Zweden staat nog op mijn verlanglijstje als het gaat om visiteren; er een oordeel over vellen vanuit mijn luie stoel in Nederland zou om die reden niet veel waarde hebben. Toch kan ik mij de laatste tijd een aardig beeld vormen bij een bepaalde wijk in Göteborg, genaamd Gamlestaden (letterlijk: oude stad). Een gedeelte van de stad die gekenmerkt wordt door oude fabrieken (SKF) en eindeloze appartementencomplexen, gesplitst door de Artillerigatan. Het uit dezelfde stad afkomstige duo Neutral gebruikt daarvoor niet veel woorden, maar hun debuutplaat spreekt boekdelen.
Neutral is begin dit jaar opgericht door Sofie Herner en Dan Johansson, een tweetal dat zich met Källarbarnen, Sewer Election, Ättestupa en diverse andere acts reeds hardnekkig heeft gevestigd in de underground van Göteborg. Graven in hun eerdere discografieën leert dat ze een voorliefde hebben voor gitaarnoise, elektronica, drone en duistere, depressieve soundscapes die je zo in de schappen kunt schuiven naast black metal en Cold Meat Industry. Op Grå Våg Gamlestaden lijkt dit alles perfect samen te komen.
De plaat begint in ieder geval zonder waarschuwing met een gehoorbeschadigende noise uitbarsting, wellicht om bij de luisteraars alvast het kaf van de koren te scheiden. Afzwakkend halverwege, wordt er uiteindelijk in Erbjudanden alleen nog maar fluisterend gesproken. Toch is dit nauwelijks een voorbode voor wat komen gaat; de tien nummers zijn waarschijnlijk net zo gevarieerd als het volk dat door de Gamlestaden schuimt.
Neutral schermt namelijk ook met ijskoude no wave, minimalistische tape experimenten, krakende field recordings en melancholische synthesizers. Ook zouden we in twee nummers nog een trompet moeten horen, maar die is nauwelijks als zodanig herkenbaar. Windstoten door een roestige buis is wat ervan overblijft. De nummers die nog ergens lijken op iets met een kop en een staart – Repa en Jalusie – halen stoïcijns vervormde rock van stal, de schroevendraaier stevig tegen de snaren aangedrukt. Het klinkt als de droevige acceptatie van de onvermijdelijke aftakeling.
Hoewel Herner zuinig is met haar gesproken woord-passages, draagt het zeer zeker bij aan de beeldvorming van Gamlestaden. Op semi-poëtische wijze wordt met zachte stem de keiharde realiteit verkondigd, in de moedertaal. Over grijze luchten, vervuilde longen, gebroken glas, vervallen huizen en vergeten parken; Göteborg is niet per se de havenstad met bewonderenswaardige architectuur en gastronomie om van te watertanden. Wat dat betreft is deze plaat een behoorlijk anti-urban statement richting de tweede gemeente van Zweden.
Grå Våg Gamlestaden is een plaat als een verloederd kraakpand: vuil, vijandig en te betreden op eigen risico. Een oprechte getuigenis van de donkere kant van een stad en haar inwoners. Het album is uitgebracht door Omlott – een label in het leven geroepen door de platenwinkel Musiclovers Records in Göteborg – op vinyl (tweehonderd exemplaren) en op cassette (honderd exemplaren). Enige haast is dus geboden wil je het debuutalbum van het jaar in huis halen.
