Het vierde album van Kurt Vile ligt in de schappen. Een grootse happening voor iemand die zo obsessief met de muziek van de beste man bezig is. Eerlijk gezegd weet ik dat Kurt uit Philly (ik mag Kurt zeggen) Constant Hitmaker nooit meer gaat overtreffen. Noch zal hij ooit nog zo’n heerlijk zweverige plaat maken als God Is Saying This To You. Waarom dan toch zo zenuwachtig? De angst, dat het album toch tegenvalt? Te commercieel geworden is? Met een ruim studiobudget zijn kenmerkende sound vergooid? Hij tekende tenslotte niet voor niets bij Matador. Ik moet eerlijk bekennen dat voorganger Childish Prodigy, als ook de navolgende Square Shells ep, mij enige vrees hebben bezorgd. Een vinger kan ik er nog steeds niet opleggen, maar er mist “iets”. Het is een uitgebreide zoektocht waard om uit te vinden of Kurt dat “iets” weer heeft gevonden op Smoke Ring For My Halo.
1. Baby’s Arms. Zo romantisch hoorden we Kurt nog nooit, al blijft het onduidelijk wie zijn “one true love” precies is. De liefde stelt hem in ieder geval gerust. Hij zingt gevoelig en melodieus, en geheel ontspannen, alsof hij zich achterover laat vallen van een brug, wetende dat hij op een kussen terecht komt. Zijn gitaarspel is terughoudend vrolijk – zijn verliefdheid niet teveel tonend – en krijgen een meer dan ooit een achtergrond van keyboards en borrelende elektronisch effecten uit de ARP 2600. Tegen het einde komt stadsgenoot Meg Baird (Espers) ook nog de achtergrondvocalen invullen, wat dit nummer tot een voor Kurt’s doen enorm gelaagde productie maakt.
2. Jesus Fever. Het tweede nummer dat voor de release van het album op het internet verscheen is een redelijk opgewonden standje. Zijn inspiratie voor seventiesrock in combinatie met de wat subtielere folk van Neil Young komt hier duidelijk naar boven. Kurt onderscheid zich echter met een luie manier van zingen, waarbij hij zijn stem zo min mogelijk verheft. Geholpen met wat echo lijken zijn teksten door het getokkel heen te zweven. Dat maakt deze track niet minder bekerend. Het is er eentje om luidkeels mee te zingen.
3. Puppet To The Man. Kurt’s vaste backing band The Violators schopt hier kont. Hij lijkt ook wel of Adam Granduciel en Mike Zanghi (beide ook in The War On Drugs) hier de touwtjes in handen hebben en Kurt naar hun pijpen laten dansen. De gitaren zijn dan ook niet meer met folk te associëren: fuzzy slepende rock, daarmee vooral herinneringen ophalend aan zijn vorige album Childish Prodigy en de ep Hunchback. Puppet To The Man is het soort nummer dat op een album domineert vanwege de kracht, maar ook met een sterke boodschap. Het etaleert dat Kurt ook in de letteren volwassen is geworden en meer in z’n mars heeft dan “I got a trumpet, I know where to dump it.”
4. On Tour. Eén van de redenen dat Kurt redelijk populair is geworden is vanwege zijn optredens. Vooral in zijn thuisland heeft hij intensief van podia gewisseld, maar dat dit niet allemaal van harte ging probeert hij subtiel uit te leggen in dit nummer. Hij haalt Lord of the Flies aan, waarschijnlijk om aan te duiden dat hij eigenlijk niet zit te wachten op regeltjes en gewoon wil spelen. Kurt wordt echter in het gareel gehouden, want hem een verveeld gevoel geeft. Zo klinkt On Tour ook een beetje: hangerig, gedempt, geketend. Wel op een goede manier. On Tour kabbelt rustig voort tot aan de gemene conclusie (met piano en harp).
5. Society Is My Friend. IJzersterke track met een cynische tekst; dit is Kurt & The Violators op hun best. De vuige gitaren krijgen hier een lekker psychedelisch randje door het gebruik van een mellotron. Dat maakt het nummer ook melancholisch, doch de smaak van sarcasme ten opzichte van de samenleving is goed te proeven. Toch blijft Kurt’s kenmerkende stem op één lijn, ingetogen en relaxed. Hij berust erin.
6. Runner Ups. Kurt houdt van recyclen. Goed voor het milieu. Zo is de tekst van Red Apples van de 12” God Is Saying This To You gedeeltelijk gebruikt voor Runner Ups. Ook is deze track min of meer een terugkeer naar het kale, minimale gebeuren op die genoemde 12”. Aan de oppervlakte is namelijk niet veel meer te horen dat getokkel op de akoestische gitaar en het verhaaltje dat Kurt verteld, aangevuld met wat lichte synthesizerklanken. Een absoluut rustpunt, zo midden in het album.
7. In My Time. Terecht de eerste single van Smoke Ring For My Halo. Het houdt het midden tussen subtiele folk en Amerikaanse rock, en is aanstekelijk als de pest. De melodie van de akoestische gitaar, kalmerende zang en drums vallen perfect samen. Kurt praat over ouder worden, keuzes maken, nostalgie en schaamte, maar stelt ons allen gerust met de woorden “I got everything i need here now, and that’s fine now”. Dat is exact de boodschap van het hele album, muzikaal en tekstueel. We leven vandaag en nu en maken daar maar het beste van.
8. Peeping Tomboy. Misschien wel de spreekwoordelijke vreemde eend van het album, waar Kurt een beetje prettig zeurderig zingt over verandering, besluitloosheid en tegenzin. Verder is Peeping Tomboy het meest onverbloemde nummer van het album. Begin maart doet Kurt een soort van tournee langs muziekwinkels aan de Oostkust van Amerika, solo en akoestisch. Dat moet ongeveer klinken als Peeping Tomboy.
9. Smoke Ring For My Halo. Het titelnummer is een meeslepend rustig nummer gebouwd rondom akoestisch / elektrisch gitaar en piano. De zang komt slechts spaarzaam naar voren en komt nauwelijks boven de muziek uit, een beetje gemompeld zogezegd. Prima om bij weg te dromen. Het draait zoals zo vaak op repetitie en soepel akoestisch gitaarwerk, dat heerlijk in het gehoor ligt. Smoke Ring For My Halo zou het prima doen als instrumentale track.
10. Ghost Town. Op de afsluiter klinkt Kurt het meest afwezig. Dromerig, slaapwandelend zelfs, vraagt hij zich af waar hij is. Hij is aan het einde van het album, en daar mag op gedronken worden. De sfeer is opnieuw erg laid-back, en zelfs de Violators lijken in een vertragende trip te zijn beland. Het is ook het langste nummer van het album. Ghost Town zou een pakkende single kunnen zijn ware het niet dat het geheel is uitgerekt tot zes en een halve minuut, met de daar uit voortvloeiende effecten. De uitgebreide climax met harp, feedback en keyboard leiden uiteindelijk een solistisch en compleet kaalgeplukt moment in, waarbij Kurt duidelijk maakt om wie dit album draait.
De conclusie van dit relaas? Smoke Ring For My Halo is een album dat niet geanalyseerd hoeft te worden. Het nestelt zich als vanzelf in dat gedeelte van de hersenen waar goede muziek wordt opgeslagen. Het is een feel good plaat die ongedwongen genieten uitstraalt. De opnames zijn in vergelijking met de voorgangers erg weinig lo-fi, een term dat bij Kurt’s muziek hoorde, maar desondanks heb ik het gevoel dat hij meer de sfeer van zijn debuutplaat Constant Hitmaker weet te reproduceren dan op Childish Prodigy. Die laatst genoemde was min of meer een verzameling van nummers door de jaren heen; op Smoke Ring For My Halo heeft hij weer coherentie te pakken en klinkt hij volledig gefocust. Heldenstatus bevestigt, dus.