Tag archieven: elektronica

Af Ursin & In Camera

Wie de lp Aika van Af Ursin in de kast heeft staan, mag gerust zeggen dat hij een klassieker in huis heeft, ook al is de plaat nog maar vier jaar oud. Dit solowerk van Timo van Luijk is wat mij betreft nagenoeg ongeëvenaard in compositie, samenstelling, sfeer en artwork. Het is een album die je naar verre werelden brengt: een hedendaags verleden waar alles donker, melancholisch en poëtisch overkomt. Het lijkt welhaast een onmogelijke opgave Aika te evenaren, of überhaupt voor een opvolger te zorgen. Toch zorgt het gloednieuwe Trois Mémoires Discrètes wederom voor kippenvel.

Met behulp van authentieke en afgeleefde (veelal akoestische) instrumenten als de Engelse hoorn, fluit en Hammond orgel creëert Af Ursin filmische soundscapes, voortbewegend op intuïtie en gestuurd door een minimale samenstelling en bespeling. Sylphide is een lang, klagend nummer op de hoorn, dat tergende drones voortbrengt. Beelden van een mistroostig en verscheurd landschap doemen op, in verkreukelde sepia kleuren. Taciturne krijgt door de fluit iets van Oosterse mystiek mee, dat verderop weg lijkt te kwijnen in een dikke mist van vertraagde neoklassiek. Het derde en afsluitende Elégie is het meest beweeglijke stuk, waarbij nu het orgel de hoofdrol opeist. Zonder dat je kan spreken van enige melodie of structuur worden volgen de toetsaanslagen elkaar in langzaam tempo op, slepend naar een snikkend einde. Ondanks dat Trois Mémoires Discrètes nog meer gestript is dan zijn voorganger, is het wederom een aangrijpend meesterwerk te noemen.

Timo van Luijk is ook actief in diverse projecten, meestal duo’s, met onder meer Kris Vanderstraeten, Andrew Chalk (Eloldie), Raymond Dijkstra (Asra) en Christoph Heemann. Met laatstgenoemde wordt onder de naam In Camera muziek uitgebracht. De heren hadden nog wat op de planken liggen want deze maand verschenen er maar liefst twee lp’s, Rumours en Frampton Comes Alive.

Rumours bestaat uit live opnames voor de VPRO, opgenomen in augustus 2006. Dit iets meer dan een half uur durende stuk verscheen eerder op cdr, bij een zeer gelimiteerde versie van het Open Air album. Dat deze opnames de moeite waard zijn om opnieuw uit te brengen op vinyl, blijkt wel wanneer we de plaat opzetten. Dronemeester Heemann weet met minimale alteraties in zijn klanken een ruimtelijk geluid neer te zetten, dat zich vermomd als elektronische ambient. Af Ursin’s inbreng bestaat hier vooral uit onderhuidse speldenprikken, wanneer plotseling een “echt” instrument opduikt, en in de invloeden uit de klassieke muziek die een deken van droefenis over de twee zijden van het vinyl leggen.

Afgezien van de titel zijn er op Frampton Comes Alive goddank geen verdere verwijzingen te vinden naar het live album van Peter Frampton. Het niet eerder uitgebrachte materiaal is gedeeltelijk ook weer afkomstig uit de VPRO studio, aangevuld met nieuwe opnames. In vergelijking met Rumours is dit bijna progressief, met een rijker geluid en meer te ontdekken tussen de abstracte, geïmproviseerde drones. De muziek is even fragiel als dreigend, tevens geholpen door de afwisseling van zware, donkere industrial in het eerste deel met een soft romantisch pianospel in het tweede en derde.

Met de drie genoemde albums heb ik drie hoogtepunten van dit jaar in één klap in huis gehaald. Zowel Af Ursin als In Camera laten horen dat Timo van Luijk een uniek muzikant is, die met een duidelijke missie zijn fascinerende ideeën naar buiten brengt. Daarbij horen ook prachtige, vaak zelfgemaakte hoezen en deze zijn daarop geen uitzondering. Af Ursin en In Camera’s Frampton Comes Alive verschijnen op Van Luijk’s eigen label, La Scie Dorée. Rumours verschijnt op Dom Bartwuchs, van Christoph Heemann.

Jaap Blonk & Machinefabriek – Deep Fried

Jaap Blonk en Machinefabriek mag je gerust rekenen tot meest actieve artiesten in de Nederlandse experimentele muziek. Stemkunstenaar Blonk heeft een rijke historie, zowel solo als in verschillende acts, waarin improvisatie en de zoektocht naar nieuwe klanken centraal staat.

Machinefabriek aka Rutger Zuydervelt loopt minder lang mee, maar heeft minstens zo’n indrukwekkende discografie. Hij lijkt zich de afgelopen tijd een beetje gesetteld te hebben in zijn sound: fragiele, abstracte soundscapes, elektronica gemaakt met een divers instrumentarium. Het gevaar van teveel herhaling ligt op de loer, dat opgelost wordt door met de meest uiteenlopende artiesten een samenwerking aan te gaan.

Jaap Blonk en Machinefabriek werden vorig jaar uitgenodigd voor een performance tijdens het AMPsnacks evenement in Arnhem, en de muziek oversteeg blijkbaar de lekkernijen. De heren besloten namelijk samen de studio in te duiken, en zo geschiedde in mei van dit jaar. Van de drie uur improvisatie bij STEIM is uiteindelijk ruim een uur overgebleven op het album Deep Fried.

De cd begint met een karakteristiek Machinefabriek geluid: filmisch golvende elektronica met enkele borrelende speldenprikken onder water. Maar al snel wordt duidelijk dat dit niet  de gemiddelde Machinefabriek release betreft, wanneer Jaap Blonk’s stotterende gegorgel de hoek om komt kijken. Hij bewerkt zijn stem op de laptop, zodat er allerlei bevreemdende lagen ontstaan. Een stuiterende analoge synthesizer weerklinkt en overspoelt dikwijls het subtiele geluid op de achtergrond.

Blonk heeft zijn eigen bizarre taaltje (of hij het nog Onderlands noemt weet ik eerlijk gezegd niet) en zijn voordrachten – als we al van zinnen kunnen spreken – zijn derhalve onverstaanbaar. In het lange middenstuk Recipes pakt door de gekke intonatie humoristisch uit, maar er zijn ook passages met harde noise waarbij het schrapende keelgeluid doet denken aan een obscure power electronics act. Pas aan het einde dringt enige fijnzinnigheid weer door, met glitchy details.

Hoewel Rutger Zuydervelt deze samenwerking naar eigen zeggen eerder moeilijk kon voorstellen, werkt de combinatie prima. Deep Fried is aangenaam hoekiger dan een Machinefabriek release, en rijker dan Jaap Blonk solo. Het demonstreert dat de Nederlandse elektronica door middel van samenwerking en improvisatie nog steeds nieuwe en uitdagende klanken kan voortbrengen. Deep Fried komt uit op het label van Jaap Blonk, Kontrans, en is ook te krijgen (en te beluisteren) via de Bandcamp pagina van Machinefabriek.

De volle agenda van Pat Murano

De No Neck Blues Band (vaak afgekort tot NNCK) wordt dikwijls gezien als één van de belangrijkste improvisatie acts uit Amerika sinds begin jaren negentig. De band zelf speelt al een tijdje niet meer samen, maar het is meer een uitgelopen winterslaap dan dat het bestaan van de groep definitief naar de geschiedenisboeken is gestuurd, zo lijkt het. In ieder geval zijn de diverse leden van NNCK nog steeds actief in allerlei projecten, met Pat Murano voorop.

Naast Decimus – een twaalfdelige (!) serie solo-opnames geïnspireerd door de gelijknamige Romeinse dichter en filosoof – runt Murano zijn Kelippah label, waarop andere samenwerkingen en verloren opnames van NNCK de weg vinden naar het publiek. In de eerste helft van dit jaar kwamen daar drie nieuwe releases op uit, die allen – ik zal het maar meteen verklappen – verplicht in de kast zouden moeten staan van de experimentele muziekliefhebber.

De ongetitelde lp van Raajmahal is er zo één die mij de afgelopen dagen niet loslaat. Samen met gitariste Santa Wolanczyk en vocaliste Carla Baker zorgt Murano voor een ultiem ontspannen klanklandschap, aangestuurd door semi-geïmproviseerde gitaarambient en hemelse zang. Alsof Grouper en Julianna Barwick met elkaar aan het jammen zijn, vlak nadat ze uitgekauwd zijn op enkele bossen Salvia. Het geluid is organisch, natuurlijk, en lijkt mee te deinen op de ademhaling van een lichaam in ruste, dromend. Een weergaloze plaat die tot grote hoogten reikt, vermoedelijk ook in mijn jaarlijst.

No Neck Blues Band-lid Jason Meagher is eigenaar van de Black Dirt Studio in New York, waar onder andere platen van GHQ, Blues Control en Expo 70 werden opgenomen. Samen met Pat Murano richtte hij halverwege jaren negentig K Salvatore op, als reactie op het groepsgeluid van NNCK. Het is inmiddels heel wat jaren geleden dat dit duo met een plaat op de proppen kwam, maar Tsar Ova Elk maakt veel goed. De term “noise” hier als genre opplakken is de meest voor de hand liggende, doch doet het album te kort. Dit is minimalistische improvisatie met voornamelijk elektronisch en mechanisch aandoende geluiden. Alles humaan gaat overboord, en wat overblijft zijn drie nummers die je keel dichtknijpen, le jeu du foulard. Met een goed einde.

Dan hebben we natuurlijk nog de No Neck Blues Band zelf. CINo51 is de titel van de laatste lp, al is het mij niet helemaal duidelijk wanneer deze is opgenomen. Het mag de pret niet drukken dat dit vermoedelijk al een paar jaar geleden is geweest. Net als op het vorig jaar uitgekomen YTIU is er nu ook weer een kant van het vinyl vernoemd naar Richard Wright – toetsenist van Pink Floyd – en is het album gewijd aan Charlie Gilmour, zoon van de gitarist van diezelfde band. Uit de maat springende orgeltjes zorgen voor een horror/sci-fi sfeer, terwijl op de andere zijde meer met gitaren, distortion en percussie wordt gespeeld, zij het subtiel zoals alleen NNCK dat kan. Geen band ter wereld die zo extreem het brein prikkelt met minimale klanken.