Muziek

Broderick

Het regent. Het is donker. Een avond om binnen te blijven en jezelf aan het haardvuur te warmen. Het liefst nog met muziek die zachtjes de slaap opwekt doch niet doorzet. Klanken die ontspannen en toch spannend genoeg zijn om het gehoor te blijven boeien. Melancholie zo overtuigend gebracht dat je er weer vrolijk van wordt. Genieten in een roes. Voor dit soort praktijken hoef je tegenwoordig helemaal niet meer thuis te blijven: bij Avonduren kan men alles vinden wat men nodig heeft op een druilerige herfstavond. Dat was zeker het geval afgelopen vrijdag, de eerste keer dan Middelburg werd bezocht door Peter Broderick.

Hij stond al vaker op deze site. In januari van vorig jaar beloofde ik na de release van Home dat we nog wel meer van Broderick zullen horen. Ook op piano. En zo geschiedde. Broderick strooide werkelijk met releases de afgelopen twaalf maanden: 4 Track Songs, Blank Grey Canvas Sky, Music For A Sleeping Sculpture Of Peter Broderick, Music For Falling From Trees, Ten Duets, How They Are en de meest recente Music For Contemporary Dance. Het schijnt dat hij bezig is met een opvolger van het singer-songwriter album Home (naast wat een magistrale samenwerking moet worden met Nils Frahm), maar de laatste tijd heeft hij zich vooral geconcentreerd op de klassieke muziek en piano.

How They Are is een spontaan album geworden. Zo verzon hij het openingsnummer rijdend in de auto, bij gebrek aan een werkende radio. Door een knieoperatie was Broderick ook een tijdje aan huis gebonden. Je kunt dan natuurlijk bij het haardvuur gaan zitten, maar bij de multi-instrumentalist stroomt muziek door de aderen. In vier dagen tijd nam hij misschien wel zijn meest pure album op. Wanneer het tweede nummer Human Eyeballs On Toast – om één van de zeven hoogtepunten te benoemen – begint, word ik meteen in het weemoedige hart geraakt. How They Are is in Middelburg het middelpunt van Broderick’s set in de stemmige kamer. Ik geniet.

Music For Contemporary Dance is anders. Het tweeluik bestaat uit composities die gemaakt zijn voor choreografieën, zoals de titel impliceert, en zijn daarom volledig instrumentaal. Wanneer dat ook nog wordt gepresenteerd op doorzichtig vinyl, ben ik helemaal gelukkig (ja, ik koop steeds meer vinyl, daarover later wellicht meer). De piano verdwijnt naar de achtergrond en de liefde voor strijkinstrumenten en elektronica wordt zichtbaar, zonder dat de muziek niet meer te classificeren is als klassiek. Men kan mij gerust wereldvreemd noemen wat betreft dansvoorstellingen. Toch kan ik me goed voorstellen dat er uit pompeuze en orkestrale stukken als Understanding iets sierlijks uit de bewegende mens te halen valt. Meer dan de beelden van Broderick die bij Avonduren ogenschijnlijk eenvoudig wisselt van instrument heb ik niet nodig.

Wat de albums betreft durf ik nog geen voorspellingen te doen, maar het optreden bij Avonduren zorgt er in ieder geval alvast voor dat Peter Broderick in een jaarlijstje beland met mijn naam eronder. Met overigens ook een grote pluim voor het voorprogramma Tsukimono, waarvan ik graag meer had gezien dan het kwartiertje dat hij nu zijn kunsten liet horen. Het verslag dat ik namens 3voor12/Zeeland schreef, is hier te lezen.

Kiss The Anus Of A Black Cat – Hewers Of Wood And Drawers Of Water

De wedstrijd Nederland – België is mijns inziens altijd al bij voorbaat beslist in het voordeel van onze zuiderburen, wat muziek betreft dan. Neem nu Kiss The Anus Of A Black Cat uit Gent, een act dat sinds het debuut If The Sky Falls, We Shall Catch Larks (2005) door ondergetekende onafgebroken de hemel ingeprezen wordt. Doorgaans wordt er op gereageerd met wat gegniffel om de bandnaam – verwijzend naar een middeleeuws ritueel – zonder de muziek een kans te geven. Wellicht trekt het derde volledige album Hewers Of Wood And Drawers Of Water nu wel potentiële luisteraars over de streep.

Het wordt al snel duidelijk dat in de zoektocht naar een groter publiek, bewust of onbewust, Kiss The Anus Of A Black Cat voor een makkelijker geluid heeft gekozen. De vorige EP, The Nebulous Dreams (recensie hier), brak met die lijn die was ingezet op An Interlude For The Outermost, maar is dus een uitstapje gebleken. Meer dan ooit kiest Stef “Irritant” Heeren op deze nieuwe plaat voor echte liedjes, duidelijke composities met een voorspelbare kop en staart. Aan de andere kant is het geluid minder overweldigend dan op de voorgangers. Ondanks een instrumentatie van gitaar, banjo, bass, orgel, piano, drums en achtergrondvocalen van producer Koen Gisen en zijn beter bekende vriendin An Pierlé is de stijl sober en minimalistisch. Gitaarerupties zoals op The Firesky of rituele noisegeluiden (Dyptich) zal je niet terugvinden op dit nieuwe album. Het is diep melancholische folk wat de klok slaat, gedragen door de droevige stem van Stef Heeren.

Bij de eerste luisterbeurten van Hewers Of Wood And Drawers Of Water kreeg ik vooral zin om een dutje te gaan doen. Het vertragende doom / drones element in de muziek van Kiss The Anus Of A Black Cat is vandaag de dag tamelijk aanwezig, waardoor echt pakkende liedjes uitblijven. Uitzondering is Feathers Of The Wings Of The Angel Gabriel, dat dankzij de tokkelende banjo echt zo op een album van 16 Horsepower past zonder dat het zou opvallen. Maar goed, de overige acht nummers hebben aan de oppervlakte nogal weinig om het lijf. Dat maakt het moeilijk om door te dringen in de dreigende onderlagen waarin de band zich wel degelijk van zijn beste kant laat zien. Het lichtvoetige All Your Ghosts Are Worried bijvoorbeeld, laten de versterkte gitaren de luisteraar in afwachting van een climax, die uiteindelijk niet plaatsvindt maar wel zorgt voor een delicate spanning. Zo ook in Veneration, een duistere verheerlijking van het rituele folk geluid gevoed door hemeltergende klanken en hypnotiserende percussie.

Al sinds de start van wat eigenlijk het soloproject van Stef Heeren is, staat Bijbelse thematiek centraal in de teksten. Hierin gaat hij nu verder dan ooit tevoren. De titel van het album verwijst natuurlijk al naar de passage Jozua 9:27, waarin de opvolger van Mozes de Chiwwieten beschermt tegen de Israëlieten door ze tot houthakkers en waterputters voor heel Israël te maken. Een sarcastische kijk op het geloof, het lijden voor de Heer en afkeer hiervan sijpelt steeds duidelijker en met minder omwegen door in de tekstuele eigenschappen van Kiss The Anus Of A Black Cat. Op de brandstapel hoeven ze in deze tijd niet meer. Het onderwerp sluit juist naadloos aan op de stijl waarin Stef Heeren zijn zang ten gehore brengt: belijdend, bedroefd en desavouerend.

Dat Hewers Of Wood And Drawers Of Water mij in de eerste instantie niet wist te overtuigen is gelukkig slechts tijdelijk gebleken. De truc van herhaling werkt net als in de repeterende klanken op het album verslavend en bovendien openbarend. Daarmee zorgt de band ervoor dat ze alsnog een hoogtepunt aan de discografie heeft toegevoegd, zonder dat het oude werk erbij verbleekt. Daarnaast kan ik zeggen dat Kiss The Anus Of A Black Cat – tegen de verwachting in – niet beschuldigd kan worden van herhaling van het eerder gedane. Deze sterkst geproduceerde plaat tot nu toe brengt de band hopelijk een verdiend stapje hoger op de ladder.

David Sylvian – Sleepwalkers

Over David Sylvian heb ik het al vaker gehad. Zijn post-Japan werk, en in het bijzonder de laatste twee albums Blemish en Manafon, staan bij mij in hoog aanzien. Vooral vanwege het experiment en de drang naar improvisatie. Met stilte muziek maken, het clichématige zoeken naar de grenzen van wat nog “muziek” genoemd mag worden. Het is eigenlijk best snobistisch om die genoemde albums zonder blikken of blozen briljant te noemen. Het is kamermuziek voor in een isolatiecel, afstandelijk en leeg. Onhoorbare genialiteit en het toch willen benoemen is vragen om scheve gezichten. David Sylvian maakt het mij nu een stuk makkelijker met zijn nieuwste release Sleepwalkers.

Nieuw mag Sleepwalkers eigenlijk niet heten, en eigenlijk geldt voor de meeste nummers ook geen “nooit eerder verschenen”. Het is een verzameling van samenwerkingen met andere muzikanten, verloren gegane nummers van voorgaande releases, van origine geschreven tussen 2003 en 2009. Sleepwalkers bevat voor de purist of verzamelaar weinig nieuw materiaal, maar veel nummers zijn anders opgenomen, geremixed, geremastered of licht aangepast en hebben daarom toch een meerwaarde.

De titeltrack, tevens het openingsnummer, was reeds te horen op de cd die als bonus bij het The World Is Everything fotoboek verscheen. Deze komt nog het dichtst in de buurt van het minimale geluid van Manafon, maar bij het tweede nummer Money For All wordt al snel duidelijk dat de sfeer op deze compilatie van een heel andere aard is. Kenners herkennen natuurlijk direct de single van Nine Horses, het relatief opgewekte en dynamische drietal dat naast Sylvian uit Steve Jansen en Burnt Friedman bestaat. Een toegankelijke toon is meteen gezet.

Zojuist genoemde Steve Jansen is tevens de broer van Sylvian (beide dragen artiestennamen). Hij staat schijnbaar toch wat anders in het leven, mocht dat een weerspiegeling zijn van de muziek die ze maken. Rijker in geluid en beslist traditioneler in compositie luisteren deze nummers gemakkelijker weg, zo ook Ballad Of A Deadman. Een samenwerking met het Noorse elektronische jazzensemble Punkt valt daar overigens niet onder.

Hoogtepunt is de versie van World Citizen, een samenwerking met de Japanse geweldenaar Ryuichi Sakamoto. De breekbare piano, fragiele stem en kille effecten versus warme keyboards zorgen voor kippenvel. Toch is het weer geen nieuwtje; het was al te horen op het Chasm album van Sakamoto, dat iedere muziekliefhebber natuurlijk allang in de kast heeft staan. Wel gloednieuw is Five Lines, de eerste vrucht geplukt van het muzikale partnerschap met klassieke componist Dai Fujikura. De zenuwachtige strijkers gooien wellicht roet in het eten voor wie zachtaardige klanken had verwacht.

En zo wisselt David Sylvian de diverse collaboraties keurig af op dit album. Pure Genius met Tweaker is een andere die er uit springt, met onconventionele zanglijnen en elektronica die zich laat omarmen met gemanipuleerd gitaargeluid. Ergens in het nummer Transit (van Christian FenneszVenice album) zijn ook gitaren gebruikt, al zijn die bijna niet terug te horen. Dit occasionele duo behoort tot mijn favorieten; ondanks ontelbare luisterbeurten zal ik deze track daarom niet snel skippen. Dat zal ik overigens ook niet doen met Thermal, een gedicht voor zijn dochter (met Arve Hendriksen op trompet) en Trauma, de afsluitende track die alleen op de Japanse editie van Blemish verscheen.

Sleepwalkers is door de variëteit en toevoeging van albums die niet tot zijn eigen discografie behoren, een erg veelzijdige en plezierige luisterervaring. Geïnteresseerden die gestopt zijn bij Japan hebben hiermee een mooi instapmoment gekregen om kennis te maken met de hedendaagse David Sylvian, zonder dat de liefhebbers van zijn nieuwerwetse geluid in de kou moeten staan.