David Sylvian – Sleepwalkers

Over David Sylvian heb ik het al vaker gehad. Zijn post-Japan werk, en in het bijzonder de laatste twee albums Blemish en Manafon, staan bij mij in hoog aanzien. Vooral vanwege het experiment en de drang naar improvisatie. Met stilte muziek maken, het clichématige zoeken naar de grenzen van wat nog “muziek” genoemd mag worden. Het is eigenlijk best snobistisch om die genoemde albums zonder blikken of blozen briljant te noemen. Het is kamermuziek voor in een isolatiecel, afstandelijk en leeg. Onhoorbare genialiteit en het toch willen benoemen is vragen om scheve gezichten. David Sylvian maakt het mij nu een stuk makkelijker met zijn nieuwste release Sleepwalkers.

Nieuw mag Sleepwalkers eigenlijk niet heten, en eigenlijk geldt voor de meeste nummers ook geen “nooit eerder verschenen”. Het is een verzameling van samenwerkingen met andere muzikanten, verloren gegane nummers van voorgaande releases, van origine geschreven tussen 2003 en 2009. Sleepwalkers bevat voor de purist of verzamelaar weinig nieuw materiaal, maar veel nummers zijn anders opgenomen, geremixed, geremastered of licht aangepast en hebben daarom toch een meerwaarde.

De titeltrack, tevens het openingsnummer, was reeds te horen op de cd die als bonus bij het The World Is Everything fotoboek verscheen. Deze komt nog het dichtst in de buurt van het minimale geluid van Manafon, maar bij het tweede nummer Money For All wordt al snel duidelijk dat de sfeer op deze compilatie van een heel andere aard is. Kenners herkennen natuurlijk direct de single van Nine Horses, het relatief opgewekte en dynamische drietal dat naast Sylvian uit Steve Jansen en Burnt Friedman bestaat. Een toegankelijke toon is meteen gezet.

Zojuist genoemde Steve Jansen is tevens de broer van Sylvian (beide dragen artiestennamen). Hij staat schijnbaar toch wat anders in het leven, mocht dat een weerspiegeling zijn van de muziek die ze maken. Rijker in geluid en beslist traditioneler in compositie luisteren deze nummers gemakkelijker weg, zo ook Ballad Of A Deadman. Een samenwerking met het Noorse elektronische jazzensemble Punkt valt daar overigens niet onder.

Hoogtepunt is de versie van World Citizen, een samenwerking met de Japanse geweldenaar Ryuichi Sakamoto. De breekbare piano, fragiele stem en kille effecten versus warme keyboards zorgen voor kippenvel. Toch is het weer geen nieuwtje; het was al te horen op het Chasm album van Sakamoto, dat iedere muziekliefhebber natuurlijk allang in de kast heeft staan. Wel gloednieuw is Five Lines, de eerste vrucht geplukt van het muzikale partnerschap met klassieke componist Dai Fujikura. De zenuwachtige strijkers gooien wellicht roet in het eten voor wie zachtaardige klanken had verwacht.

En zo wisselt David Sylvian de diverse collaboraties keurig af op dit album. Pure Genius met Tweaker is een andere die er uit springt, met onconventionele zanglijnen en elektronica die zich laat omarmen met gemanipuleerd gitaargeluid. Ergens in het nummer Transit (van Christian FenneszVenice album) zijn ook gitaren gebruikt, al zijn die bijna niet terug te horen. Dit occasionele duo behoort tot mijn favorieten; ondanks ontelbare luisterbeurten zal ik deze track daarom niet snel skippen. Dat zal ik overigens ook niet doen met Thermal, een gedicht voor zijn dochter (met Arve Hendriksen op trompet) en Trauma, de afsluitende track die alleen op de Japanse editie van Blemish verscheen.

Sleepwalkers is door de variëteit en toevoeging van albums die niet tot zijn eigen discografie behoren, een erg veelzijdige en plezierige luisterervaring. Geïnteresseerden die gestopt zijn bij Japan hebben hiermee een mooi instapmoment gekregen om kennis te maken met de hedendaagse David Sylvian, zonder dat de liefhebbers van zijn nieuwerwetse geluid in de kou moeten staan.

Vermakelijk weekend

Zullen we het weer eens over Deer Tick hebben? Al sinds 2007 loop ik te gillen dat dit zo’n geweldige band is. Dat ze dan een aantal jaar later, afgelopen vrijdag, gewoon voor mijn neus staan te spelen in Middelburg, dat mag een klein wonder heten. Als fanboy van het eerste uur moet dat een onvergetelijke ervaring zijn geweest, niet? Viel dus wel mee, wel was het optreden erg “vermakelijk”. Dat woord “vermakelijk” zie ik mezelf steeds vaker gebruiken voor het weergeven van mijn subtiele afkeer of teleurstelling. Het voorprogramma Caitlin Rose verdiende dat woord niet eens, dus daar gaan we verder ook geen woorden meer aan vuil maken. Die staan hier namelijk al.

Zullen we het eens over het Incubate festival hebben? Want toen ik afgelopen zaterdag voor het eerst tijdens dit bonte feestje voor onafhankelijke kunst en cultuur rondliep in Tilburg, kon ik mezelf alleen maar voor m’n kop slaan dat ik dit nooit eerder heb gedaan. Het is een festival waar ik mezelf meteen thuis voelde. Je kunt je eigen gang gaan met de diverse locaties in de binnenstad van Tilburg en de line-up is om van te smullen. Bovendien is het vanuit Zeeland met de trein nog goed te doen, al stelde de NS dan wel ProRail de bezoekers uit de provincie danig op de proef door snelbussen in te zetten, de sloomste vervoersmiddelen die je kunt bedenken.

De goede oude 013. Zo oud is die inderdaad niet, maar ik heb heel wat uurtjes al dan niet beneveld doorgebracht aan de bar in de kleine zaal of de Batcave. Dit doorgaans tijdens optredens van obscure metalbandjes uit de krochten van de aarde. Het was dan ook een aangename nostalgische ervaring om als binnenkomer de band This Will Destroy You lawaaiige gitaarmuren te zien optrekken die de trommelvliezen eens goed schoonspoelden. De postrock band viel wel wat veel in herhaling in de vier lange nummers die er gespeeld werden, maar die gehoorbeschadiging was in ieder geval al binnen.

Dat was maar goed ook, want bij het optreden van Psychofagist is het aan te raden de schelpen te bedekken. De extreme grindcore van de Italianen in de Batcave is eigenlijk ronduit belachelijk. Dat je overal maar breaks, tempoversnellingen, onnavolgbaar geschreeuw en een piepende trompet ingooit betekent nog niet dat je technische jazzgrind speelt. De extremiteit was echter van een dermate absurd niveau, dat ik Psychofagist dan toch als “vermakelijk” classificeerde.

Ik kwam natuurlijk voor het optreden van Richard Youngs in de Pauluskerk. Net toen ik op het punt stond om deze website om te toveren in een fanpage voor de Britse muzikant, deed hij mij tegen alle verwachtingen in daarin twijfelen. In de muisstille kerk trad hij namelijk op met zijn stem als enige instrument. Spelend met de stiltes en de sfeer in Gods huis bracht hij geïmproviseerde a capella versies van nummers die zijn hele carrière omvat. Dat leverde voor het publiek soms ongemakkelijke momenten op. Halverwege het optreden was de helft van de zaal al vertrokken, maar Youngs hield vast aan zijn bijzondere concept. Met een stylofoon bepaalde hij tussendoor de toonhoogte van zijn stem om daarna wederom op hypnotiserende wijze zijn teksten voor te dragen. Ik ben nog steeds een beetje van slag.

Dat maakte wel dat ik het optreden van Circle – de Finse band die alle genres afloopt – heb gemist. Gelukkig kon ik mij ook amuseren bij The Skull Defekts, terug in de Batcave. De Zweedse band is er eentje waarmee je de buren uit huis jaagt. Met noisy avantgarde rock, primitieve drums en elektronische effecten maken ze er een behoorlijke brij van die ook een vleugje no-wave in zich heeft. Over wave gesproken: beneden verschenen de Noren van Serena Maneesh op het podium. Shoegaze zoals dat hoort, met een hoop lawaai en toch herkenbare liedjes.

Hoewel het programmaboekje vol staat met acts die de avond nog meer hoogtepunten brengen, gebiedt het programmaboekje van de NS dat de reis naar Zeeland moet worden ingezet. Met lichte weemoed verlaat ik het meer dan vermakelijke Incubate festival. En toch, vijf acts zien op een festival is in ieder geval al een persoonlijk record, dat ik volgend jaar ga proberen te verbreken.

Dolphins Into The Future – Ke Ala Ke Kua

Lieven Martens uit Antwerpen opereert al een aantal jaren in de experimentele muziek scene van België onder diverse namen en hij is tevens verbonden aan enkele kleine labels. De laatste twee jaar lijkt hij zich te concentreren op zijn alter ego Dolphins Into The Future. De diverse cassettes en vooral The Music Of Belief langspeler van vorig jaar staven die stelling. Recentelijk dook de opvolger van laatstgenoemde op boven de zeespiegel, en wel met een sticker van het alom bejubelde Kraak platenlabel. Waar u op moet Googlenen? Ke Ala Ke Kua.

Ke Ala Ke Kua is – zo vertelt het almachtige internet – de naam van een plek horend bij Big Island, Hawaï, en staat vooral bekend om de baai waar James Cook is vermoord. Interessanter is echter dat er nog geen tweeduizend mensen verblijven en dat de kust een heus kuuroord lijkt voor allerlei walvisachtigen. Martens hallucineerde regelmatig over deze plek, getuige het uitgebreide verhaal dat de lp vergezelt. Toen hij er daadwerkelijk arriveerde begin dit jaar moet het gevoeld hebben als thuiskomen. En dat geeft inspiratie.

De “bovenkant” van de plaat brengt ons het titelnummer van ruim een kwartier met allerlei zwevende geluiden, waaronder inheemse vogels en brekende golven, wiens oorsprong op de eerder genoemde locatie ligt. Door middel van additionele gemanipuleerde cassetteopnames met verwrongen slierten ambient – die met de deining op en neer gaan – zuigt Martens de luisteraar in een diepe trance. Althans, het eerste deel van het stuk, want halverwege lijkt het ritualisme en historie van het eiland opeens een hoofdrol op te eisen. Om vervolgens weer te eindigen in natuurgeluiden die van een andere planeet lijken te komen, zonder dat er sprake is van cohesieverlies.

De term “new age” is inmiddels bijna vijftig jaar oud. Dat het muziekgenre nog steeds dat eerste woord mag gebruiken is te danken aan Dolphins Into The Future die het weer van een modern randje voorziet. Op de B-kant van de lp neuzelen de verlichtende synths namelijk ongegeneerd door, aangevuld met de spirituele geluiden die een ontmoeting met dolfijnen en bultruggen teweeg bracht bij Martens. Getuige de titel bezit Ho’okena Halawai een uitstekend strand om een dergelijke ontmoeting met zeewezens te bewerkstelligen. En/of om in hoger bewustzijn te geraken.

Ko’okika Moku’aina, deel twee van de achterzijde, is als een muzikale ansichtkaart van het orchidee-eiland. Met saxofoon, cassette en samples van vogels en stromend water borrelen de esoterische sferen als een ongevaarlijke vulkaan omhoog, uiteraard met onderhuidse spanning en gevoel van ondergeschiktheid. Toch heel wat anders dan de walviscd’s die je gratis van de Kruitvat ontvangt bij twee pakken Witte Reus.

Goed, ik ben een fan van het Kraak label én van Belgische muzikanten. Bovendien kunt u mij geen kenner in het new age genre noemen. Toch wil ik even kwijt dat Dolphins Into The Future mij rust, spanning, een bovengemiddelde interesse in zwemmende zoogdieren en de wil om bij een vulkaaneiland te spartelen brengt. Je kunt Ad Visser’s Brainsessions nu wel weg doen.