2. Af Ursin – Trois Mémoires Discrètes
Af Ursin is de naam waaronder de Vlaming Timo van Luijk alweer een jaar of tien solo opereert. Er zit weinig regelmaat in, maar als hij wat uitbrengt op zijn eigen label La Scie Dorée dan is het gewoon altijd raak. Trois Mémoires Discrètes is daarop geen uitzondering. Met akoestische instrumenten als de Engelse hoorn, fluit en Hammond orgel creëert hij drones die als versleten dia’s aan je voorbijtrekken. Het is mooi en meeslepend, maar vooral – net als de hoes – mistroostig en somber. De sfeer die Timo van Luijk door minimalisme en bedachtzame instrument beheersing weet neer te zetten overtreft die van een hardnekkige Nederlandse herfststorm. Niks mis mee, zolang we binnen naast de platenspeler kunnen zitten. Meer over Af Ursin en In Camera (met Christoph Heemann) lees je in dit bericht uit augustus.
Wie de lp Aika van Af Ursin in de kast heeft staan, mag gerust zeggen dat hij een klassieker in huis heeft, ook al is de plaat nog maar vier jaar oud. Dit solowerk van Timo van Luijk is wat mij betreft nagenoeg ongeëvenaard in compositie, samenstelling, sfeer en artwork. Het is een album die je naar verre werelden brengt: een hedendaags verleden waar alles donker, melancholisch en poëtisch overkomt. Het lijkt welhaast een onmogelijke opgave Aika te evenaren, of überhaupt voor een opvolger te zorgen. Toch zorgt het gloednieuwe Trois Mémoires Discrètes wederom voor kippenvel.
Met behulp van authentieke en afgeleefde (veelal akoestische) instrumenten als de Engelse hoorn, fluit en Hammond orgel creëert Af Ursin filmische soundscapes, voortbewegend op intuïtie en gestuurd door een minimale samenstelling en bespeling. Sylphide is een lang, klagend nummer op de hoorn, dat tergende drones voortbrengt. Beelden van een mistroostig en verscheurd landschap doemen op, in verkreukelde sepia kleuren. Taciturne krijgt door de fluit iets van Oosterse mystiek mee, dat verderop weg lijkt te kwijnen in een dikke mist van vertraagde neoklassiek. Het derde en afsluitende Elégie is het meest beweeglijke stuk, waarbij nu het orgel de hoofdrol opeist. Zonder dat je kan spreken van enige melodie of structuur worden volgen de toetsaanslagen elkaar in langzaam tempo op, slepend naar een snikkend einde. Ondanks dat Trois Mémoires Discrètes nog meer gestript is dan zijn voorganger, is het wederom een aangrijpend meesterwerk te noemen.
Timo van Luijk is ook actief in diverse projecten, meestal duo’s, met onder meer Kris Vanderstraeten, Andrew Chalk (Eloldie), Raymond Dijkstra (Asra) en Christoph Heemann. Met laatstgenoemde wordt onder de naam In Camera muziek uitgebracht. De heren hadden nog wat op de planken liggen want deze maand verschenen er maar liefst twee lp’s, Rumours en Frampton Comes Alive.
Rumours bestaat uit live opnames voor de VPRO, opgenomen in augustus 2006. Dit iets meer dan een half uur durende stuk verscheen eerder op cdr, bij een zeer gelimiteerde versie van het Open Air album. Dat deze opnames de moeite waard zijn om opnieuw uit te brengen op vinyl, blijkt wel wanneer we de plaat opzetten. Dronemeester Heemann weet met minimale alteraties in zijn klanken een ruimtelijk geluid neer te zetten, dat zich vermomd als elektronische ambient. Af Ursin’s inbreng bestaat hier vooral uit onderhuidse speldenprikken, wanneer plotseling een “echt” instrument opduikt, en in de invloeden uit de klassieke muziek die een deken van droefenis over de twee zijden van het vinyl leggen.
Afgezien van de titel zijn er op Frampton Comes Alive goddank geen verdere verwijzingen te vinden naar het live album van Peter Frampton. Het niet eerder uitgebrachte materiaal is gedeeltelijk ook weer afkomstig uit de VPRO studio, aangevuld met nieuwe opnames. In vergelijking met Rumours is dit bijna progressief, met een rijker geluid en meer te ontdekken tussen de abstracte, geïmproviseerde drones. De muziek is even fragiel als dreigend, tevens geholpen door de afwisseling van zware, donkere industrial in het eerste deel met een soft romantisch pianospel in het tweede en derde.
Met de drie genoemde albums heb ik drie hoogtepunten van dit jaar in één klap in huis gehaald. Zowel Af Ursin als In Camera laten horen dat Timo van Luijk een uniek muzikant is, die met een duidelijke missie zijn fascinerende ideeën naar buiten brengt. Daarbij horen ook prachtige, vaak zelfgemaakte hoezen en deze zijn daarop geen uitzondering. Af Ursin en In Camera’s Frampton Comes Alive verschijnen op Van Luijk’s eigen label, La Scie Dorée. Rumours verschijnt op Dom Bartwuchs, van Christoph Heemann.