Muziek

Fennesz – Seven Stars

Tien jaar geleden is het alweer, dat Endless Summer van all-time favourite Christian Fennesz het levenslicht zag. Het album wordt door velen gezien als een mijlpaal in de glitchy elektronica, vooral omdat het doorgaans kille geluid van computers opeens ook heel warm bleek te kunnen klinken. Een zomers popalbum met een jaren zeventig vibe, gecreëerd in een moderne, digitale wereld. Het album opende ogen, maar werd slechts geëvenaard door zijn eigen werk, met name door Venice.

Inmiddels zijn we dus alweer wat jaartjes verder. Het laatste eigenhandige wapenfeit van de Oostenrijker dateert van 2008, en goede beachy en/of surfelektronica vinden we tegenwoordig steeds vaker terug in de schappen van hippe labels. Gelukkig maakt Fennesz met de 10” ep Seven Stars meteen duidelijk dat de tijd zijn talent alles behalve heeft ingehaald.

Een nummer als Liminal ligt onmiskenbaar in de lijn van Venice, met dat gevoelige en meeslepende gitaarspel, gemanipuleerd op de laptop en aangekleed met subtiel gekraak, tot zachte soundscapes omgevormde feedback en dromerige echo’s. July en Shift zijn wel duidelijk wat donkerder van aard; hier zoekt hij eerder het kille heelal op in plaats van het vrolijke strand. Ver weg van zijn herkenbare geluid geraakt hij echter niet. Wat wel nieuw is zijn de drums in het titelnummer. Dat was wel even schrikken, Fennesz met drums. Het subtiele spel van Steven Hess geeft een licht jazzy element mee aan het nummer, zonder de diepgaande structuren van de gitaar te verstoren. De schrik voorbij, blijkt het een uitstekend gelukt probeersel.

Na bijna drie jaar wachten mag de korte speelduur van Seven Stars een minpuntje heten. Dat kunnen liefhebbers enigszins compenseren door het vinyl in de Touch shop te bestellen, waardoor je er nog een remix van Shift bij krijgt. Verder zullen we ons voorlopig moeten troosten met het feit dat deze zomer nog de derde samenwerking met Ryuichi Sakamoto in de schappen moet liggen, genaamd Flumina. Ik verwacht minstens zoveel pracht als op deze ep.

Fennesz – seven stars (album preview)

Jürgen Müller

Het is algemeen bekend dat het geluid van kalm stromend water een rustgevende werking op de menselijke geest heeft. Dat heeft waarschijnlijk te maken met onze oerinstincten, die ons vertellen dat we niet zonder water kunnen. Horen we water, dan voelen we ons veilig en vertrouwd en kunnen we ons innerlijk als vanzelf overgeven aan een meditatieve staat van ontspanning. Of iedereen dat ook heeft bij new age muziek valt te betwijfelen, hoewel het genre vaak hand in hand gaat met waterige (natuur)geluiden. Een mooi voorbeeld is de recentelijk verschenen lp Science Of The Sea van Jürgen Müller.

Achter deze release gaat een hele geschiedenis schuil. Jürgen Müller (1948, Hamburg) was een Duitse student oceanografie die eind jaren zeventig wat keyboards installeerde op zijn woonboot in Heikendorf. Ongeoefend maar geïnspireerd geraakt door onder meer zijn onderzoek op de Noordzee wist hij zijn fascinatie voor de raadsels en romantiek van de grote zeeën om te zetten in geluid. Honderd exemplaren van zijn eerste en enige album – uitgebracht in 1982 – vonden hun weg naar familie en vrienden, en bereikten nooit de juiste mensen om zijn muziekcarrière de juiste richting op te duwen. Zodoende stierf deze een stille dood. De originele tapes kwamen kort geleden in handen van Digitalis Recordings, zodat deze plaat toch nog de waardering kan ontvangen die ze verdient. Een biografie om van te smullen, of misschien zelfs in twijfel te trekken. Een zoektocht op Google sluit het ene noch het andere uit.

Zonder het waarschijnlijk zelf te weten, heeft Jürgen Müller ruim dertig jaar geleden de essentie van new age en kosmische musik te pakken gekregen. Langzaam golvende keyboardtapijten en effecten als borrelende luchtbelletjes, drijvend op een klankpalet die het beste van Hans-Joachim Rödelius en andere avant-garde muzikanten uit die tijd weer naar boven haalt. En dat voor iemand die zonder ervaring en kennis aan de slag is gegaan met geleende en tweedehands instrumenten. Goed, hier en daar druppelt er wat amateurisme doorheen en het geluid is aan de ondiepe kant, maar dat komt de charme van dit album alleen maar ten goede.

Als ik op dit moment naar mijn persoonlijke hitparade kijk, concludeer ik dat new age steeds vaker als inspiratiebron dient voor nieuwerwetse al dan niet experimentele muziek. New age en synthesizers zijn weer cool, en is niet langer gedoemd om alleen bij stoffige reformwinkels in de schappen te liggen. Deze “heruitgave” van Science Of The Sea komt dus allerminst ongelegen. Helaas is deze recensie alweer te laat om het vinyl aan te prijzen; de vijfhonderd exemplaren zijn reeds overal uitverkocht. Gelukkig zijn de digitale bestanden ongelimiteerd verkrijgbaar.

Pure X – Pleasure

Sinds de cassette Future Nostalgia eind 2009 verscheen, wist ik het: Pure X heeft de potentie om een geweldig debuutalbum te maken, dat met gemak boven de grijze massa uitstijgt. De band (voormalig Pure Ecstasy, voortgekomen uit Silver Pines) voedde die gedachte behoedzaam met de kwaliteitssingles Easy, Voices en de split 7” met Sleep∞Over. Eerder dit jaar konden we op de 10” Chain Reflection (korte recensie hier) al horen hoe het er in de oefenruimte aan toeging, en het label Acéphale zorgde recentelijk ook nog eens voor een best-of-so-far You’re In It Now op 12” vinyl. Maar het wachten was op een full-length release die alle beloftes in één keer zou inlossen.

Welnu, de eerste creatie van dit trio uit Austin dat zich een album mag noemen draagt de naam Pleasure. Een verboden genot, afgaande op de bondage accessoires die op de hoes prijken. Voor de rest ziet de voorkant eruit alsof we op het punt staan een streekroman open te slaan, waarin romantiek en tragedie hand in hand gaan. Zo gek is die omschrijving niet voor de muziek van Pure X. De gitaarakkoorden verdrinken in een diep, donker moeras van distortion en echo’s, terwijl de plakkerig geworden bas en drums zich ternauwernood aan een rottende boomwortel kunnen vastklampen, er met de snelheid van een slak uitkruipend. Zanger en gitarist Nate Grace vindt dat het juiste moment om liefdesliedjes te gaan zingen. Ook daar klinkt overigens een hoop pijn door, getuige de in falset gezongen “oohs” en “uuhs” en de lange uitlopen aan het einde van ieder couplet.

Ondanks dat de naam noodgedwongen werd ingekort (een zanggroep uit San Francisco had al eerder de naam Pure Ecstasy uitgekozen) is de werking van de mdma er niet minder op geworden. De door Galaxie 500 geïnspireerde slowcore wordt dermate beheerst door vertragende, vaagmakende pedaaleffecten dat er onherroepelijk een trip indaalt, de tijd wordt vergeten en de gedachten afdwalen naar gelukkigere momenten op een warm en zonnig strand. Ja, ook relaxte surf- en sixtiespop zijn niet ver weg, zelfs The Jesus And Mary Chain of My Bloody Valentine niet, zonder dat die invloeden gevolgen hebben voor het kenmerkende geluid. Want veel is er niet veranderd, als we de nieuwe nummers afzetten tegen twee oudere singles (Easy en Voices) die het album hebben gehaald. Misschien is de samenhang ook wel te danken aan het feit dat alle tien de tracks live zijn opgenomen, zonder overdubs. Wie goed luistert, hoort de band af en toe een foutje maken. Authentiek en eerlijk.

Pure X – Dry Ice

Met dit debuutalbum maakt Pure X de belofte meer dan waar en ontworsteld zich ermee aan de hype, door diverse muziekblogs aangewakkerd. Ze nestelen zich comfortabel tussen andere hip gevonden psychedelische lo-fi bands die Amerika de laatste paar jaar rijk is geworden. Pleasure kwam daar begin deze maand uit op lp en cd, Europa volgt in augustus (ik kon niet wachten).