere van het einde van 2011, en die te laat ten gehore kwam om de jaarlijst te halen. Zo ook het spannende en knap gemaakte 1975 van violist C. Spencer Yeh, dat bol staat van de improvisatie elektronica. Ook van de No-Neck Blues Band zou je misschien een andere stijl verwachten dan op YTIU te horen is. De improvisatietalenten van dit ensemble zijn echter te goed om de elektronica en krautrock zomaar aan de kant te schuiven.

Tot zover de korte samenvatting over het inhaalwerk; we leven in 2012 en dus luisterde ik merendeels naar de eerder beschreven nieuwe albums van Ilyas Ahmed en The Doozer. Zoals gewoonlijk was er meer. Drie albums op favoriet Blackest Rainbow Records kwamen iets later uit dan gepland en zo mag ik Isengrind, Ben Nash en de samenwerking van Koel Holtkamp en Chris Forsyth tot de beste releases tot nu rekenen, genres als psych folk, ambient en gitaardrones verkennend.

Nog zo’n hardwerkend label is Editions Mego. Er valt iedere week wel weer wat te beleven, waarbij de laatste releases van Mark van Hoen, Daniel Menche en Tyme. met Tujiko Noriko nog de meeste indruk maakten. Het label opereert vooral in de abstracte elektronica met een vleugje pop, en deze drie albums zijn daar geen uitzondering op. Spiritual Church Movement van Perispirit komt uit bij Digitalis, maar past qua muziek misschien wel in dat rijtje. Ricardo Donoso en Luke Moldof gaan hier in gevecht met elkaar en hun eigen analoge instrumentarium, de geboorte van een melodisch, gedetailleerd maar ook noisy geluidslandschap. Nog een aanrader in de experimentele elektronica? Imbogodom met And They Turned Not When They Went, een bevreemdende samenwerking tussen Alexander Tucker en Daniel Beban.

Soms heb je behoefte aan wat meer exotica. Na de geweldige verzamelaar To What Strange Place van vorig jaar, hebben we met Don’t Trust Your Neighbors: Early Albanian Traditional Songs & Improvisations op Hinter opnieuw een compilatie in handen met muziek uit het voormalige Ottomaanse rijk, uit lang vervlogen tijden. Opgefokt en melancholisch, en zeker weer eens iets anders. Kijkend naar andere werelddelen dan Europa en Amerika dan is de heruitgave van Obi Agye Me Dofo: groovende afrofunk en –beat van het Ghanese Vis-A-Vis uit de jaren zeventig van de vorige eeuw een dikke aanrader. In Azië is ook nog genoeg te beleven, getuige de samenwerking van Japanse psychrockers Up-Tight met de Argentijnse muzikant Anla Courtis. Of de debuut plaat van Majutsu No Niwa, de band van Rinji Fukuoka (Overhang Party). Eén van de hardste bands op aarde live, wordt er gezegd. Sylvania 7027 Live is – zoals de titel doet vermoeden – een registratie van deze sonische terreur.

Genoeg te beleven dus in januari. Geen momentje rust want in februari staan weer een hoop mooie releases op stapel.