Shogun Kunitoki – Vinonaamakasio


Shogun Kunitoki: Riddarholmen from Sami Sänpäkkilä on Vimeo.

Vier mannen, drie brillen, twee orgels, één drumstel. Ook wel bekend onder de bizarre naam Shogun Kunitoki. Dit Finse kwartet uit de stal van Fonal heeft meer dan twee jaar gewerkt aan de opvolger voor het debuutalbum Tasankokaiku, en het resultaat Vinonaamakasio mag er ook weer zijn. Dat is, als je van een goede portie retro-futuristische post-rock met een psychedelisch sausje houdt.

Bij het label Fonal denken de meesten aan de sprookjesachtige en ongewone Finse folk van Islaja, Paavoharju en Elenoora Rosenholm. Shogun Kunitoki is daarin anders. Met in de hoofdrol de dubbele orgels die als een wildstromende waterval over het gehele geluid worden gestort, is dit kwartet een stuk intenser dan de andere artiesten op het label. Anderzijds zou ik geen alternatief passend platenlabel kunnen bedenken, want wat de Finnen uit hun instrumentarium toveren is uniek te noemen.

De oude orgels klinken anders dan een Hammond of Farfisa, maar wel zeer authentiek. Daarmee krijgt het analoge geluid van de band iets nostalgisch mee, een fraai contrast vormend met de nieuwere elektronica dat de muziek in de details verder opleukt. De door krautrock geïnspireerde drumpartijen houden de instrumentale nummers daarnaast meer dan levendig, zodat er geen overdosis aan orgels ontstaat.

De opbouw en intensiteit van de nummers zijn een overduidelijke knipoog naar post-rock, zoals op de nummers Mulberg, Riddarholmen en het uitgesponnen Holvikirkko. Ik moet denken aan het laatste album What We Must van Jaga Jazzist, maar dan op orgels. Van een doordachte compositie is echter geen sprake, want volgens Jari Suominen, één van de organisten, zijn de stukken gebaseerd op pure improvisatie. Dat dit in combinatie met het voortdurend gehamer op oude orgels enig psychedelisch effect veroorzaakt, is begrijpelijk, maar niet vervelend. Het razende samenspel van het viertal houdt je met beide benen op de grond.

Voor de echte liefhebber heeft Shogun Kunitoki iets bedacht dat alle knutselende nerds overstag zal doen gaan. Op het vinyl van de LP versie zijn een aantal animaties aangebracht, die zichtbaar worden zodra de “magical Shogun Kunitoki Strobe Light” op de draaiende plaat wordt gericht.  Deze speciale lamp is te bestellen op de website van de band. Daarop zijn hele soldeerinstructies te zien hoe de lamp geassembleerd dient te worden. Licht uit en magisch Fins lampje aan, en er gaat een wereld voor je open. Of niet. Op het gebied van eigenzinnigheid en originaliteit heeft Shogun Kunitoki in ieder geval al gewonnen.

Great Lake Swimmers – Lost Channels

Het lijkt wel of steeds meer bands de toegankelijkheid opzoeken. Is het dan toch de zucht naar roem en erkenning die het wint van de luwte van de obscuriteit, waar enkel een eenzame muziekjunk zijn licht nog op het werk laat schijnen? Persoonlijk vond ik die beweging vaak angstaanjagend, omdat een eigenzinnige groep muzikanten zomaar haar balsturige geluid kan verliezen in de sterke stroming van vlak klinkende pop. Maar wat is er eigenlijk mis met een lekker in het gehoor liggend stukje muziek? Moet alles dan origineel en experimenteel klinken? Moet er voor elk album weer een nieuw genre uitgevonden worden? Mijn devies is tegenwoordig: geniet er maar gewoon van, die simpele klanken.

Het Canadese Great Lake Swimmers is een dergelijke band die met hun vierde plaat Lost Channels voor een voller en meer bereikbaar geluid hebben gekozen. De groep heeft op de voorgaande albums de liefhebbers weten te bekoren met hun desolate folk met country invloeden. Zeker het debuut en de navolger ervan hebben een sobere productie en bevatten langzame, melancholische klanktapijten. Op het uit 2007 afkomstige Ongiara is het geluid al wat meer opgepoetst waardoor de subtiliteit en zachte stem van frontman Tony Dekker – een combinatie tussen Iron & Wine en Loney, Dear – wat helderder voor de dag komen. Het openingsnummer daarop, Your Rocky Spine, toonde al aan dat de in Toronto gevestigde groep meer in zijn mars heeft dan eenzame slowfolk.

Op Lost Channels duiken de heren dieper in het fenomeen popmuziek. De uptempo nummers, zoals Palmistry en de eerste single Pulling On A Line, doen bij vlagen zelfs denken aan R.E.M. op het toppunt van hun aangeharkte periode. Er is maar één manier om van dit album te kunnen genieten en dat is dit vooroordeel aan de kant schuiven. Dan zullen ook invloeden van bijvoorbeeld de Fleet Foxes en Band of Horses als ook Neil Young komen bovendrijven.

In het begin van het album wisselen de levendige songs de rustige om de beurt af. Halverwege het album luiden kerkklokken de tweede helft van het album in. Vooralsnog tast ik nog in het duister wat de reden van deze tweedeling is, want de band gaat daarna op dezelfde voet verder met atmosferische nummers met als hoogtepunt Stealing Tomorrow. Wellicht is de tweede helft meer vrijblijvend geschreven, in tegenstelling tot wat de goeddoordachte aanstekelijkheid van de eerste helft doet veronderstellen.

Tony Dekker lijkt een voorkeur te hebben voor obscure – of in ieder geval niet alledaagse – opnameplaatsen. Zo werd het debuut opgenomen in een silo ergens in Ontario. Lost Channels is tot stand gekomen in geïsoleerde kerken en kastelen in de Thousand Islands archipel. Een hoop gesleep aan apparatuur voor een schijnbaar onnodige bijzonderheid. Toch rijst het vermoeden dat dit de sfeer van het album ten goede is gekomen; ondanks alle levendigheid en energie van sommige nummers weten de Great Lake Swimmers hun kenmerkende droefgeestigheid en pastorale stemming te behouden. Fans van het eerste uur mogen dus best tevreden zijn. Met hen hopelijk een nieuwe groep luisteraars, die de toegankelijkheid van dit nieuwe album met open armen ontvangt.

Dan Deacon – Bromst

Wanneer je muziekrecensies leest dan zijn er twee typen te onderscheiden. Type één is de korte, bondige, in één alinea alles vertellende conclusie. Geen details, geen maffe omschrijvingen of referenties; lees, begrijp of niet en klaar ben je. Type twee is een tot in de puntjes uitwerkt diepgaand artikel, waarin elke kleinigheid niet onbesproken blijft. De geschiedenis van de artiest wordt vanaf de luierjaren tussendoor nog even uit de doeken gedaan en de twintig belangrijkste inspiratiebronnen, vergelijkingen en navolgers worden opgesomd. Je hoeft het album niet meer eens te luisteren, want na het lezen van de recensie weet je precies hoe die klinkt.

Datzelfde kan natuurlijk ook met muziek. Simpele, korte liedjes doen het vaak goed bij het massapubliek. Niet leuk? Volgende nummer. Aan de andere kant hebben we artiesten die niet tevreden zijn totdat hun kunststukje helemaal is volgepropt met details en uitgewerkt tot een compositie die na twintig luisterbeurten nog steeds een ontdekkingsreis voor de oren vormen. In die laatste categorie valt übernerd Dan Deacon. Niet leuk? Jawel, al na de eerste luisterbeurt!

Het nieuwe album van Dan Deacon, afgestudeerd op elektro-akoestiek en compositie van computermuziek, draagt de naam Bromst. Ga er maar even voor zitten want zodra het eerste nummer Build Voice wordt ingezet suizen duizenden samples en geluiden je om de schelpen alsof je in de centrifuge ligt samen met alle tekenfilmpjes van Disney. Woody Woodpecker hadden we al gehad op het vorige album Spiderman Of The Rings en hoewel het nu lastiger is om er precies een vinger op te leggen, heeft Bromst eveneens een hoog tekenfilmgehalte. De benaming “muppettechno” heb ik al zien waaien op het internet. Op het moment dat in het derde nummer Padding Ghost de omhoog gepitchte vocalen een dikke laag orgelklanken en uitheemse percussie komen vergezellen, is de kans inderdaad groot dat de luisteraar zich op een LSD-party van die creaties van Jim Henson waant. Stel je eens voor dat je in de wachtkamer van de tandarts zit met naast je een ADHDer die de hele nacht ervoor heliumballonnen heeft lopen inademen. Niet leuk? Jawel, al na de eerste luisterbeurt!

De kracht van Dan Deacon schuilt in dat zijn ogenschijnlijke 8-bit producties in werkelijkheid goed doordachte popliedjes zijn, met veel gevoel voor melancholie. Snookered doet bijvoorbeeld sterk denken aan het gevoel dat Saturdays = Youth van M83 oproept. Geen enkel nummer klinkt als een warboel van geluidjes, hoewel je dat bij de veelgelaagde muziek en de snelheid waarmee dit gebracht wordt, wel zou vermoeden. Een op hol geslagen xylofoon, gesamplede oriëntale drumpatronen, versnelde gitaarloopjes, knetterende synthesizers, achteruit afgespeelde vocalen, piano’s, trompetten, smurfenkoortjes en nog een heel scala aan klanken van onbekende origine maken van Bromst een album met een buitengewoon palet. Niettemin weet zelfs Woof Woof met – je raad het al – hondengeblaf de irritatiegrens niet te overschrijden.

Dat de getalenteerde Dan Deacon geen maat weet te houden qua instrumentatie en gebruik van samples doet niets af aan het luisterplezier van Bromst. Zijn gevoel voor muziek maakt van de electro artpunk gekte een samenhangend geheel. Bromst is daarin uniek, en daarnaast energiek, origineel en ingenieus. Kan je gerust de loftrompet over afsteken.