Tag archieven: improvisatie

Nathan Bowles – A Bottle, A Buckeye

Toen Nathan Bowles in 2005 Mike Gangloff van Pelt en The Black Twig Pickers tegen het lijf liep, ging er een wereld voor hem open. Vanaf dat moment staat zijn muzikale interesse in het teken van folk, drones, improvisatie en tradities uit de Appalachen. Dat de banjospeler, percussionist en leraar zelf ook in de bergen van zuidwest Virginia woont, helpt natuurlijk wel een handje mee. De belangrijkste carrièremove maakte Nathan Bowles echter dit jaar, toen hij zich ging toeleggen op solo performances. Na een aantal optredens en een geweldig nummer op de dubbele 7” God Damn, I Hate The Blues komt binnenkort zijn eerste album uit bij Soft Abuse, genaamd A Bottle, A Buckeye.

Nathan Bowles hanteert slechts een handgemaakte banjo – de Buckeye nummer 101 – met vijf snaren en een open achterkant, gemaakt door zijn buurman Greg Galbreath van Buckeye Banjos. Met enige hulp van een fles Elmer T. Lee en Jason Meagher nam hij de elf nummers live op in de inmiddels gesloten Black Dirt Studio, een plek waar al eerder prachtige albums werden geboren. Met deze informatie in het achterhoofd, zou je kunnen vermoeden dat A Bottle, A Buckeye een rauw en eenzijdig gevoel met zich mee brengt, maar niets in minder waar. Bowles weet het minimale palet van geluiden tot het uiterste te benutten en creëert zo een gevarieerd album met verschillende texturen.

In een kenmerkende clawhammer-stijl speelt Bowles een mooie mix tussen oud en nieuw,  rustig en gejaagd, eigen werk en dat van iemand anders. Zo is Lick Mountain Ramble een bewerking van het nummer van de helaas veel te vroeg overleden Jack Rose, mede-oprichter van het eerder genoemde Pelt. Nog eens vier tracks zijn traditionals en verder covert Bowles Elk River Blues van de befaamde fiddler Ernie Carpenter. De banjo kent natuurlijk zijn beperkingen in het benaderen van dat soort geschiedenis, doch door deze mede als percussie-  en strijkinstrument te gebruiken weet hij feilloos een eigen interpretatie over te brengen zonder de originele elementen uit het oog te verliezen.

Nathan Bowles maakte eerder dit jaar al indruk op de hier besproken EP van The Black Twig Pickers; met A Bottle, A Buckeye gaat hij daar op glorieuze wijze overheen. Als eerste solo werk is het een belangrijk hoofdstuk in zijn discografie; een introductie die hongerig maakt naar het volgende. Daar hoeven we gelukkig niet lang op de wachten: eind deze maand brengt Mie Music het nieuwe album van Pelt uit.

Christine Abdelnour in 2012

Christine Abdelnour (1978, Parijs) is al sinds geruime tijd een zeer gewaardeerd saxofoniste in de improvisatiescene, die verder kijkt dan haar instrument alleen. Bij Christine klinkt het blaasinstrument bijna nergens zoals je het kent, en maakt deze – zoals ze vertelt in The Wire van oktober – een verlengstuk van haar lichaam. Dit vooral omdat de tonen deels worden bestuurd met de ademhaling. Door hiermee te experimenteren, alsmede met stiltes, tongtechniek en de microtonale mogelijkheden, weet ze constant te verrassen en verbazen. Dit jaar kwamen er al drie albums uit waarop zij acte de présence geeft, een goede reden om haar recente muzikale output eens onder de loep te nemen.

In de liner notes van Nie vergelijkt Richard Pinnell (The Wire) improvisatiemuziek met een lade van zijn grootmoeder, vol met door de war geraakte kluwen wol en garen. De drang om één van de uiteinden hiervan te onttrekken is groot. Niet alleen om te zien wat er met de andere draden gebeurt, maar ook om de complexiteit van chaos te begrijpen en te ontleden. Deze omschrijving voor de samenwerking tussen de Portugese violist Ernesto Rodrigues (eigenaar van het Creative Sources label) en de Duitse trompettist Alex Dörner is misschien niet eens zo gek.

Nie (al in 2008 opgenomen overigens) is inderdaad een album die de volledige aandacht opeist wil je de wirwar van structuren, voor zover ze bestaan, ontrafelen. De drie nummers zijn zeer minimalistisch en iedere muzikant lijkt zijn eigen ding te doen zonder de anderen in de weg te zitten. Toch ontstaat er een symbiose, zij het een moeilijk tastbare. Het is alsof de drie elk in een hoekje staan; soms angstig introvert, maar in momenten ook met de wil om boven de ander uit te stijgen. Nie is dus vriendelijk en agressief tegelijkertijd. Het is lastig er grip op te krijgen als luisteraar, zoals gezegd. Alleen een diepe concentratie openbaart wellicht de pracht van deze in de knoop geraakte improvisatiemuziek.

AS:IS is een album dat wat rijker van klank is. Dat mag vooral op het conto van de in Zuid-Korea geboren Bonnie Jones komen, die met glitchy en ruisende elektronica regelmatig voor een achtergrond zorgt waarop de onvoorspelbare stoten van Abdelnour en het totaal onherkenbare spel van Andrea Neumann op de piano paraderen. Niet overvloedig, want stiltes en minimalisme zijn de drie dames niet vreemd. AS:IS, zoals ze eigenlijk het trio ook noemen, is daarom minstens zo’n uitdaging als Nie.

Met de Berlijnse pianiste Magda Mayas werkte Christine Abdelnour al eerder samen, op Teeming uit 2010. Het op Unsounds (het label van The Ex-gitarist Andy Moor) verschenen Myriad is de helft korter, wat de intensiteit alleen maar ten goede komt. Live opgenomen bespelen de twee op dit album hun instrumenten zoals je niet zou verwachten. Mayas gebruikt namelijk ook de binnenkant van de vleugel, de hamers en de snaren met de hand beroerend, resulterend in aparte echoënde klanken. In combinatie met een bijzonder gebruik van de ademhaling tijdens het blazen in een blaasinstrument, levert dit een kronkelig en speels gevecht op tussen drones uit de piano en drones uit de sax.

Als ik een voorkeur mocht uitspreken voor één van deze drie albums waarop Christine Abdelnour zich laat horen, dan is het de laatstgenoemde Myriad. De reden daarvoor is misschien wel – en dan wil ik wederom weer even terugpakken op het artikel in The Wire – dat improvisatie vaak makkelijker is in een tweetal dan in een drietal. Ik kijk dan ook erg uit naar de eerste release met haar op het podium succesvolle compagnon en geweldige gitarist Ryan Kernoa. Eén ding is zeker: het laatste van Christine Abdelnour hebben we nog niet gehoord.

Mike Khoury & Ben Hall – It’s Not A Fear Of Falling, It’s A Fear Of Landing

Violist Mike Khoury en percussionist Ben Hall komen elkaar regelmatig tegen (onder meer bij Graveyards), maar nog nooit was hun samenwerking zo intens als op dit album. It’s Not A Fear Of Falling, It’s A Fear Of Landing is één van de meest wilde freejazz platen van dit jaar, en als we af zouden gaan op de hoeveelheid energie die het afgeeft, ook meteen één van de beste.

Khoury – eigenaar van de Entropy en Detroit Improvisation platenlabels – is van Palestijnse afkomst, en dat is terug te horen in zijn spel. Melodieën uit het Midden-Oosten zijn herkenbaar tussen de constant trillende snaren van zijn viool. Desalniettemin is het vooral Oost-Europa en de klezmertraditie die in de gedachten opdoemt. Zijn spel draagt die typische melancholiek, afgespeeld in sneltreinvaart.  Fingerpicking op het snaarinstrument wordt afgewisseld met compacte, wilde bewegingen van de strijkstok, en onverwachte korte pauzes. Een grensoverschrijdend stukje improvisatie.

Maar dan Ben Hall. Hij lijkt nog meer haast te hebben met het afwerken van dit half uurtje. Zonder medelijden richt hij een waar slachtveld aan op het drumstel: geen seconde wordt onbenut gelaten de vellen en bekkens met een ongelofelijke kracht en snelheid te mishandelen. Hoewel het in de eerste instantie klinkt alsof er lukraak een aanval wordt geopend op het instrument, speelt Hall met een weldoordachte tactiek, met militaire precisie uitgevoerd. Zijn oneindige salvo’s zijn strak als een mitrailleur, zodat hij een groot aandeel opeist in de intensiteit van het album.

Deze ongenadige lp zou bij iedere liefhebber van improvisatiemuziek en volledig vrije jazz in huis moeten staan, en kan wellicht ook liefhebbers van etnische klanken bekoren. It’s Not A Fear Of Falling, It’s A Fear Of Landing komt uit bij 8mm Records in een handgenummerde editie van 125 exemplaren.

Foto door Jan Pillaert.