Muziek

Brabantse kapel

Eén van die dingen die het Tilburgse Incubate festival uniek maakt is het Glocal project. Door diverse artiesten kennis te laten maken met de Brabantse cultuur, omgeving en geschiedenis ontstaat een unieke vermenging van muziek (ofwel andere kunst) en authentiek provincialisme. De kracht hiervan schuilt ook in het feit dat het festival aansprekende namen uit de alternatieve muziek weet te strikken, zodat niet-Brabanders zoals ik graag een uitstapje ervoor maken.

Gisteravond bleek Google Maps een waardeloze hulpbron om de Ursulinenkapel in Tilburg te vinden. Achter een appartementenblok ligt een hofje verborgen, zodat de kleine kerk nagenoeg onzichtbaar blijft achter waar de vijfde stad van Nederland ook om bekend staat: beton. Maar eenmaal binnen waant men zich in een gemoedelijk, nietig dorpje waar iedereen elkaar kent. Het haardvuur brandt en de Vedett laat zich uitstekend smaken.

Dit jaar is Peter Broderick te gast bij Glocal. Hij bivakkeert tien dagen in het boerse landschap van Brabant, en doet hier inspiratie op voor wat ongetwijfeld mooie muziek gaat opleveren. Hij is ook de “special guest” van vanavond en zal het voorprogramma verzorgen, waarbij hij op zang wordt bijgestaan door de lieftallige Laura. De laatste paar releases van Broderick concentreerden zich vooral op de neoklassieke muziek, met de piano in de hoofdrol. Hij heeft echter ook weleens een echte singer-songwriter plaat gemaakt, Home. De aanwezige instrumenten (gitaar, viool, looppedaal) halen de sfeer van laatstgenoemde weer een beetje naar boven, en doen smachten naar een opvolger. De Amerikaan speelt maar vijf liedjes (waaronder één nieuwe), wat het stil te krijgen van de kapel tot een schijnbaar eenvoudige missie maakt.

Vorig jaar was Ben Chasny (Six Organs Of Admittance) eenzelfde rol als Broderick toebedeeld. Geïnspireerd door de kleine kapellen in Brabant nam hij een concept album op, die hij vooralsnog alleen live in de Pauluskerk liet horen. Six Organs Of Admittance-label van het eerste uur – Pavilion Records – brengt de registratie daarvan nu uit op vinyl, plus twee nummers die in zijn thuisland zijn opgenomen. Daar hoort uiteraard een volwaardige presentatie bij, op een passende locatie. De Ursulinenkapel is daarom niet alleen uniek; het haalt ook de ambiance naar voren die Ben Chasny in gedachten moet hebben gehad bij het maken van dit album, Maria Kapel.

De productieve Amerikaan begint met drie nummers van deze nieuwe plaat, die na het optreden voor het eerst verkrijgbaar is. Hij moet zich even later verontschuldigen dat hij er niet meer speelt. Maria Kapel blijkt live een technisch hoogstandje en een veelvergende uitdaging. Een gevarieerde set is het gevolg. Terwijl het daglicht steeds minder door de glas-in-loodramen dringt, zijn we getuige van een prachtig intiem concert, met de free folk die we zo graag horen. Chasny mag dan alleen zijn met zijn gitaar vanavond, hij zal zich gesteund voelen door het publiek. Dat laat zijn waardering blijken door ademloos te genieten van zijn spel, en te belonen met luid applaus. Hij haalt daarom nog een “oldie” van stal als toegift. Prachtige avond, en één van de beste optredens die ik dit jaar zag.

Filmpjes door Koen Gijsbers.

Da Capo

Soms kom je van die kleine, schattige releases tegen die je meteen in je hart wilt sluiten. Neem nu de split series van het vrij onbekende Zwitserse Three:Four records. Deze is in mei aan zijn derde editie toe, verpakt in een 10” vinyl lp met diervriendelijk artwork, waarbij repetitie een belangrijke plaats inneemt.

Op de A-zijde een artiest die bij mij eerder indruk maakte door een samenwerking aan te gaan met Jessica Bailiff: de Belgische zangeres Annelies Monseré. Dat ze ook op diverse instrumenten uit de voeten kan bewijst ze met vijf verschillende versies van hetzelfde nummer, Sand. Ze varieert met tempo, intensiteit en arrangementen. Zo duren de versies met melodica en cello nog geen minuut en bevatten ze geen zang. Dat is snel overschakelen dus naar haar ideeën met de gitaar en orgel, waarbij wel enige begeleiding is te horen. Haar zang is mysterieus, zachtjes zwevend over de instrumentatie. Dat komt het beste tot zijn recht met de piano, vind ik persoonlijk. Een fascinerend experiment met een mooi resultaat.

Een artiest waar ik simpelweg alles van aanschaf, Richard Youngs, staat aan de andere kant van het vinyl. Hij kiest voor één lang nummer van net geen tien minuten, waarop herhaling en manipulatie van geluiden centraal staat. De Brit is bekend vanwege zijn experiment, dus wat dat betreft geen verassing. Be Brave, This World draait om pulserende ritmes, ontsproten aan de gitaar, doch nauwelijks herkenbaar als zodanig. Daarboven op de zich herhalende stem van Youngs, het midden houdend tussen zingen en praten. Het zou eindeloos kunnen voortkabbelen. Dit nummer haalt gerust het niveau van zijn meer toegankelijke releases, wat menigeen relatief zal moeten interpreteren.

De Three:Four Records split series volume 3 is vanaf vandaag te bestellen via het label, en hieronder alvast te streamen.

three:four split series volume 3 by three:four records

Zwart gat

Metal heb ik jaren geleden al uit mijn playlists verbannen. Het was voor mij persoonlijk over zijn eigen creatieve hoogtepunt heen, en bood mij te weinig nieuws om de interesse nog langer vast te houden. Zo nu en dan heb ik om nostalgische redenen een opleving en dan vindt bij voorkeur primitieve “old skool” black metal zijn weg nog weleens naar mijn geluidsdragers. Dat is ook de enige reden waarom ik het eerder dit jaar uitgekomen Burzum album Fallen nog wel een zwartgeblakerd hart toedraag. Deze maand proberen twee verschillende black metal bands van een latere generatie die tijden te doen herleven. Doet het me nog wat?

Het Zweedse Shining (niet te verwarren met de Noorse jazznoisemetal band) is zo jong niet meer; reeds in 1996 werd de groep opgericht en de eerste vier platen staan keurig bij mij in de kast. Met thema’s als suïcide, misantropie, nihilisme, wanhoop, alcohol en drugs heb je dan ook precies de topics te pakken die ik zoek ik black metal. In potentie een uitstekende kandidaat dus. Shining ging echter in de loop van de jaren steeds meer de progressieve kant op, albums werden keer op keer uitgesteld, de band was nog even uit elkaar, de zanger een tijdje “kwijt” en zodoende bleef het bij vier albums, wat mij betreft.

We skippen een paar jaar. Inmiddels is Shining aan nummer zeven toe: Född Förlorare. De titel vertaalt zich als geboren verliezer maar de zes nummers zijn dat bij de eerste luisterbeurt alles behalve. Het is absoluut een geluid dat bij Scandinavische black metal uit de begin jaren negentig past, maar zoals gezegd wel met rustige (akoestische) passages, cleane zang en slepende stukken. Veel daarvan doen mij aan Opeth denken, nog meer herinneringen ophalend. Toch weet Shining die depressieve en hatelijke sfeer die bij het genre hoort uit te dragen. Die snerpende, ijskoude gitaren halen het kwaadaardige direct naar boven. Zeker wanneer de tempoversnelling in Tiden Läker Inga Sår wordt ingezet gaan mijn mondhoeken als vanzelf omlaag. Een geweldig album, very trve kvlt.

Shining – Förtvivlan Min Arvedel

Liturgy is van een ander kaliber. Als je frontman Hunter-Hunt Hendrix ziet denk je eerder met een emoband te maken te hebben. Geen corpsepaint, er zijn weinig evil onderwerpen te bespeuren (als je de teksten al kunt verstaan) en het tweede album van de band uit Brooklyn (!) – Aesthethica lijkt de draak te steken met alle esthetica van de black metal. De ritmes zijn complex, de structuren gelaagd, alsof wetenschappers het genre aan het ontleden zijn geweest. Primitiviteit? Nihilisme? Dat is voor holbewoners.

Gelukkig neemt Liturgy als geen ander twee andere essentiële elementen wél ter harte: chaos en extremiteit. De zang lijkt constant een laatste angstschreeuw te zijn van een slachtoffer van een bloederig ritueel, de zwartgallige gitaren snijden je ziel doormidden. Als je het zeven minuten durende en genadeloos beukende Generation luistert, groeit er als vanzelf een pikzwarte mat in je nek. En maar bewegen met dat hoofd. Het lijkt wel stoner. Ik kan niet anders concluderen dat ondanks het gebrek van het cvlt-stempel Liturgy een zeer overtuigende en moddervette plaat heeft gemaakt. Metal teruggekeerd in huize mrbungle? Voor even wel, ja.

Liturgy – High Gold