Muziek

Beileid

Het zijn meer jazzgeoriënteerde muzikanten, het viertal Bohren & Der Club Of Gore. Toch misstaan ze niet op een festival met stevige muziek als Roadburn. Op de editie van 2011 waren ze niet te vinden, in de vier jaren ervoor liefst drie keer. Dat heeft niet alleen te maken met de naam van de groep, maar vooral met de sfeer die ze neerzetten op hun albums. Zeker op het podium, wanneer de Duitsers miniem worden verlicht, roept de ultra-trage muziek meer associaties op met doom metal dan met jazzmuziek.

De kleinere releases meegeteld, is Bohren & Der Club Of Gore inmiddels aan haar negende toe. Beileid – met oprechte deelneming – is een mini album met niet meer dan drie nummers, die samen wel tegen de veertig minuten klokken. Opener Zombies Never Die (Blues) maakt meteen duidelijk dat de muziek niet erg veel is geëvolueerd door de jaren heen. De loodzware ambient komt als vanouds uit de basgitaar en het orgel. Die donkere sound wordt verder opgeleukt door een vibrafoon, zij het met mate. Pas na een minuut of drie duikt de saxofoon op, de hypnose doorbrekend. In het tempo van een gletsjer kabbelen de instrumentale klanken voort, te allen tijde minimalistisch blijvend doch met een krachtige boodschap.

Opvallend is het tweede nummer, Catch My Heart. Het is een cover van de uit Düsseldorf afkomstige heavy metal band Warlock (“true as steel”), geplukt van het album Hellbound uit 1985. Voor het eerst in de geschiedenis van Bohren & Der Club Of Gore is er een zanger bijgehaald, en meteen niet de minste. Mike Patton stuurde openlijk aan op een samenwerking met één van zijn favoriete bands, en hij heeft zijn zin gekregen. Hij is ook de enige die in dit nummer enig respect toont voor het origineel. De band zelf rekt het vijf minuten durende nummer op tot ruim dertien, en laat alle mogelijke metal invloeden varen. Dat doet overigens niets af aan de onheilspellende stemming, die ook in de kwartier durende afsluiting eenvoudig vastgehouden wordt. Beileid biedt geen spannende koerswijzigingen, maar is een fraai vervolg op Dolores (recensie hier) en meer dan dat is ook niet nodig.

Bohren & Der Club of Gore – Zombies Never Die (Blues) by PIASGermany

James Leg

Het kan bijna niet anders of John Myers had net de laatste zweetdruppel van zijn lichaam geveegd na het optreden van The Black Diamond Heavies in Kaffee ’t Hof. Toch stond hij er afgelopen vrijdag weer te spelen, en met minstens zoveel overgave. De band op de poster heette echter wel anders. James Leg is de naam van Myers’ nieuwste project, een hobbyband waarin zijn maat Andrew Jody achter de drums plaatsneemt. Wel een serieuze hobby trouwens, want het werk op het debuutalbum Solitary Pleasure kan zich meten met het beste van The Black Diamond Heavies.

Wat ik mij vooral afvraag is waarom Myers deze band is begonnen. Naar eigen zeggen zit er minder “soul” in de muziek dan bij The Black Diamond Heavies, muziek die verder overheerst wordt door blues, gospel en rauwe seventies rock. Ik hoor het verschil nauwelijks, of zeg maar gerust niet. Juist ja, Van Campbell drumt niet bij James Leg. Hij is net getrouwd en dat neemt nogal veel tijd in beslag. En? Beide bands worden toch vooral gevormd door het weergaloze vingerwerk van Myers op de Fender Rhodes en basorgel. En door zijn stemgeluid natuurlijk: het resultaat van dertig jaar bier en whisky zuipen en Tom Waits luisteren. Wat dat betreft duidelijk een Solitary Pleasure. Ook in mijn recensie van het optreden voor 3voor12/Zeeland maakte ik mij al een beetje druk om het gebrek aan diversiteit. Waaruit je uiteindelijk kan concluderen dat ik niet zo moet zeiken. Zet Drowning In Fire maar eens lekker hard op.

James Leg – Drowning In Fire

(foto door Niels Davidse)

Grouper – A I A

Ik kan mij even geen release bedenken waar ik meer naar uitgekeken heb dan A I A van Grouper, het solokunststukje van Liz Harris. Nu is dat niet zo gek natuurlijk; de vorige die als een echt album te bestempelen is, dateert alweer van 2008. Dragging A Dead Dear Up A Hill is nog steeds een genot om naar te luisteren, iets wat het verlangen naar een opvolger tot groteske proporties drijft. Welnu, die opvolger ligt nu voor me. Niet één, maar twee lp’s staren mij aan. Als twee zwarte gaten waarvan niet te ontsnappen valt, aangesterkt door de hoezen met korrelige beeltenissen van iets wat uit het heelal zou kunnen komen. Zwaartekracht of niet, alleen al de fascinatie van deze verschijnselen oefenen een enorme aantrekkingskracht uit.

A I A dus. Het staat symbool voor de twee albums die los kunnen worden gezien (en gehoord) en tevens onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden. Alien Observer het eerste aan de beurt. De titel maakt al veel duidelijk: we zijn op een ruimtereis, de Moon Is Sharp, doch het is hier eenzaam en misantropische gedachten steken de kop op. Gelukkig zijn we dicht bij de hemel, althans, zo laat Liz Harris het klinken. Al in de openingstrack lijken er geen g-krachten te bestaan en zweven we over vederlichte drones, die gezelschap krijgen van een bijna onhoorbare engelenstem, diep van binnen dark wave ademend.

Je zou kunnen spreken van singer-songwriter muziek, zeker wanneer we luisteren naar de titeltrack van de misschien wel onbedoelde eerste lp van de set. Zo’n mooi en vredelievend liedje (ja, een echt liedje) kwam nog niet voor in haar discografie. Zou ze verder geen koortsopwekkende en afstandelijke sfeer neer zetten, dan zou het vinyl waarschijnlijk nog sneller gaan dan het recordtempo waarin deze nu is verkocht (er schijnt al een herdruk aan te komen in de zomer, verder zal je het moeten doen met de digitale versie).

Grouper – Alien Observer

Alien Observer gaat verrassend nagenoeg op dezelfde voet verder, met soms hoorbare teksten en structuren die aan folky dreampop doen denken. Bij het aanraken van de gitaar en Wurlitzer wordt er wel ruim gebruik gemaakt van echoënde effecten en vervormingen (wat van de droom misschien wel een trip maakt), “space” creërend voor een ontdekkingsreis die bij iedere luisterbeurt nieuwe indrukken prijsgeeft. Indrukken waarbij soms lastig beelden zijn te vormen, want de muziek van Grouper blijft uitermate abstract. We worden nog wel even uit balans gebracht door de introductie van een muziekdoos in Mary, On The Wall, daarna zweven we weer rustig verder.

Nummer twee van het geperste duo, Dream Loss, klinkt op één of andere manier gemener, en zo ziet de buitenkant er ook uit. Als deze twee albums bij elkaar horen dan dringen we met het ruimteschip uit Alien Observer nu vijandig gebied binnen, voelbaar door de afstand die er geschept wordt tussen muzikant en luisteraar. Dragging The Streets valt dan nog wel mee; daarna doemen er meer noisy drones op die zich aangenaam laten vermengen met diepe ambient klanken en onaardse, spookachtige zang. Dat alles blijft op subtiele wijze gebracht worden; goed en kwaad in harmonie zoals dat alleen in sciencefiction kan.

Dream Loss is duidelijk killer, donkerder en monotoner dan Alien Observer, maar nestelt zich daarom wel dieper in het brein. Moeten we de twee wel met elkaar vergelijken? Volgens Grouper zelf – tevens verantwoordelijk voor artwork en geheel zonder platenlabel – zijn het echt individuele albums. Dan wel een twee-eiige tweeling die niet zonder elkaar kan, want de ultieme belevenis bereik je door ze achtereenvolgens te luisteren. Als een echo in de lege ruimte vullen ze elkaar aan, verrijken de slow motion droomwereld waarin je belandt en verlengen deze bovendien met veertig minuten.

Hoe ambitieus A I A ook mag zijn, Liz Harris lijkt geen enkele moeite te hebben om de hoge verwachtingen in te lossen. De veer in de reet krijgt ze niet omdat haar stijl een indrukwekkende ontwikkeling heeft doorgemaakt; wel voor dat ze het karakteristieke geluid van Dragging A Dead Dear Up A Hill in stand weet te houden en naar ongekende hoogte weet te stuwen. Vooralsnog dé kandidaat om bovenaan te eindigen in mijn persoonlijke lijst waarin de beste albums van dit jaar staan.