Muziek

Brendan Dougherty – Sensate

csm_BDougherty_BWthrowing_2e714f2a36

Even voorstellen: Brendan Dougherty, geboren in Philadelphia doch al geruime tijd woonachtig in Berlijn. Als drummer met een voorliefde voor improvisatie heeft hij zich bewezen bij onder andere Idiot Switch, Charrd en Transmit (een project van The Necks’ Tony Buck), in genres die niet direct aan de oppervlakte te vinden zijn. Toch heeft de noise, electro-akoestiek en rituele trancemuziek hem niet gehinderd in zijn reputatie in dans, theater en performance art, waarin hij samenwerkt met invloedrijke namen als Meg Stuart, Jeremy Wade en vele anderen. De reden van zijn introductie hier? Zijn fabuleuze debuutplaat Sensate.

Het is vaak interessant als muzikanten het eens proberen met instrumenten die buiten hun eigen comfort zone liggen. Als drummer – afgerekend op maat en structuur – lijkt het werken met synthesizers, samplers en sequencers een vrijbrief om eens volledig aan de haal te gaan met zijn improvisatietalent en er een abstract en onnavolgbaar werk van te maken. In die zin is Sensate een sensatie. Het gebruik van zowel analoge als digitale apparatuur zorgt namelijk voor het tegenovergestelde: een industrieel ritmisch en tegelijkertijd melodieus geluid dat lijkt te vissen uit de vijver waarin Autechre, SND, Rephlex en Mille Plateaux beet hebben gehad.

Op het doldraaiende Turnout en Lipovitamin-D horen we nog wel wat wilde (digitale) percussie terug. Anderzijds zijn er ook een aantal tracks die het helemaal zonder ritmes lijken te kunnen, waarin de noise en vervormende klanken de boventoon voeren. Maar over het algemeen probeert Dougherty de luisteraar te prikkelen met simpelweg repetitie en minimale melodielijnen, zonder daarbij in herhaling te vallen; elk van de tien nummers klinkt weer anders. Een prachtig kunstje dat ervoor zorgt dat Sensate geen moment verveelt.

Sensate is het eindproduct van een fascinerend proces dat improvisatie, compositie en remixen bevat. En ondanks dat er elementen van andere producties en inspiraties te herkennen zijn, is Brendan Dougherty’s debuut een verfrissende en unieke plaat geworden. Een goede reden of eens te informeren bij het immer kwaliteit leverende Entr’acte label of één van die 200 exemplaren nog verkrijgbaar is.

KRAAK festival 2016: preview

kraak festival 2016

Ik mis café De Scheepvaart nu al. De iconische, nooit verzakende stamgasten met hun onverstaanbare moppen (ach, Roland is niet meer), de immer vriendelijke madam achter de bar met de foto’s van al haar 14 voormalige echtgenoten uitgestald, de ondraaglijke spanning tijdens het golfbiljart, de honderden heksenpoppen aan het plafond, prachtige posters aan de muur en de uitmuntende muziekkeuze. Het was de perfecte uitvalsbasis voor het KRAAK festival in Aalst.

Nu moet ik naar de grote stad, want na zes jaar keert KRAAK terug naar Brussel. En hoe. Liefst drie dagen worden er uitgetrokken om op twee locaties weer de meest uitlopende genres in de off-stream muziek te presenteren. Als je denkt dat je alles wat ooit op een podium heeft gestaan al gezien hebt, dan zet de line-up je zoals gewoonlijk met beide benen op de grond. Met wiebelende knieschijven welteverstaan; een blik werpen op de namen op het programma en je voelt je een ontdekkingsreiziger wiens lot al is bezegeld. Het is ploegen op de rotsen, maar ik ga toch een muzikaal beeld proberen te vormen van wat ons in het laatste weekend van februari te wachten staat.

Het KRAAK festival trapt dit jaar af op vrijdag 26 februari in de Beursschouwburg in Brussel. De avond belooft alles behalve een opwarmertje te worden. Wat te denken van het Volmacht-duo: best-of-Antwerp Floris Vanhoof (synth en film) en Dennis Tyfus (Ultra Eczema) gaan de grenzen verkennen tussen power electronics en slapstick, en gezien de reputatie van de twee moeten we dit niet lichtzinnig opvatten. Het Deense Timeless Reality laat op diezelfde avond zijn compromisloze garagerock horen, terwijl we van Che Chen expressieve gitaarriffs kunnen verwachten. Hoogtepunt op vrijdag is misschien wel de samenwerking tussen bekende Vlamingen Bart “Sloow Tapes” de Paepe en Timo “Af Ursin” van Luijk als Ilta Hämärä. Psychedelica en improvisatie is de enige stempel die ik er op dit moment op durf te plakken, maar een afdruk zal dit optreden zeker achterlaten.

Het uit Newcastle afkomstige Yeah You doet een soort kaalgestripte electro-versie van het oudere werk van U.S. Girls, wat op het eerste gehoor een behoorlijk verfrissend geluid oplevert voor Noord-Engeland-begrippen. Dit zijn het soort nieuwe artiesten die je nergens anders tegenkomt, en waar je lang over zult napraten. De benaming DJ Kerm mag men letterlijk nemen; het Gentse cassettelabel achter de draaitafels zal vrijdag proberen iedereen al headbangend de dansvloer op te krijgen alvorens het publiek de korte nacht in gaat (met hopelijk de Kerm-tape van Godfried-Willem Raes gloednieuw in de broekzak).

De zaterdag wordt een drukke dag in de Beursschouwburg met een bont internationaal gezelschap. Zo kunnen we onder andere twee acts uit Polen verwelkomen: de Slavische folklore van Księżyc en het minder bekende duo Widt, dat met hun gelijknamige audiovisuele concept bizarre opera vocalen met psychedelische beelden combineert. Thuisland België is uiteraard ruim vertegenwoordigt. Shetahr – de vaandeldrager van de Brusselse crapwave (of trashpop, noem het wat je wilt) – zal ongetwijfeld doelbewust wat publiek wegjagen, terwijl liefhebbers van bliepjes en brommende beats aanhaken bij Carrageenan aka Matthieu Levet. Ik kijk echter het meest uit naar het optreden van Viper Pit. Leden van Bear Bones Lay Low en Weird Dust slaan de handen ineen om onder deze naam op én voor het podium een Satanische chaos te creëren met het soort crust punk dat wijlen Anton LaVey nog niet in huis zou durven te halen.

Bezoekers zonder gehoorbeschadiging gaan tijdens Guttersnipe wellicht een rookpauze inlassen, ik zoek een plekje aan het podium voor een vurige set van gitaar-drum noise. Uit hetzelfde Yorkshire komt Mark Fell, een favoriet van de lange termijn sinds hij met SND tikkende minimalistische IDM-techno voortbracht. Hij presenteert op het KRAAK festival de installatie Skydancers. Om nogmaals de veelzijdigheid aan te duiden vinden we die dag aan de andere kant van het muzikale spectrum Au Bout De Mon Sang. Volgens de aankondiging hebben ze met potten, pannen en een banjo de onwaarschijnlijke verbinding tussen trash metal en ragtime muziek gevonden. Bewonderaars van vreemde samensmeltingen kunnen tevens hun hart ophalen bij de afstandelijke noise en Catalaanse poëzie van Coàgul.

En dan ben je net over de helft, want in ieder geval staan ons zaterdag nog het Amerikaanse 75 Dollar Bill en Three Legged Race te wachten. Eerstgenoemde tweetal speelt het soort avant-garde blues dat liefhebbers van experimenteel fingerpicking wel zal aanspreken, de andere act is een soloproject van Robert Beatty (Hair Police) waarmee hij door middel van spooky synthesizers en schrapende industrial sferen uit de luidsprekers probeert te persen die het beste omschreven kunnen worden als stoned en surrealistisch. Oudgediende Lino Capra Vaccina komt zaterdag ook om te hoek kijken, een exclusief concert in Europa. Zijn composities met vele verschillende percussie-instrumenten en keelzang zijn het tegenovergestelde van chaos; de Italiaan verzon eind jaren 70 een eigenzinnige versie van het minimalisme en new age. Mark Harwood verzon in zijn plaats het geweldige Penultimate Press, en laat hopelijk in zijn dj-set het beste van het label horen.

Op zondag 28 februari zijn we getuige van een bijzondere afsluiter. De 77-jarige Oostenrijks kunstenaar Hermann Nitsch (bekend van zijn Orgien-Mysterien-Theater, waar schilderkunst, theater, muziek, dans en rituele slachtingen samenkomen) zal in de Begijnhofkerk het orgel bespelen. Minimalisme tot de laatste toets, doch dermate indringend dat de oren zelfs na de overdaad van de dagen ervoor gespitst blijven. Ik pak in elk geval mijn plaat met de live registratie op het Incubate festival – een bloederig bezoek aan Brabant – er weer eens bij ter voorbereiding.

Donald Trump noemde de Belgische hoofdstad recentelijk een hellhole. Ik vind het de meest levendige en gevarieerde stad van België. Met het KRAAK festival op Brusselse grond wordt er op muzikaal gebied nog eens een schepje bovenop gedaan. Tickets en info op de KRAAK festival website.

Deux Filles – Space & Time

Deux Filles

Meer dan dertig jaar geleden was daar het tragische verhaal van het Franse meisjesduo van Gemini Forque en Claudine Coule, die op vakantie naar Lourdes op de meest vreemde manieren hun ouders verloren en toen maar hun gedeelde verdriet omzetten in twee prachtige albums. Kort daarna leken ze van de aardbodem verdwenen. De wildste geruchten over ontvoeringen in Noord-Afrika en spontane zelfontbranding deden de ronde, wat de mystiek waarmee Deux Filles inmiddels was omringd, alleen maar groter maakte.

Goedgelovig als de gemiddelde Nederlandse kiezer hadden we ondanks de hoekige kaaklijnen en de baardgroei van de hoofdpersonen op de albumcovers natuurlijk nooit kunnen vermoeden dat achter Deux Filles componist Simon Fisher Turner en producer Colin Lloyd Tucker schuilgingen. Qua marketing waren ze de tijd ver vooruit. Hun ware identiteit kennen houdt geen teleurstelling in voor laatkomer Space & Time; drie decennia later weet de verkleedpartij haar charme en mystiek volledig te behouden.

De plaat is verdeeld in korte stukken – een erfenis van het componeren van muziek voor films wellicht – die op het eerste gehoor alle connectie met elkaar missen. In iets meer dan drie kwartier schieten we van melancholische neo-klassiek, solo piano en dromerige ambient naar fluisterende slaapliedjes, Spaanse gitaar, spoken word, field recordings en een enkel nummer met ritmische exotica. Als omschrijving mag dat een chaos heten, tijdens het luisteren grijpt de stijl constant terug naar de twee eerdere platen: met een soort vrouwelijke sierlijkheid, kinderlijke speelsheid en bescheiden humor beweegt Deux Filles zich in het mistige grensgebied van soundtracks, lieflijke chansons en non-muziek.

De karakters Gemini Forque en Claudine Coule blijken na deze plaat nog springlevend. Het 24e nummer (met 9 minuten als enige de duur van een single overstijgend) draagt de sarcastische titel Happy Ending met zich mee, maar dit donkere nummer voelt niet als een definitief afscheid. Na wat ze allemaal hebben meegemaakt, verwacht ik dat het duo nog wel een aantal rocksterren zal overleven.

Space & Time is uitgebracht door Les Disques du Crépuscule op CD en LP. Het van origine Brusselse label met een aardige reputatie heeft ook nog de dubbel CD met de eerste twee albums op voorraad, een uitgave die in 2012 op mrbungle.nl in het het lijstje van beste heruitgaven belandde.